Anneme ölüm aylığı bağlanır mı?
Bilindiği üzere, okuyucularımın soruları, yazılarımı yönlendiriyor. Bilginin bu şekilde paylaşılması, elbette önemli. Bugün aşağıda yer alan konuları ele alacağım.
Anneme ölüm aylığı bağlanır mı?
Adil: Tahsin Bey, babam, 1993 senesinde vefat etti. 1998'den önce ölenlerin 900 işgününü tamamlaması şartıyla eşlerine ölüm aylığı bağlandığını öğrendik. Ancak babamın 233 gün çalışmışlığı var. 600 gün de askerliğini borçlanma hakkımız mevcut. Bu şekilde 833 günü buluyor. Babamın 1975-76 tarihlerinde Libya'da da yaklaşık 300 günlük çalışmışlığı var. Ancak bu prim günleri SSK sorgulamalarında çıkmıyor. Bu yüzden bizden Libya'ya giriş -çıkış yaptığını gösterir pasaport vb belge isteniyor: 1. Annem 900 – 833 = 67 gün için borçlanarak veya bir yerde sigortalı çalışarak emekli olabilir mi? 2. Libya'dan babamın çalıştığı günlerin dökümünü almak için nasıl bir yol izlememiz lazım. Bunu yapabilmemiz mümkün mü?
C: Ölüm aylığı, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4/a sigortalısı sayılan işçiler vb için, her türlü borçlanma süreleri hariç, en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanır. Bu ilkelere göre, askerlik borçlanması ile elde edilecek prim gün sayısı ile 900 prim ödeme günü tamamlanamaz. Tamamlansa da dikkate alınmaz. Bu nedenle okuyucumun babasının sigortalılık başlangıcı ve ölüm tarihleri arasında 5 yıllık sigortalılık süresinin bulunduğu hakkında bilgi verilmese de bu sürenin varlığı kabul edilebilir. Bu durumda okuyucumun hak sahibi annesinin, ölüm aylığından yararlanabilmesi için askerlik borçlanması hariç, eşinin sigortalılığında 900 gün prim ödemesinin bulunması şarttır.
Okuyucumun babası, 1993 senesinde vefat etmiş olup 233 prim ödeme günü vardır. Yukarıda belirttiğim üzere, 600 günlük askerlik borçlanması yapılarak 833 güne ulaşılamaz. Çünkü askerlik borçlanması geçerli değildir. Okuyucumun babasının 1975-76 tarihlerinde Libya'da yaklaşık 300 günlük çalışmasının kanıtlanmış ve primlerinin ödenmiş olduğu varsayılsa bile, annesinin ölüm aylığı hak edebilmesi için yeterli olmayacaktır. Belirtilen şartlarda okuyucumun annesi, eşinin ölüm sigortasından ölüm aylığı alamayacaktır.
Hanımın doğum borçlanması hakkı var mı?
Ali GÜNEREN: Tahsin Bey, hanımım için doğum borçlanması yapmak istiyorum. 2002 yılında doğumdan sonra işten ayrıldı ve 2007 yılında bir çocuğumuz daha dünyaya geldi. Şu ana kadar hiçbir prim yatmadı ve çalışmıyor. İşe başlangıç tarihi: 01.03.1990. Doğum Tarihi: 18.03.1972. Prim Günü: 2726. 2 Çocuğa doğum borçlanması yaptığımız zaman 3600 günden emekli olabilir mi? Şu anda borçlanma tutarı ne kadar? Şimdi borçlanmak ile emekli olacağı tarihe yakın zamanda borçlanmak arasında emekli maaşında bir fark olur mu?
C: Okuyucumun eşi, sigortalılık başlangıcı olan 01.03.1990 tarihi sonrası, 2002 yılındaki ilk doğumundan sonra işten ayrılmış ve 2007 yılında da ikinci çocuğu dünyaya gelmiştir. 2002 tarihindeki doğumundan beri, kendi sigortalılığı için sigorta primi yatırılmamıştır. Okuyucumun eşinin doğum tarihi, 18.03.1972 olup; prim ödeme günü ise 2726 gündür. Okuyucum, 2 çocuğunun doğumu için, eşinin doğum borçlanmasını son olarak işçi olarak çalışması üzerine, 1440 gün olarak yapabilecektir. Bu durumda 4166 prim ödeme günü oluşacağından, yani 15 yıllık sigortalılık süresi ile 3600 günü aşan sigorta primini tamamlamış olacağından ve 50 yaşını 18.03.2022 tarihinde yerine getirebileceğinden 58 yaşında, yani 18.03.2030 tarihinde kısmî yaşlılık aylığı ile emekli olabilecektir. Doğum borçlanması tutarı, borçlanma tarihine göre SGK'dan öğrenilebilecektir.
Kıdem tazminatımı işverenimden isteyebilir miyim?
Mehmet Yılmaz: Tahsin Bey, 1980 Mart doğumluyum. 1996 sigorta girişim olmasına rağmen staj olduğu için sayılmıyor.1998 yılında 6'ncı Ayda SGK başlıyor. 2003 yılından bu yana aynı işyerinde çalışıyorum. Sekiz buçuk senem bu işyerinde doldu. Kıdem tazminatı hakkım var mıdır? Toplamda on üç sene. Çok yoğunsunuzdur, tahmin ediyorum. Lütfen açıklayabilir misiniz?
C: Okuyucumun Haziran 1998 ayında başlayan yaşlılık sigortası prim ödemesi nedeniyle, sigortalılık başlangıcı, Haziran 1998'dir. En az 15 yıllık sigortalılık süresini Haziran 2013 ayı içerisinde dolduracaktır. Şu anda en az 3600 prim ödeme şartını yerine getirilmiş olsa bile, en az 15 yıllık sigortalılık süresi bulunmadığından, yaşını bekleme esaslı istifa hakkı doğmamıştır. SGK, bu nedenle kıdem tazminatı alabileceğine ilişkin yazıyı veremeyecektir. Bu nedenle okuyucum, işvereninden 8,5 yıllık kıdem süresine göre kıdem tazminatını isteyemeyecektir.
Tahsin Sınav
kaynak : http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/?t=26.09.2011&y=TahsinSinav
