Okur - yazar olmayan işçiye imzalatılan ibraname
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 15.03.2005 tarih ve 2004/17069 E. ve 2005/6989 K. sayılı kararında okur-yazar olmayan işçiye imzalatılan ibranamenin geçerli olup olmamasını incelemiştir. Uygulamada işçilerden alınan ibranameler ile duruşmalarda bazı durumlarda mahkemeler tarafından söz konusu ibranamelerin serbest irade ile imzalanmadığını varsayıp bunu geçerli saymadığı durumlar olmaktadır. Bazen ise özgür irade ile imzalanıp daha sonrasında işçi tarafından mahkeme önünde ibranamenin kendisine zorla imzalatıldığı hakkında beyanlar verilebilmektedir.
İncelememize konu kararda davacı kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin bayram ve genel tatil alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Yerel mahkeme talebi kısmen hüküm altına almıştır. Karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Yargıtay davalı yanın temyiz talebi üzerine dosyayı incelemiş ve yerel mahkeme kararını bozmuştur. Uyuşmazlığın konusu, dosya içinde bulunan 21.4.2003 tarihli ibranamenin geçerli olup olmadığına ilişkindir. Davacı imzasını taşıyan söz konusu ibranamede, davaya konu olan fazla çalışma ve bayram tatil ücretleri ile yıllık izin ücretinin ödenmiş olduğu açıklanmıştır. Davacı işçinin okuryazar olmadığı ve neye imza attığını bilmediği iddia edilmiştir. Davacı tarafından avukata vekaletname verildiği sırada noter işleminde davacıya düzenlenen vekaletname okunmuş ve davacı vekaletnameye parmak basmıştır. Yargıtay; böyle bir durumda ibranamenin geçerliliği konusunda davacının okuyup yazabildiğinin araştırılmasını, şayet okuryazar olmamakla birlikte imzasını kullanabildiği sonucuna varılırsa o takdirde ibranamenin içeriğinden haberdar olup olmadığının belirlenmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Yargıtay okur-yazar olmasa bile bir işçinin verdiği ibranamenin belli şartların varlığı halinde geçerli olabileceğine hükmetmiştir. Burada kişinin okur-yazar olmadığının araştırılması ve ibranamenin içeriğinden haberdar olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. İbranamenin aksini iddia eden işçinin ibranamenin içeriğinden haberdar olmadığını ispatlaması gerekmektedir. İşçi ibranamenin içeriğinden haberdar olmadığını ve ibranameyi serbest irade ile imzalamadığını her türlü delille ispatlayabilecektir. Bu durumda işverenlerin ibranameyi noter huzurunda alması ve ibra karşılığı ödenecek tazminatları banka hesabı ile göndermesi olayımızdaki sorun ile karşılaşmamaları için gerekli olacaktır.
ALİ YÜKSEL / DÜNYA
