GSS Borçluları Torbadan Sonra Ne Yapmalı?
6552 sayılı Torba Yasa ile motamot bir GSS prim affı çıkmadı gerçi ama çıkan hüküm de kaçırılmaması gereken bir fırsat. GSS'de Torba öncesi durumu ve Torbanın getirdiğini şöyle anlatalım.
6552 sayılı Torba Yasa ile motamot bir GSS prim affı çıkmadı gerçi ama çıkan hüküm de kaçırılmaması gereken bir fırsat. GSS'de Torba öncesi durumu ve Torbanın getirdiğini şöyle anlatalım.
Gelir Testi ve Sonucu
01.01.2012 tarihinde Genel Sağlık Sigortası yürürlüğe girmişti. Yürürlüğe girdikten sonra çalışan, emekli veya çalışan yahut emeklinin bakmakla yükümlü olduğu kişi konumunda olmayanlara sağlık hizmetlerinden yararlansın veya yararlanmasın GSS prim borcu doğmaya başladı.
Uygulanan skala gereği içinde bulundukları ailenin bir aylık kişi başına geliri;
- Aylık asgari ücretin üçte birinden az olan kişiler ücretsiz olarak,
- Aylık asgari ücretin üçte birinden çok aylık asgari ücretten az olan kişiler asgari ücretin üçte birinin yüzde 12'si oranında GSS primi ödeyerek,
- Aylık asgari ücretten çok aylık asgari ücretin iki katından az olan kişiler asgari ücretin yüzde 12'si oranında GSS primi ödeyerek,
- Aylık asgari ücretin iki katından çok olan kişiler asgari ücretin iki katının yüzde 12'si oranında GSS primi ödeyerek,
GSS'den faydalanma hakkına sahip bulunuyorlar. Gelir testinde harcamalardan yola çıkarak gelire ulaşma metodu uygulanıyor.
Gelir testi ne zaman yaptırılmalı?
Gelir tespiti için bir ay içinde başvurulması gerekiyordu. Bu 1 aylık süre;
- Son 1 yıl içinde 30 günden az prim ödemesi olanlar işten çıktığı tarihten itibaren 1 ay içinde,
- Sigortalı son 1 yıl içinde 30 ile 89 gün arası prim ödemesi olanlar işten çıktığı tarihi takip eden 10. günden itibaren 1 ay içinde,
- Sigortalı son 1 yıl içinde 90 gün üzeri prim ödemesi olanlar işten çıktığı tarihi takip eden 99. günden itibaren 1 ay içinde,
- Liseyi bitiren öğrenciler üniversiteyi kazanamazsa mezuniyet tarihini takip eden 120. günden itibaren 1 ay,
- İşsizlik maaşı alan sigortalılar , işsizlik ödeneğinin bittiği tarihten itibaren 1 ay içinde,
- Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar işe girdikleri tarihten itibaren 1 ay içinde,
- Üniversiteden /Yüksek Lisans mezun oldukları tarihten itibaren 1 ay içinde,
Olarak gelir testine başvurulması gereken süreyi ifade ediyor.
Torba Öncesi GSS Durumu
İnsanımız büyük ölçüde bu süre şartına uymadı hatta hastaneye gitmese bile para ödemesi, gerekeceğine inanmadı. Böyle olunca da gelir testine başvurması gerektiği halde başvurmayan herkese gelir durumu ne olursa olsun azami tutardan (Şu an için ayda 272,16 TL) GSS prim borcu birikmeye başladı. Bir de gecikme zammı ve cezası da eklenince ortaya hiç yoktan dağ gibi bir borç kalemi daha ortaya çıkıverdi.
Örneğin sadece Şubat 2012 ayından dolayı 212,76 TL olarak ortaya çıkan borç Eylül 2014 tarihinde faiziyle birlikte 275,43 TL olarak talep edilirken geçen 30 ayda bu borcun total miktarı 8 bin TL'leri buldu.
•Şubat 2012 Eylül 2014(Faizli) Eylül 2014 (Yİ-ÜFE'li)
•212,76 275,43 245,46
•106,38 137,71 122,73
•35,46 45,90 40,91
İşte gelinen aşamada 6652 sayılı Kanunun gelir testi yaptırmadığı için borcu azamiden hesaplanan GSS borçluları için gelir testi fırsatı sunuyor. Borçlu şimdi gelir testi yaptırsa ve gelir testi sonucunda aile içinde birey başına aylık gelir tutarı asgari ücretin üçte birinden (Halen 378 TL'den) az çıkarsa borcu silinmiş olacak. Yok eğer asgari ücret ile asgari ücretin üçte biri arasında bir değerde çıkarsa (378-1134 TL arasında ise) bu defa aylık 45,36 TL olarak boru güncellenecek. Geçmişe doğru da güncelleme yapılacağından Ocak Haziran 2012 dönemi için borcu aylık 35,46 TL olacak. Bu rakamlara Yİ-ÜFE farkı eklenecek bu şekilde borcu revize edilmiş olacak.
Eski Gelir Testi de Önemli
Olması gerekenden geç ama Torba Kanundan önce gelir testi yaptırmış olanların yaptırdıkları gelir testi de geriye doğru hüküm ifade edecek ve eski prim borçlarını realize edilmesini sağlayacak.
Mamafih geriye doğru azami rakamdan çıkan prim borcunu ödemiş olanlar için yeni gelir testi bir anlam ifade etmiş olmayacak. Olması gerekenden yüksekte de olsa ödenmiş primler geri verilmeyecek.
Başvuru ve Ödeme Süresi
GSS borçlularının gelir testi için en geç 31 Mart 2015 tarihine, GSS prim borçlarını yapılandırmadan yararlanmak için en geç 30 Nisan 2015 tarihine kadar başvurmaları gerekiyor.
GSS borçluları için ilk taksit ödemesi, 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren 8 ay içerisinde yapılabilecek. Böylelikle peşin ödemeyi ya da 6-9-12-18 taksit seçeneğine göre ilk taksiti (31.05.2015 tarihi hafta tatiline rastladığından) 1 Haziran 2015 tarihine kadar ödemeleri gerekiyor.
Kısmi Çalışan Öğrencilere Af yok
Kısmi zamanlı çalışarak harçlık kazanmak isteyen ve bu şekilde ailelerine destek olmak isteye üniversite öğrencilerine GSS düzenlemesinin attığı kazıkta bir düzeltme veya düzenleme bulunmuyor. Şöyle ki bu öğrenciler anne-babalarından dolayı sağlık yardımı almakta iseler çkımsi zamanlı da olsa çalışmaya başladıkları gerekçesiyle anne-babalarından tedavi yardımı alma hakkını kaybediyorlar. Tam süreli çalışmadıkları için de kendileri üzerinden sağlıkı yardımı alamıyorlar.
Zira kısmi süreli çalıştıklarında ayın kalan günlerini isteğe bağlı olarak veya salt GSS primi ödeyerek tamamlamaları gerekiyor. Onlar da bu durumdan haberdar olmadıklarından harçlık kazanırken kendilerini bilmeden külfet altına sokmuş oluyorlar. Zira onlar gelir testine gitsin veya gitmesin GSS prim borcu birikiyor. Torbada bu konuda bir düzeltme şarttı ama bu öğrencilere yapılan hakkaniyetsiz durumun düzeltilmesi talebi Torbada yer bulamadı.
ŞEVKET TEZEL/alitezel.com
