Türkiye-Almanya Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının önemli hükümleri.
19 Eylül 2011 tarihinde imzalanan anlaşmanın uygulanabilmesi için öncelikle her iki tarafın Parlamentoları tarafından onaylanması gerekmektedir.
Bu onay prosedürünün ardından "Yürürlüğe Girme" başlıklı 30. maddesi uyarınca, vergilerin uygulanması bakımından anlaşma 1 Ocak 2011 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş sayılacaktır.
İmzalanan anlaşmanın 31 Aralık 2010 tarihine dek yürürlükte kalmış olan ilk Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ile karşılaştırılması durumunda bir takım farklılıklar göze çarpmaktadır. Önemli farklılıkları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
- Yeni anlaşma ile işyeri tanımının kapsamı genişletilmiş olup, 12 aylık süreçte 6 aydan uzun süren danışmanlık işlemlerinin işyeri oluşturduğu hükme bağlanmıştır.
- Bunun yanı sıra eski anlaşma hükümleri uyarınca, taraf ülkelerden birinde mukim şirketin diğer ülkede mukim bir şirkete dağıtacağı temettülerin vergi oranı; diğer ülkede mukim şirketin temettünün gerçek lehdarı olması ve temettüyü ödeyen şirketin sermayesinin doğrudan doğruya en az % 10'unu elinde tutması koşuluyla %15 olarak belirlenmişken; yeni anlaşma ile sermayenin elde tutulma sınırı % 25, vergi oranı ise % 5 olarak belirlenmiştir.
- Faizler üzerinden alınan vergilerde oranın % 15'ten % 10'a düşürüldüğü göze çarpmaktadır.
- Öte yandan, bir Akit Devlet mukiminin diğer Akit Devlette icra ettiği serbest meslek faaliyetlerinden elde ettiği gelirin ilk bahsedilen devlette vergilendirilmesi koşullarından bir olan "ödemenin, bir kişinin bu diğer Devlette sahip olduğu bir işyerinden veya sabit yerden yapılması koşulu"nun yeni anlaşmanın hükümleri dahilinde bulunmadığı dikkat çekmektedir.
- Ayrıca yeni anlaşmanın 26. maddesi ile iki ülkenin birbirlerinin vergi alacaklarının tahsilatı konusunda yardımlaşma içinde olacaklarına hükmedilmiştir.
Söz konusu anlaşma, genel olarak OECD Model Anlaşmasına paralellik göstermektedir. Farklılaşan yönleri ve önemli maddelerine ilişkin olarak hazırladığımız özet tablo ekte yer almaktadır.
| Konu / İlgili madde | Açıklama |
| Kapsanan kişiler (md. 1) | - Türkiye ve/veya Almanya mukimi olan kişiler.- Kişi terimi; gerçek kişiler, şirketler ve kişilerin oluşturduğu diğer herhangi bir kuruluşu ifade eder.- Mukimlik ilgili devletlerin yasaları çerçevesinde ev, ikamet, kanuni ana merkez, yönetim yeri veya benzer yapıda diğer herhangi bir kriter uyarınca vergi yükümlüsü olanları ifade eder. |
| Kapsanan vergiler (md. 2) | - Gelir vergileri.- Türkiye'de gelir vergisi ve kurumlar vergisini; Almanya'da ise gelir vergisi, kurumlar vergisi ve ticaret vergisini kapsamaktadır. |
| Çifte mukimlik (md. 4) | - Bir şirket her iki devletin mukimi ise devletlerin yetkili makamları karşılıklı sorunu çözeceklerdir. Mutabakata varılamaması durumunda söz konusu şirket, Anlaşma hükümlerinden faydalanma açısından her iki ülkenin de mukimi sayılmayacaktır. |
| İşyeri (md.5) | - İşyeri, bir şirketin işinin tamamen veya kısmen yürüttüğü sabit yer olarak tanımlanmakta, yönetim yeri, şube, büro, fabrika,atölye ve maden ocağı,petrol veya doğal gaz kuyusu, taş ocağı veya doğal kaynakların çıkarıldığı diğer yerleri kapsamaktadır.- Buna ilaveten, işyeri tanımı şunları da kapsar:* 6 aydan fazla süren bir inşaat şantiyesi, yapım, montaj veya kurma projesi ya da bunlarla ilgili gözetim faaliyetleri, * Bir anlaşma devleti tarafından diğer devlette hizmetli veya başka bir personel kullanarak 12 aylık süreçte 6 aydan fazla danışmanlık hizmetleri de dahil hizmet vermesi (aynı veya bağlı projeler için). |
