'Primlerin ödenmemesi çalışanı ilgilendirmez'
Başlıktaki cümle bana değil, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi'ne ait.
Daire, verdiği bir kararla hizmetleri tespit edilen çalışanın, primlerini işveren ödemese bile emekliliğe hak kazanacağına hükmetti. Esasında buna benzer kararlar daha önce de verilmişti ve SGK, uygulamasını çalışanlar lehine değiştirmişti. Yani tespit edilen hizmete dair primleri işverenden tahsil edemese bile hizmeti geçerli kabul ediyordu.
21. Daire'nin son kararı, konuyu biraz daha genel kurala bağlıyor; "Sigortalı sayılmak ve sosyal güvence hakkından yararlanmak için bir işyerinde çalışmak yeterlidir. Çalışanların ayrıca işverenin primleri ödeyip ödemediğini takip ve kontrol sorumluluğu yoktur. Bu sorumluluk SGK'ya aittir" diyor. Dairenin kararı, çalışanlar lehine önemli bir ilke kararıdır.
2700 liranın üzerinde prim ödeyin
Soru: Saadettin Bey, ben bir işyerinde asgari ücretli olarak çalışmaya başladım ancak kendime ait başka gelirlerim de var. Asgari ücretten yatan SGK primim nedeniyle emekli olduğumda düşük maaş almamak için işverenle anlaşmayı düşünüyorum. İşveren benim primimi brüt 2.000 TL'den gösterecek ve ben aradaki prim farkını kendisine ödeyeceğim. Acaba bu şekilde emekli aylığımı yükseltebilir miyim? Siz ne tavsiye edersiniz? Erdi T.
Cevap: Değerli okurum, emekli aylığınızı yükseltmek için brüt matrahınızı yükseltmeniz gerekir. Asgari ücretten 2000 liraya çıkarmanız sadece maaşınızın düşmesini kısmen telafi eder. Fakat prim ödedikçe aylığınızın düşmesini engellemek veya artırmak istiyorsanız 2.700 liranın üzerine çıkarmanızı tavsiye ederim. Bu rakamın altındaki bildirimler aylığınızı aşındırır.
Borçlanmaya yıpranma uygulanmaz
Soru: Sadettin Bey, ben radyoloji teknikeri olarak görev yapıyorum. 18.10.1993 tarihinde memur oldum. 1996'da askere gittim 550 gün askerlik yaptım. Sizin EmekliMatik programınıza göre askerliği borçlanırsam emeklilik yaşım daha erkene geliyor. Ben askerliği borçlandım ama askerlik süresi için fiili hizmet almadım. Almam gerekmiyor muydu? Diğer soruma gelince, radyoloji çalışanları ne kadar süre çalışırsa çalışsınlar 5 yıldan fazla fiili hizmet alamıyorlar mı? Atilla A.
Cevap: Değerli okurum, fiili hizmet zammına tabi olarak çalışan kamu personeline, çalıştığı her yıl için ilave hizmet verilir. Yıpranma payı olarak ifade ettiğimiz bu ilave süre 2 aydan 6 aya kadar değişir. Radyoloji teknikerlerine de bu kapsamda her yıl için 3 ay ilave hizmet verilir. Yalnız yıpranma kapsamındaki personel askerlik süresini borçlandığı takdirde, borçlanılan süre için fiili hizmet kazanamaz. Borçlanılan süre ne kadarsa, hizmete o kadar ilave edilir.
Diğer taraftan 08.09.1999 tarihinden önce memuriyete girenlerin yıpranma paylarının tamamı emeklilik yaş haddinden düşülür. Yani 5 yıl tavanı yoktur. 08.09.1999'dan sonra memur olanlarda ise kazanılan yıpranma payının yarısı 3 yılı geçmemek üzere yaştan düşülür. Siz 1999'dan önce memur olduğunuz için kazandığınız yıpranma payının tamamı emeklilik yaşınızdan düşülecektir.
21. Daire'nin son kararı, konuyu biraz daha genel kurala bağlıyor; "Sigortalı sayılmak ve sosyal güvence hakkından yararlanmak için bir işyerinde çalışmak yeterlidir. Çalışanların ayrıca işverenin primleri ödeyip ödemediğini takip ve kontrol sorumluluğu yoktur. Bu sorumluluk SGK'ya aittir" diyor. Dairenin kararı, çalışanlar lehine önemli bir ilke kararıdır.
2700 liranın üzerinde prim ödeyin
Soru: Saadettin Bey, ben bir işyerinde asgari ücretli olarak çalışmaya başladım ancak kendime ait başka gelirlerim de var. Asgari ücretten yatan SGK primim nedeniyle emekli olduğumda düşük maaş almamak için işverenle anlaşmayı düşünüyorum. İşveren benim primimi brüt 2.000 TL'den gösterecek ve ben aradaki prim farkını kendisine ödeyeceğim. Acaba bu şekilde emekli aylığımı yükseltebilir miyim? Siz ne tavsiye edersiniz? Erdi T.
Cevap: Değerli okurum, emekli aylığınızı yükseltmek için brüt matrahınızı yükseltmeniz gerekir. Asgari ücretten 2000 liraya çıkarmanız sadece maaşınızın düşmesini kısmen telafi eder. Fakat prim ödedikçe aylığınızın düşmesini engellemek veya artırmak istiyorsanız 2.700 liranın üzerine çıkarmanızı tavsiye ederim. Bu rakamın altındaki bildirimler aylığınızı aşındırır.
Borçlanmaya yıpranma uygulanmaz
Soru: Sadettin Bey, ben radyoloji teknikeri olarak görev yapıyorum. 18.10.1993 tarihinde memur oldum. 1996'da askere gittim 550 gün askerlik yaptım. Sizin EmekliMatik programınıza göre askerliği borçlanırsam emeklilik yaşım daha erkene geliyor. Ben askerliği borçlandım ama askerlik süresi için fiili hizmet almadım. Almam gerekmiyor muydu? Diğer soruma gelince, radyoloji çalışanları ne kadar süre çalışırsa çalışsınlar 5 yıldan fazla fiili hizmet alamıyorlar mı? Atilla A.
Cevap: Değerli okurum, fiili hizmet zammına tabi olarak çalışan kamu personeline, çalıştığı her yıl için ilave hizmet verilir. Yıpranma payı olarak ifade ettiğimiz bu ilave süre 2 aydan 6 aya kadar değişir. Radyoloji teknikerlerine de bu kapsamda her yıl için 3 ay ilave hizmet verilir. Yalnız yıpranma kapsamındaki personel askerlik süresini borçlandığı takdirde, borçlanılan süre için fiili hizmet kazanamaz. Borçlanılan süre ne kadarsa, hizmete o kadar ilave edilir.
Diğer taraftan 08.09.1999 tarihinden önce memuriyete girenlerin yıpranma paylarının tamamı emeklilik yaş haddinden düşülür. Yani 5 yıl tavanı yoktur. 08.09.1999'dan sonra memur olanlarda ise kazanılan yıpranma payının yarısı 3 yılı geçmemek üzere yaştan düşülür. Siz 1999'dan önce memur olduğunuz için kazandığınız yıpranma payının tamamı emeklilik yaşınızdan düşülecektir.
Sadettin ORHAN
