Af, 2015'in Vergi Ve Zamlarını Erteletebilir Mi?
Ekonomi yönetimi belki de son 10 yılın en zorlu bütçesini hazırlamaya çalışıyor. 2015 yılı vergi gelirlerini azaltan, bütçe giderlerini ise artıran ekonomik, sosyal ve siyasi gelişmelere sahne olacak. Normalde böyle dönemlerde bütçeyi hazırlayanların aklına ek vergiler, kamu zamları ve kemer kısmaya dönük önlemler gelir ancak gün o gün değil! Üstelik torba yasadan gelecek af parası zor dönemin kurtarıcısı olabilir…
Bürokratlar uzunca bir süredir 2015 bütçesi, 2015 programı, orta vadeli program ve orta vadeli mali plan üzerinde çalışıyor. Önlerindeki tablo çok iç açıcı sayılmaz. Bütçeyi ve makroekonomik verileri belirleyecek olan büyüme ve enflasyona ilişkin hedef ve tahminler olumsuz yönde revize ediliyor.
Vergi gelirleri azalabilir
Büyüme hızının yavaşlayacak olması, Türkiye gibi dolaylı vergilerin ağırlıkta olduğu ülkelerin bütçe gelirlerinde ciddi sıkıntıyı da beraberinde getiriyor. Dolaylı vergi, herkesten gelirine göre değil, gelirine bakılmaksızın yaptığı harcamalarından vergi alınmasına dayanıyor. Önümüzdeki yıl tüketim azalacağına göre devletin kasasına daha az tüketim vergisi girecek. Yavaşlayan ekonominin Gelir Ve Kurumlar Vergisi de düşecek.
Bürokratlar, önümüzdeki yıl başta KDV ve ÖTV olmak üzere daha düşük vergi geliri elde edileceğini bilip ona göre hesap yapıyorlar. Gelir azalırken giderler de azalsa sorun olmayacak. Ne var ki 2015 seçim yılı. Başbakan Davutoğlu'na ve Erdoğan sonrası hükümete güvenin test edileceği bir seçimden bahsediyoruz. Böyle bir dönemde kamu harcamaları artırılmasa dahi bütçeyi rahatlatacak kesintilere gidilmesi çok zor görünüyor. Belki de en sadık oy deposu haline gelen yoksul kesimlere yapılan sosyal harcamalarda kesinti imkan dahilinde görünmüyor. Tarımsal destekler, istihdama yönelik teşvikler de azaltılabilir değil.
İki alternatif var
Ortaya çıkan böyle bir bütçe manzarası karşısında hükümetlerin önünde normalde iki alternatif olur. Ya bütçenin gelirini artırmaya yönelik adım atılır ya da giderler kısılır. Üçüncü bir yol her ikisine de dokunmayıp bütçe açığının artmasına izin verilir. Ancak, kredi derecelendirme kuruluşlarının fırsat kolladığı, dış kaynağa büyük ihtiyaç duyulduğu bir dönemde mali disiplini boş vermek adeta intihar olur. Neyse ki böyle bir yolun deneneceğine ilişkin hiçbir işaret yok.
Üçüncü yol imkansız göründüğüne göre, elde kalıyor iki alternatif. Hükümet gelirleri artırıcı mı yoksa harcamaları kısıcı yönde mi adım atar? Gelir artırmak; yeni vergi getirmek ya da mevcut vergilere zam yapmakla mümkün olabilir. Yetmez, yıllardır ertelenen elektrik ve doğalgaz zamlarının önünü açmak gerekir. Seçime giderken vergi ve zam sağanağı düşünülebilir mi? Çok zor. Kamu giderleri de kısılamayacağına göre, 2015'te ekonomiyi kim kurtaracak?
Kurtarıcı torba!
İşte tam da bu noktada torba yasanın kurtarıcı rolü ortaya çıkıyor. Devletin 125 milyar lira vergi ve vergi dışı, 85 milyar lira da SGK alacağı var. Aflarda tahsilat oranı ortalama yüzde 40'larda görünüyor. Eğer bu oran tutarsa 1,5 yılda taksitler halinde 50 milyar vergi, 34 milyar da sigorta alacağı tahsil edilebilir ki, bu tutar 2015'in yılbaşı sabahına ek vergilerle uyanmamızı önleyebilir.
