EKONOMİNİN LOKOMOTİFİ ESNAFLARIN AHİLİK HAFTASINDA SOSYAL GÜVENLİKLERİNE BAKIŞ (3)
Esnaflar Sigorta Primi Ödeme Yükümlüsü:
Esnaflar sigorta primlerini bizzat kendileri öderler.Esnafın Primi ticari faaliyeti kesintiye uğramadığı sürece kısmi olarak ödenmez.
30 gün üzerinden prim öder.Askere gitse de askerliği boyunca primini ödemiş ise,askerlik borçlanması yapmasına gerek yoktur.
1.10.2008 yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunda yazılı olmasına rağmen uzun süre prim tahsilatları aynı ay içinde alınmaya devam etmiştir.
Her aya ait primlerini takip eden ayda SGK’ca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öderler.
Esnaf Primlerini Peşin Olarak Ödeyebilir:
Primlerini en fazla 360 günle sınırlı olmak üzere peşin olarak erken ödeyebilir. Erken ödeme halinde erken ödenen her gün için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun ek 1 inci maddesine göre erken ödeme indirimi hükümleri uygulanır. Ancak yapılan erken ödeme indirimi, prime esas kazançtan indirilmez. Erken ödemede sigortalılık süresi, sigorta priminin ait olduğu her ayın ilk gününden itibaren, prim ödeme gün sayısına dahil edilir. Erken ödeme yapılan ve prim ödeme gün sayısına dahil edilmeyen sürede isteğe bağlı sigortalılığın sona ermesi halinde, sigortalılık süresinden sayılmayan günlere ait primler ilgililere iade edilir.
Esnaf Primini Fiili Olarak SGK Ödemez ise Gider Olarak Kayıtlara İşleyemez:
SGK’na fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider olarak yazılamaz.
Esnaf Afet Durumunda Primlerini Geç Ödeme Hakkı Vardır:
İşyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler ile 4 -1 (b) bendi kapsamındaki sigortalılar, bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar SGK’ca ertelenebilir.
Birinci fıkrada belirtilen durumlarda, afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay içinde SGK’na verildiği takdirde, süresinde verilmiş sayılır.
Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
Tarım Sigortalılarından 65 yaşını Dolduranlar:
25.02.2011 tarihinden önce 65 yaşını dolduranlar
Kanunun 4-1(b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunmaları nedeniyle 01.10.2008-24.02.2011 tarihleri arasında sigortalılıkları başlatılanlardan 65 yaşını dolduranların geriye dönük sigortalılıklarının sona erdirilmesi için 25.02.2011 tarihinden itibaren bir yıl içinde SGK yazılı talepte bulunmaları halinde, yazılı taleplerinde sigortalılıklarının sona ermesine ilişkin belirttikleri süreler esas alınarak sigortalılıkları sona erdirilecektir.
25.02.2011 tarihinden itibaren 65 yaşını dolduran tarım sigortalıları
Kanunun 4-1(b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılıkları devam edenlerden Kanunun yayım tarihi olan 25.02.2011 tarihinden itibaren 65 yaşını doldurmaları nedeniyle sigortalılıklarının sona erdirilmesi için yazılı talepte bulunanların, taleplerinin SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren sigortalılıkları sona erdirilecektir.
Tarım Sigortalılarının Diğer Statülere Tabi Çalışmaları:
Tarım sigortalılıkları devam etmekte iken Kanunun 4-1(b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer sigortalılık statülerine tabi çalışmalarının başlaması halinde, tarım sigortalılıkları bir gün öncesinden sona erdirilecektir.
Bu çalışmaları sona erenlerden ziraat odası, ziraat odasının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüğü kayıtları devam edenlerin sigortalılıkları, diğer statülere tabi sigortalılıklarının sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren yeniden başlatılacaktır.
Kanunun 4-1(b) bendinin (4) numaralı Alt bendine Tabi Sigortalılıkları Devam Etmekte iken (b) bendinin Diğer Statülerine Tabi Çalışması Olanlar:
Sigortalılık başlangıç tarihlerinin ve Kanunun 4-1(b) bendi kapsamında sigortalılık çakışmasının 01.03.2011 tarihinden önce ya da sonra olmasına bakılmaksızın 4-1(b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde 01.03.2011 tarihinden önce çakışması durumunda, 28.02.2011 tarihinde (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erdirilerek 01.03.2011 tarihinden itibaren diğer statüler dikkate alınarak (b) bendi kapsamındaki sigortalılık başlatılacaktır. Çakışmanın 01.03.2011 tarihinden sonra olması halinde ise tarım sigortalılığı, (b) bendine tabi sigortalılıktan bir gün önce sona erdirilecektir.
