HAMiLE ÇALIŞANLARIN HAKLARI
Kadınlar en fazla 3 çocuk için borçlanma yapıp, emeklilik sürelerine ekletebiliyor.
Aşağıdaki koşulları sağlayan kadınlar doğum borçlanması yapabilirler:
- Kadın sigortalının doğumdan önce (5510 sayılı Yasanın 4/a, 4/b ve 4/c'li olarak kanun kapsamında tescil edilmiş olması,
- Kadın sigortalının adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması ,
- Çocuğun yaşaması,
Ne kadar süre için yapılır?
Doğum borçlanması en fazla üç çocuk için yapılabiliyor. Her çocuk için en fazla iki yıl borçlanılabilir. Doğumdan sonraki iki yıl içinde çalışılmamış olması gerekiyor. İki yıllık sürenin bir kısmında çalışılıp prim ödenmişse kalan çalışılmayan süre için borçlanma yapılabilir.
Örnek 1: Senay hanım, 16 yaşında 3308 sayılı Kanun tabi çırak olarak 1986 yılında çalışmıştır. Selma hanım adına 16 yaşındayken iş kazası ve meslek hastalıkları primi yatırılmıştır. 15.06.2008 tarihinde doğum yapmıştır. Senay hanımın çıraklık dönemindeki sigortalılığı borçlanmasını sağlar mı?
■ Çıraklıkta ödenen sigorta primlerinden dolayı Senay hanım 15.06.2008 tarihinde yapmış olduğu doğumu borçlanabilir.
Örnek 2: Güzin hanım, 16.07.1998 tarihinde 506 sayılı Yasaya tabi olarak çalışmaya başlamıştır. 08.06.2000 tarihinden itibaren de çalışmamıştır. Güzin hanım 10.11.1996 ve 08.06.2000 tarihlerinde iki doğum yapmıştır. Güzin hanım iki doğumu da borçlanabilecek midir?
■ Güzin hanım sigortalı çalışmaya başladığı tarihten sonra 08.06.2000 tarihinde yapmış olduğu doğumu borçlanabilecektir. Sigortalı olmadan önce 10.11.1996 tarihinde yapmış olduğu doğumu borçlanamayacaktır.
Örnek 3: Hatice Hanım, doğum nedeniyle kullanmış olduğu 16 haftalık doğum izni süresini borçlanabilir.
Örnek 4::Bahar Hanım, doğum sonrası aldığı 6 aylık ücretsiz izin süresini borçlanabilir.
Borçlanma miktarı nedir, ne kadar sürede ödenir?
Doğum borçlanması prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak kaydı ile belirlenir. Günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanır. Prime esas kazancın alt ve üst sınırı asgari ücret artışına göre değişmektedir. Doğum borçlanmasında borçlanacak kişinin kendisi tarafından belirlenen sigorta primine esas taban (1.134 TL) ve tavan (7.371 TL) aylık sınırları içerisinde kalmak koşulu ile aylık %32 oranında prim ödenir. Buna göre 2014 yılında en az ödenecek aylık borçlanma miktarı 362,88 TL en fazla ise aylık 2.358,72 TL olacak.
Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemesi gerekiyor. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.
Borçlanma erken emeklilik sağlar mı?
Emekli olabilmek için yaş ve sigortalılık süresini tamamlayıp prim ödeme gün sayısını tamamlamış olanlara doğum borçlanması erken emekliliğin yolunu açar.
Örneğin 1960 doğumlu Fatma Hanım, 4/a'lı (eski SSK'lı) olarak 01.06.1987 yılında işe girmişse emeklilik için 20 yıllık sigortalılık süresi 44 yaşını tamamlama ve 5225 gün prim ödeme koşulana tabi olacak. Fatma Hanımın prim ödeme gün sayısı 3070 gün olduğunu kabul edelim. Fatma Hanım 3 doğum yapıp koşulları uyuyorsa 6 yıl doğum borçlanması yaptığında 2160 gün prim ödeme gün sayısı kazanmış olacak ve beklemeden emekli olabilecek.
30 günden az prim ödenen sigortalılarda dikkate alınacak sürelerin hesaplanması:
Doğum borçlanması talebi kabul edilen kadın sigortalının iki yıllık borçlanma süresi içinde zorunlu sigortalı hizmetlerinin olması halinde zorunlu sigortalılık süreleri borçlanma sürelerinden düşülür. Ay içinde zorunlu sigortadan geriye kalan süreler 30 güne tamamlanacak şekilde borçlanma süresi olarak kabul edilir.
Nereye, hangi evraklarla müracaat edilir?
Hizmet borçlanmalarında 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi(işçi, bağ-kurlu olan) sigortalıların borçlanma işlemleri sigortalının en son çalışmasının/hizmetinin geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine yapılır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadınlardan herhangi bir belge istenmez. SGK kayıtlarına göre işlem yapılır.
Ücretsiz izin ve analık izni sürelerinin borçlanması:
5510 sayılı Yasanın 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine(eski SSK'ya) tabi kadın sigortalıların 4857 sayılı İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın İş Kanunu gereğince kullandıkları ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri işyerinden alacakları belgelerle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurmaları durumunda borçlandırılır.
Hangi statüde değerlendirilir?
Doğum borçlanması devam etmekte olan en son statüdeki sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalılık devam etmiyorsa 4/b(eski bağ-kurlu) kapsamında değerlendirilir.
Örnek: Hilal Hanım, 1992 yılında 30 günlük 506 sayılı Yasaya tabi sigortalılığı vardır. Hilal hanım 1994 yılında doğum yapmıştır. 1998 yılından itibaren de 4/b'li (eski Bağ-kurlu) olarak prim ödemektedir. Hilal hanım, 2011 yılında 1998 yılında yapmış olduğu doğumu borçlandığında ödediği primler 4/b'li (Bağ-kurlu) olarak değerlendirilir.
BİTTİ