| Gayrimenkul gelirleri(md. 6) | Gayrimenkul varlığın bulunduğu devlette vergilendirilebilir. Gayrimenkul sermaye iratları ve zirai kazançlar bu hüküm çerçevesinde vergilendirilir. |
| Ticari kazançlar (md. 7) | Bir işletmenin kazancı, diğer devlette bulunan bir işyeri vasıtasıyla elde edilmediği sürece işletmenin mukimi olduğu devlette vergilendirilebilir. İşyeri vasıtasıyla diğer devlette kazanç elde edildiğinde ise sadece işyerine atfedilebilen kazançla sınırlı olarak o devlette vergileme yapılabilir. |
| Gemi, hava ve kara taşımacılığı (md. 8) | Gemi, uçak ve kara taşıtlarının uluslararası trafikte işletilmesinden elde edilen kazançlar işletmenin mukim olduğu devlette vergilendirilir. |
| Temettüler (md. 10) | - Taraf ülkelerden birinde mukim şirketin diğer ülkede mukim bir şirkete dağıtacağı temettüler; diğer ülkede mukim şirketin temettünün gerçek lehdarı olması ve temettüyü ödeyen şirketin sermayesinin doğrudan doğruya en az % 25'ini elinde tutması koşuluyla; % 5 olarak vergilendirilir.- Diğer tüm durumlarda % 15 olarak vergilendirilir. |
| Faizler (md. 11) | Gelirin elde edildiği devlette krediler için ödenen faizler en fazla % 10 oranında vergilendirilir. |
| Gayrimaddi hak ödemeleri (md. 12) | Gayrimaddi hak bedelinin gerçek lehdarı diğer ülkenin mukimi ise en fazla % 10 oranında vergilendirilir. |
| Değer artış kazançları (md. 13) | - Gayrimenkul varlıklar ve bir işyerini oluşturan işletme varlıklarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, bu varlıkların bulunduğu devlette vergilendirilebilir. Gemi, uçak ve kara taşıtlarının elden çıkarılmasından doğan kazançlarsa bu taşıtları işleten işletmenin mukim olduğu devlette vergilenir.- Bunlar dışında kalan esas itibariyle menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar, kazancı elde edenin mukim olduğu devlette vergilendirilmekle birlikte, bunların edinimi ile elden çıkarılması arasındaki sürenin bir yılı aşmaması halinde kazancın elde edildiği devlette de vergilendirilebilir. |
| Serbest meslek faaliyetleri (md. 14) | Bir devlet mukiminin (gerçek kişi) diğer devletteki serbest meslek faaliyetleri karşılığında elde ettiği gelirler, bu kişi diğer devlette 12 aylık herhangi bir kesintisiz dönemde bir veya bir kaç seferde toplam 183 günden fazla kalırsa veya bu faaliyetleri idame ettirebileceği sürekli bir sabit işyerine sahipse, diğer devlette vergilendirilebilir. Aksi her halde vergileme hakkı kişinin mukim olduğu devlete aittir. |
| Bağımlı faaliyetler(md. 15) | - Bir devlet mukiminin bir hizmet akdi dolayısıyla elde ettiği ücret, maaş ve diğer benzeri gelirler, bu hizmet diğer Akit Devlette ifa edilmedikçe, yalnızca bu Akit Devlette vergilendirilebilecektir. Bununla birlikte, hizmetin diğer devlette ifa edilmesi durumunda, bu hizmetler karşılığında yapılan ödemeler, diğer devlette vergilendirilebilir.- Yukarıdaki hükümlerden farklı olarak, aşağıdaki yer verilen şartların taşınması durumunda, diğer devlette ifa edilen hizmetler karşılığında yapılan ödemeler sadece kişinin mukim olduğu devlette vergilendirilebilecektir.* Kişinin diğer devlette ilgili mali yıl içinde başlayan ve biten herhangi bir 12 aylık dönemde, bir veya birkaç seferde toplam 183 günden fazla kalması, * Ödemenin diğer devletin mukimi olmayan bir işveren ya da böyle bir işverenin adına yapılması ve * İşverenin diğer devlette sahip olduğu bir işyerinden veya sabit yerden yapılmaması gerekmektedir. |
