Sakatlık Sebebiyle Vergi İndirimi
Sakatlık Sebebiyle Vergi İndirimi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu 3689 sayılı kanunla değişik 31. maddesi 3. fıkrası gereği çalışma gücünün en az %40’ nı kaybetmek suretiyle sakatlık indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda bulunan sigortalılara sağlanan haklardandır.
Sakatlık İndirimi; çalışma gücü kayıp oranı asgari % 40 ve üzerinde olanların ücret ve/veya kazançlarına girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır. Sakatlık bulgularına göre girecekleri derecelere esas oranlar;
- çalışma gücünün asgari % 80'ini kaybetmiş bulunanlar I. derece sakat,
- asgari % 60'ını kaybetmiş bulunanlar II. derece sakat,
- asgari % 40'ını kaybetmiş bulunanlar ise III. derece olarak belirlenmektedir.
Sakatlık Sebebiyle Vergi İndiriminden Kimler faydalanır?
Sakatlık indirimine hak kazanan;
- Ücretli Hizmet Erbabı
- Serbest Meslek Erbabı
- Ailesine Bakmakla Özrü bulunan Serbest Meslek Erbabı
- Ailesine Bakmakla Özrü bulunan Ücretli Hizmet Erbabı
- Basit Usulde Vergilendirilenler
Sakatlık İndirimine Hak Kazananlara Sağlayacağı Yararlar.
Vergi Kanunu açısından sakat sayılanların çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen dereceler itibariyle tespit edilen aylık sakatlık indirimi tutarları 01.01.2012 tarihi itibariyle;
- Birinci derece sakatlar için 770 TL,
- ikinci derece sakatlar için 380 TL,
- üçüncü derece sakatlar için 180 TL’dir.
Bu tutarlar, özürlü ücretlilerde ve bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan ücretlerde aylık tevkifat matrahından düşülür. Serbest Meslek faaliyetinde bulunan özürlüler ile bakmakla yükümlü olduğu serbest meslek erbabının ve basit usulde vergilendirilenlerin yıllık beyan edilecek gelirlerinden (yukarıda aylık olarak belirlenen tutarlar yıllık olarak hesaplanarak) indirilir. Dolayısıyla, ücretlinin aylık matrahına girecekleri derecelere göre asgari % 15, serbest meslek ve basit usulde vergilendirilenlerde ise yıllık kazançlarında asgari % 15 katkı sağlayacaktır.
Sosyal Güvenlik Açısından 4958 sayılı kanunun 34. maddesisakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış sigortalıların yaşlılık aylığından yararlanmasında Mülga 506 sayılı kanunun 60. maddesinin C/b bendinde aranan sigortalılık süresi ve toplam prim ödeme gün sayısı sakatlık derecelerine göre kademelendirilmiştir. 5510 sayılı kanunla sakatlık nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar için 28. Madde de daha uygun koşullarda yaşlılık aylığına hak kazanma koşulu ön görülmemiştir. 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olup bu kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olan sigortalılar hakkında 5510 sayılı kanunun geçici 10. maddesine göre işlem yapılacaktır.
Sakatlık İndiriminden Yararlanmak için Yapılması Gerekenler
Sakatlık indiriminden yararlanmak isteyen kişiler aşağıdaki belgelerle birlikte Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Gelir Müdürlüğüne, Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Malmüdürlüklerine bir dilekçe ile başvuracaklardır.
Başvuru sırasında; aşağıdaki belgeler verilecektir.
- Ücretli; Çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir belge, T.C. Kimlik No,
- Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan ücretli; Çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir, kendisinin ve özürlü kişinin T.C. Kimlik No.su özürlü kişiye bakmakla yükümlü olunduğunu gösterir belge.
- Sakat serbest meslek erbabı; Vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge.
- Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı; Serbest meslek erbabının vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge, sakat kişinin T.C. Kimlik Nosu, sakat kişiye bakmakla yükümlü olunduğunu gösteren belge (sağlık karnesi örneği).
- Basit usulde vergilendirilenler; Vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge
Başvuru Üzerine Yapılan İşlemler.