Peki ya af ganimeti düşük kalır da ilave gelir ihtiyacını karşılayamazsa ne olacak? Seçimler 2015'in Haziran ayında. Bu tarihe kadar rahatız. Ancak o tarihten sonrası için zamsız bir yarı yılı kimse garanti edemez…
Ekonomi yönetimi belki de son 10 yılın en zorlu bütçesini hazırlamaya çalışıyor. 2015 yılı vergi gelirlerini azaltan, bütçe giderlerini ise artıran ekonomik, sosyal ve siyasi gelişmelere sahne olacak. Normalde böyle dönemlerde bütçeyi hazırlayanların aklına ek vergiler, kamu zamları ve kemer kısmaya dönük önlemler gelir ancak gün o gün değil! Üstelik torba yasadan gelecek af parası zor dönemin kurtarıcısı olabilir…
Bürokratlar uzunca bir süredir 2015 bütçesi, 2015 programı, orta vadeli program ve orta vadeli mali plan üzerinde çalışıyor. Önlerindeki tablo çok iç açıcı sayılmaz. Bütçeyi ve makroekonomik verileri belirleyecek olan büyüme ve enflasyona ilişkin hedef ve tahminler olumsuz yönde revize ediliyor.
Vergi gelirleri azalabilir
Büyüme hızının yavaşlayacak olması, Türkiye gibi dolaylı vergilerin ağırlıkta olduğu ülkelerin bütçe gelirlerinde ciddi sıkıntıyı da beraberinde getiriyor. Dolaylı vergi, herkesten gelirine göre değil, gelirine bakılmaksızın yaptığı harcamalarından vergi alınmasına dayanıyor. Önümüzdeki yıl tüketim azalacağına göre devletin kasasına daha az tüketim vergisi girecek. Yavaşlayan ekonominin Gelir Ve Kurumlar Vergisi de düşecek.
Bürokratlar, önümüzdeki yıl başta KDV ve ÖTV olmak üzere daha düşük vergi geliri elde edileceğini bilip ona göre hesap yapıyorlar. Gelir azalırken giderler de azalsa sorun olmayacak. Ne var ki 2015 seçim yılı. Başbakan Davutoğlu'na ve Erdoğan sonrası hükümete güvenin test edileceği bir seçimden bahsediyoruz. Böyle bir dönemde kamu harcamaları artırılmasa dahi bütçeyi rahatlatacak kesintilere gidilmesi çok zor görünüyor. Belki de en sadık oy deposu haline gelen yoksul kesimlere yapılan sosyal harcamalarda kesinti imkan dahilinde görünmüyor. Tarımsal destekler, istihdama yönelik teşvikler de azaltılabilir değil.
İki alternatif var
Ortaya çıkan böyle bir bütçe manzarası karşısında hükümetlerin önünde normalde iki alternatif olur. Ya bütçenin gelirini artırmaya yönelik adım atılır ya da giderler kısılır. Üçüncü bir yol her ikisine de dokunmayıp bütçe açığının artmasına izin verilir. Ancak, kredi derecelendirme kuruluşlarının fırsat kolladığı, dış kaynağa büyük ihtiyaç duyulduğu bir dönemde mali disiplini boş vermek adeta intihar olur. Neyse ki böyle bir yolun deneneceğine ilişkin hiçbir işaret yok.
Üçüncü yol imkansız göründüğüne göre, elde kalıyor iki alternatif. Hükümet gelirleri artırıcı mı yoksa harcamaları kısıcı yönde mi adım atar? Gelir artırmak; yeni vergi getirmek ya da mevcut vergilere zam yapmakla mümkün olabilir. Yetmez, yıllardır ertelenen elektrik ve doğalgaz zamlarının önünü açmak gerekir. Seçime giderken vergi ve zam sağanağı düşünülebilir mi? Çok zor. Kamu giderleri de kısılamayacağına göre, 2015'te ekonomiyi kim kurtaracak?
Kurtarıcı torba!
İşte tam da bu noktada torba yasanın kurtarıcı rolü ortaya çıkıyor. Devletin 125 milyar lira vergi ve vergi dışı, 85 milyar lira da SGK alacağı var. Aflarda tahsilat oranı ortalama yüzde 40'larda görünüyor. Eğer bu oran tutarsa 1,5 yılda taksitler halinde 50 milyar vergi, 34 milyar da sigorta alacağı tahsil edilebilir ki, bu tutar 2015'in yılbaşı sabahına ek vergilerle uyanmamızı önleyebilir.
Peki ya af ganimeti düşük kalır da ilave gelir ihtiyacını karşılayamazsa ne olacak? Seçimler 2015'in Haziran ayında. Bu tarihe kadar rahatız. Ancak o tarihten sonrası için zamsız bir yarı yılı kimse garanti edemez…
ERDOĞAN SÜZER / BUGÜN