| Çifte vergilendirmenin önlenmesi (md. 22) | - Türkiye açısından; anlaşmaya uygun olarak ödenen vergi, mahsuptan önce hesaplanan Türk vergisini aşmamak kaydıyla Türk vergisinden mahsup edilebilir. Anlaşmanın herhangi bir hükmü uyarınca Türkiye mukimi tarafından elde edilen gelir Türkiye'de vergiden istisna edilirse, Türkiye bu mukimin geriye kalan geliri üzerinden alınacak vergiyi hesaplarken, istisna edilmiş olan geliri de dikkate alabilir.- Almanya açısından; yabancı verginin mahsubuna izin verilen durumlar dışında, Türkiye'de doğan ve bu anlaşma uyarınca Türkiye'de vergilendirilen herhangi bir gelir unsuru, Alman vergisinin hesaplanmasına esas olan matrahın dışında tutulacaktır. Temettü gelirleri açısından bu durum yalnızca, Almanya mukimi olan bir şirkete sermayesinin en az % 25'ine doğrudan Alman şirketin sahip olduğu Türkiye mukimi bir şirket tarafından ödenen ve temettü dağıtımı yapan şirketin kazancı hesaplanırken indirilmemiş olan temettüler için uygulanacaktır. |
| Karşılıklı anlaşma prosedürü (md. 24) | Bir anlaşma devleti mukimi, bir ya da her iki anlaşma devleti tarafından ÇVÖ anlaşması hükümlerine aykırı şekilde vergilendirildiğini düşünüyorsa, mukimi olduğu devletin makamlarına aykırılık durumunu ilk fark ettiği tarihten itibaren 3 yıl içerisinde bildirimde bulunmalıdır. |
| Bilgi değişimi (md. 25) | - Anlaşma devletlerinin yetkili makamları, anlaşma hükümleri ile ilişkili iç mevzuatta yapılan her türlü vergi ile ilgili (md. 1 ve md. 2 de belirtilenler dışındakiler de dahil) bilgi değişimi yapabileceklerdir.- Söz konusu hükümle, bir Akit Devletin, bilginin bir banka, diğer finansal kurum, temsilci veya bir acente ya da yediemin gibi hareket eden bir kişide bulunması veya bir kişinin sermaye payları ile ilgili olması nedeniyle bu bilgiyi sağlamayı reddetme hakkı olmayacaktır. |
| Vergilerin tahsilatında yardımlaşma (md. 26) | Akit devletler, alacakların tahsilatında birbirine yardım edeceklerdir. Bir Akit devletin alacağının, bu Devletin mevzuatı uyarınca icra yoluyla istenebildiği ve borçlunun, o esnada bu Devletin mevzuatı uyarınca alacağın tahsilatını engelleyemediği durumda, söz konusu alacak, bu Devletin yetkili makamının talebi üzerine diğer Akit Devletin yetkili makamınca tahsil edilmek amacıyla kabul edilecektir. Bu alacak bu Diğer devlet tarafından, kendi alacağıymış gibi, kendi vergilerinin icrası ve tahsilatına uyguladığı mevzuat hükümlerine göre tahsil edilecektir. |
| Kaynakta vergileme usulü (md. 27) | - Akit devletlerden birinde diğer akit devletin mukimi olan bir kişi tarafından elde edilen temettü, faiz, gayrimaddi hak bedeli veya diğer gelir unsurları üzerinden alınan vergilerin kaynakta kesinti suretiyle alınması durumunda, ilk bahsedilen devletin kaynakta kesinti uygulamasını kendi iç mevzuatındaki orandan yapma hakkı bu anlaşmanın hükümlerinden etkilenmeyecektir. Kaynakta kesilen verginin bu anlaşma uyarınca indirilmesi veya hiç alınmaması durumunda, bu vergi mükellefin başvurusu üzerine iade edilecektir.- İade başvuruları temettü, faiz, gayrimaddi hak bedeli veya diğer gelir unsurları üzerinden verginin kaynakta kesildiği takvim yılını takip eden dördüncü yılın sonuna kadar yapılmalıdır. |
| Yürürlüğe girme (md. 30) | - Bu anlaşma 01.01.2011 tarihinden itibaren veya daha sonra başlayan her vergilendirme dönemine ilişkin vergiler için hüküm ifade edecektir.- 25. madde kapsamındaki "Bilgi Değişimi" bakımından ve 26. madde kapsamındaki "Vergilerin Tahsilatında Yardımlaşma" bakımından 01.01.2011 tarihinden itibaren hüküm ifade edecektir. |
E&Y
