İntibak zammı Ocak’ta
Sosyal güvenlik sisteminin en köklü sorunlarından biriydi, intibak. Diğer bir ifade ile aynı prim gün ve hizmet süresine sahip olunmasına rağmen hesaplama farklılığından kaynaklanan aylıklar arasındaki farklılığın giderilmesi sorunu. Bu yılbaşında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in sorunun çözümlenmesi için kararlı bir şekilde durması ve çalışmaları yakinen takip etmesi sonucu önce Meclis’te intibak yasası kabul edilmiş daha sonra Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilileri de yasa hükümleri doğrultusunda çalışmaları yapmaya başlamıştı. Nihayet çalışmalar sonucu İntibak Yasası kapsamında yaklaşık 2 milyon emekli dosyası incelendi ve intibak ile ilgili çalışmalar bitirildi.
Nasıl yapıldı?
İntibak, 2000 yılı öncesinde gösterge sistemine göre bağlanan malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları ile bu tarihten önce malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken bu tarihten sonra ölen sigortalıların ölüm aylıkları, asgari aylık kontrolü yapılmaksızın, gayrisafi yurt içi hasıla sabit fiyatlarla, gelişme hızı kullanılarak yeniden hesaplandı. Buna göre; Aralık 1999’da yürürlükteki gösterge ve üst gösterge tablosundan sigortalı için belirlenen mevcut gösterge rakamı ile aynı dönemde yürürlükte bulunan memur aylık katsayısı esas alınarak hesaplandı.
Malullük aylığında; gösterge tablosundan aylık hesaplanan için yüzde 60, sigortalının, başkasının bakıma muhtaç olması halinde yüzde 70, üst gösterge tablosundan aylık hesaplanan için ise Aralık 1999’da yürürlükte bulunan ve gösterge rakamına göre yüzde 59,9 ile yüzde 50 arasında belirlenen taban aylık bağlama oranı esas alındı.
Yaşlılık ve ölüm aylıklarında; gösterge tablosundan aylık hesaplanan için yüzde 60, üst gösterge tablosundan aylık hesaplanan için ise Aralık 1999’ta yürürlükte bulunan ve gösterge rakamına göre yüzde 59.9 ile yüzde 50 arasında belirlenen taban aylık bağlama oranı baz alındı. Bu şekilde belirlenen taban aylık bağlama oranları, sigortalının tahsis talep tarihi veya ölüm itibarıyla kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5 bin günden fazla ödediği her 240 günlük malullük, yaşlık ve ölüm sigortaları primi için 1’er artırıldı. Malullük, yaşlılık ve ölüm aylığının aylık bağlama oranı yüzde 85’ten fazla olamayacak.
Sigortalının, Aralık 1999 ödeme dönemi itibarıyla aylığı, belirtilen gösterge rakamı, memur aylık katsayısı ve aylık bağlama oranının çarpımıyla belirlendi. Hesaplanan aylık tutarı, yüzde 5.9 oranında artırılarak Ocak 2000’e, 2000 yılı Ocak ayı için bu şekilde hesaplanan aylık tutar ise 7.13326594120697 çarpanı kullanılarak Ocak 2008’e taşındı. Bu şekilde hesaplanan aylık tutarı da Ocak 2008’den başlayarak Ocak 2013 dönemine kadar, sigortalılara ödenen aylıklara uygulanan aylık artışlarıyla yükseltildi.
Kimler alacak?
İntibak hesaplamaları kapsamında öncelikle; 2000 yılından önce emekli olan veya emeklilik başvurusu yapan SSK emeklileri (malullük ve ölüm aylığı alanlar dahil), intibak farkı alacak. Bununla birlikte; 1 Mart 2002 ile 30 Mayıs 2002 tarihleri arasında emekli olmuş ya da emeklilik başvurusu yapmış Bağ- Kur’lular da intibaktan faydalanacak.
2000 yılından sonra emekli olan SSK emeklileri, 1 Mart 2002 ile 30 Mayıs 2002 tarihleri arasında emekli olmuş ya da emeklilik başvurusu yapanların haricindeki Bağ- Kur’lular ve memurlar intibak zammından yararlanamayacak.
Başvuru şartı yok
İlk intibak zamlı aylıklar Ocak 2013 tarihinde alınacak. Ocak 2013’te kapsamda olan emeklilerin hesabına intibak zammı doğrudan eklenecek. Zammı almak için başvuru yapmaya gerek yok. İntibak zammı haricinde aylıklara uygulanacak enflasyon farkı da eklenecek. İntibak zamları bir kereye mahsus olmayıp ocak ayından itibaren düzenli olarak zamlı aylıklarını almaya devam edecek.
Diğer bir ifadeyle, intibak zamlı aylık emeklinin bundan sonraki aylığı olacak. İntibak zammı Ocak 2013’ten itibaren alınacak aylığın zamlı olmasını içerdiği için emeklilere geriye doğru toplu para ödemesi olmayacak. Ancak; aylıkları bağlandığı dönemde eksik hesaplanan 2 bin 500 emekliye toplu para ödemesi yapılacak.
Zam ne kadar olacak?
İntibak zammı, her emekliye aynı miktarda verilmeyecek. İntibak zammı miktarı, kişinin derece, kademe ve gösterge kadar prim gün sayısı ilgili. Bu sebeple intibak zammının ne kadar olacağı emekli olan kişinin prim günü, derece, kademe ve göstergeye göre bu miktarlar değişmekte. Bunun için bireysel olarak net bir rakam verilemez. Her emeklinin dosyasındaki bilgilere göre zam miktarları farklı farklı olacaktır.
Örneğin; SSK’lılardan üst göstergeden emekli olanlardan 3 bin 600 gün prim ödeyen emeklinin aylığına 118 lira, 5 bin gün prim ödeyen emeklinin aylığına 149 lira, 6 bin gün pirim ödeyen emeklinin aylığına 174 lira, 7 bin 400 gün prim ödeyen emeklinin aylığına 212 lira, 9 bin gün prim ödeyen emeklinin aylığına 247 lira, bunun üzerinde prim ödeyen emeklinin aylığına 339 liraya kadar yansıyacak.
Ersin Umdu