Sakatlık indiriminden yararlanmak için genel uygulama ilgilinin rapor almak üzere gerekli belgelerle ilgili müdürlüğe başvurması, ilgili müdürlükçe hastaneye sevk edilerek rapor aldırılması olmakla birlikte; vatandaşların mağdur edilmemesi için diğer kurumların sevki sonucu aldıkları raporlarla (rapor aslı veya noter onaylı) ve gerekli diğer belgelerle birlikte ilgili Müdürlüklere başvurabilmelerine imkan sağlamaktadır. Bu uygulama ile kişiler yeniden rapor alma tekrar tekrar işlem yapmalarından kurtaracaktır..
Gelir İdaresi tarafından Başvuru sahibinin çalışma gücü kayıp oranları Gelir Vergisi Kanununa ile Kanun gereğince hazırlanan Yönetmeliğe göre belirlenmektedir.
İlgililerin hastanelerden aldıkları ve ilgili müdürlükler vasıtasıyla Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen raporları Merkez Sağlık Kurulunca “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” ve eki cetvellere göre incelenir. Merkez Sağlık Kurulunca tespit edilen çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen sakatlık dereceleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ilgilinin başvurduğu Vergi Dairesi Başkanlığına veya Defterdarlığa, bu birimler tarafından da başvuru sahibine tebliğ edilir.
Sakatlığı Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlananların Emekliliği
Yazımızın asıl konusunu oluşturan Sakatlığı Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlananların Emeklilik işlemleri 5510 sayılı kanunun geçici 10. maddesinin 2. ve 3. fıkralarında anlatılmış olup sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların, Mülga 506 Sayılı kanunda öngörülen aylığa hak kazanma koşulları korunmuştur. Buna göre 06.08.2003 tarihi baz alınmıştır. Emeklilik durumu 06.08.2003 tarihi öncesi ve sonrasında değişkenlik göstermektedir.
- 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olmuş, bu tarihte en az 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi olanlar: 15 Yıl 3600 gün
- 06.08.2003 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olmuş sakatlık derecesi:
I. Derece Sakatlık (%80-%100) olanlar 15 Yıl Sigortalılık süresi 3600 Gün
II.Derece Sakatlık (%60-%79) olanlar 18 Yıl Sigortalılık Süresi 4000 Gün
III. Derece Sakatlık (%40-%59) olanlar 20 Yıl Sigortalılık Süresi 4400 Gün
Şartları yerine getirenlere aylık bağlanır.
- 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte 12 yıldan daha az süresi bulunanlar:
Bu sigortalılar Mülga 506 sayılı kanunun geçici 87. maddesindeki kademeli geçiş sürecindeki şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaktır.
9 yıldan fazla 12 yıldan az sigortalılık süresi bulunan;
II. Derece sakatlığı olanlar 15 Yıl 8 ay sigortalılık süresi 3680 gün
III. Derece sakatlığı olanlar 16 Yıl sigortalılık süresi 3760 gün
6 yıldan fazla 9 yıldan az sigortalılık süresi bulunan;
II. Derece sakatlığı olanlar 16 Yıl 4 ay sigortalılık süresi 3760 gün
III. Derece sakatlığı olanlar 17 Yıl sigortalılık süresi 3920 gün
3 yıldan fazla 6 yıldan az sigortalılık süresi bulunan;
II. Derece sakatlığı olanlar 17 Yıl 4 ay sigortalılık süresi 3840 gün
III. Derece sakatlığı olanlar 18 Yıl sigortalılık süresi 4080 gün
3 yıldan az sigortalılık süresi bulunan;
II. Derece sakatlığı olanlar 17 Yıl 8 ay sigortalılık süresi 3920 gün
III. Derece sakatlığı olanlar 19 Yıl sigortalılık süresi 4240 gün
Şartları yerine getirenlere aylık bağlanır.