Geçici 17.Madde ile Esnafların 5 yılı Aşan Prim Borçlarından dolayı Sigortalılığın Durdurulması:
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarından dolayı süresinde ödemediklerinden dolayı ;
1.)Prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla,
2.)Prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur.
Prim borcuna ilişkin süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin SGK alacakları takip edilmeyerek, SGK alacakları arasında yer verilmez.
Hak sahipleri daha sonra müracaatları halinde ödeme tarihindeki belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Gelir Vergisinden Muaf Kadın Sigortalılar:
Kanunun geçici 16. maddesinin üçüncü fıkrasında 6111 sayılı Kanunun 50. maddesiyle yapılan düzenlemeyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen vergiden muaf işleri hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıklarını vergi dairelerinden alacakları yazılar ya da SGK’nun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenen raporlar ile tespit ettiren kadınlar isteğe bağlı sigortalı olarak primlerini 2011 yılında % 18 olmak üzere ve her yıl birer puan artırılmak suretiyle ödeyebileceklerdir
6111 sayılı Yasa İle Esnaflar Artık Hizmet Akdi ile Çalışarak da Hem 4-1(a) Hem de 4-1(b) Prim Ödeyebilirler:
Kanunun 4-1(a) ve (b) bendine tabi sigortalılığın çakışması nedeniyle (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar 01.03.2011 tarihinden sonra yazılı talepte bulunmak ve 82. maddeye göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, (b) bendi kapsamındaki çalışmasından dolayı talep tarihinden itibaren (b) bendi içinde prim ödeyebileceklerdir. Ancak, (a) ve (b) bendi için ödenecek primlerin toplamı prime esas kazancın üst sınırından fazla olamayacaktır.
Sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle 4-1(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlardan (b) bendi kapsamında prim ödemek isteyenler iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden 4-1(b) bendi kapsamında, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise 4-1 (a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilecektir.
Kanunun 4-1 (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılık halleri çakışanlardan (b) bendi kapsamında ayrıca prim ödemek için talepte bulunanlara, (b) bendi statüsünde iş kazası ve meslek hastalıkları yönünden Kanunun 16. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen yardımlar yapılacaktır. Bu yardımların yapılmasında (b) bendi statüsünde ödenen primler esas alınacaktır.
Kanunun 4-1(b) bendi kapsamında ödenecek primler uzun vadeli sigorta kolları yönünden 26., 28. ve 32. maddelerinin birinci fıkralarının uygulanmasında 4-1(a) bendine tabi hizmetlerle birlikte dikkate alınacaktır. Ancak, hizmetin değerlendirilmesinde ay 30 günü, prime esas kazançlar ise Kanunun 80. maddesine göre belirlenen azami kazancı geçemeyecektir. Bu sigortalılara kısa vadeli sigorta kollarından Kanunun 16. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hastalık ve analık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesinde de sigortalılık statüsü 4-1(a) bendi olarak değerlendirilecektir.
Kanunun 4-1(a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılıkları çakışanlardan 4-1 (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınmakla beraber 4-1(b) bendi kapsamındaki çalışmalarından dolayı prim ödeyenlerin ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar (b) bendi kapsamındaki primlerini ödememeleri halinde o aya ait primin ödeme imkanı ortadan kalkacağından, söz konusu ay için hesaplanacak (a) bendi kapsamında prime esas kazanca dahil edilmeyecek ayrıca o ayda iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde iş kazası ve meslek hastalığı hükümlerinde de yararlandırılmayacaktır.
Üç gün süren yazı dizimizle Esnaflar için küçük bir rehber niteliğinde yazımızı size sunduk.
Geniş bilgi almak isteyen esnaflar için 5510 Sayılı SS ve GSSK,Tebliğ,Yönetmelik ve Genelgelerde açıklamalar mevcuttur.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
kaynak : http://www.alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=4832