Sakatlığı Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlanan Sigortalıların Emekliliğe Hak Kazanma Şartlarını Gösterir Tablo
Kanunda sakatlık indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olma esası benimsendiğinden bu maddeye göre yaşlılık aylığı talebinde bulunanlar aylık bağlanması için Maliye Bakanlığı’ndan (Gelir İdaresi,Vergi Dairesi) alacakları ve sakatlık indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olduklarını gösteren belgeleri Emekliliğe baş vurdukları SGK İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine ibraz etmeleri gerekir.
Sakatlıkları nedeniyle vergi indiriminden yararlanan sigortalılar yaşlılık ağlığı bağlanması durumunda SGK tarafından kontrol muayenesine tabi tutulacak eğer oranlarda bir değişiklik olursa bu değişikliğe göre maaşı durdurulacak veya almaya devam edecektir. Eğer aylık alan kişiler ile alakalı olarak şüphe , ihbar veya şikayet olması durumunda kontrol muayenesi için hastaneye sevkleri yapılacaktır.
ÖRNEKLER:
A sigortalı 01.01.2001 tarihinde iş başı yapmış yaklaşık 10 ay çalışmış daha sonra Gelir İdaresine baş vurarak sakatlığından dolayı Vergi indiriminden yararlanmak istediğini beyan etmiştir. A şahsı Gelir idaresi tarafında rapor için ilgili sağlık kuruluşuna sevki yapılmış sevk sonucu A şahsına ait Rapor düzenlenmiş, Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilen raporları Merkez Sağlık Kurulunca “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” ve eki cetvellere göre incelenmiştir. Merkez Sağlık Kurulunca tespit edilen çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen sakatlık dereceleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ilgilinin başvurduğu Vergi Dairesi Başkanlığına veya Defterdarlığa gönderilmiş olup kişinin sakatlık oranın %55 olduğu belirtilmiştir. Ve 1 yıl sonra kontrol muayenesi şartı koymuştur. Kişi her yıl bu kontrol muayenesine tabi tutulmuş en son 01.01.2012 tarihinde kontrol muayenesi sonucu sakatlık oranı %40’a düşmüştür. Kişinin çalışması 3610 gündür. A şahsı Emekli olmak için ne yapması gerekecek ?
Şahsın emekli olabilmesi için önce işten çıkacak bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezinden çalışma günlerini toplatacak ve Emekliliğe Talep Formuyla başvuruda bulunacaktır. Bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezinden kastedilen en son çalışmalarına ait primlerin yatırıldığı Merkez anlaşılmalıdır.
A Şahsı İşe giriş tarihi: 01.01.2001
Başvuru Tarihi : 01.02.2012
Toplam Gün Sayısı: 3610 gün
Vergi İndirimi: %40 (III. Derece)
Sigortalılık süresi :Sigortalının malullük ,yaşlılık ve ölüm sigortalarına bağlı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile tahsis yapılması için yazılı istekte bulunduğu ,ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınmaktadır. Bu süre tamamen çalışarak geçirmek veya sigortalı başlangıç ve sonu arasında aralıklı birden çok sigortalılık haline tabi çalışmak sigortalılık süresine etki etmez
A şahsının Başvuru tarihine göre Sigortalılık Süresi:
01.01.2001-01.02.2012 = 11 YIL 1 AY sigortalılık süresi var
A şahsının 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte 12 yıldan daha az sigortalılık süresi olduğundan Mülga 506 sayılı kanunun geçici 87. maddesindeki kademeli geçiş sürecindeki şartları yerine getirmesi halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaktır. Tablo A ya bakıldığında 3 yıldan az sigortalılık süresi bulunduğu ve III. Derece sakatlığı olduğundan 19 Yıl sigortalılık süresi 4240 pirim gün gerekmektedir. A şahsının 11 Yıl 1 Ay Sigortalılık Süresi 3610 günü olduğundan 630 gün daha çalışması ve 01.01.2020 tarihinde ise 19 Yıl Olan sigortalılık süresini dolduracağından emeklilik başvurusu yapması halinde talebi ret edilecektir.
ahmetadiguzel@calismarehberi.com
kaynak : http://calismarehberi.com/ahmet-adiguzel-makale,36.html
Not: Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz.
