Neredeyse Nüfusunun Tamamı Sosyal Güvenceye Kavuştu !.
I.GİRİŞ
Ödeme gücü olmayan vatandaşların tedavi giderlerinin yeşil kart verilerek devlet tarafından karşılanmasına dair 3816 sayılı kanun Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun[1][1] 106 ncı maddesi ile 01.01.2012 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır. Bu kapsamda olan yaklaşık 9,2 milyona yakın vatandaşın SGK üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanması için devir işlemleri sistem üzerinden yapılmıştır. Yine hiçbir sosyal güvencesi olmayan yaklaşık 1.7 milyon kişide kanuni zorunluluktan dolayı[2][2] genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olup, gelirlerine göre ya hiç prim ödemeyecekler yada kademeli genel sağlık sigortası primine tabi tutulacaklardır. Toplamda 11 milyona yakın vatandaşı ilgilendiren uygulama işlerliği açısından bazı soru işaretleri oluşturduğundan anılan konulara makalemizde yer verilmiştir. Değerlendirme kanun, yönetmelik ve genelge ışığında yapılacak olup, bir nebzede olsun bu yeni uygulamaya işlerlik kazandırılması amaçlanmıştır.
II. 01.01.2012 TARİHİ ÖNCESİ YEŞİL KART ALMIŞ OLANLAR
Bilindiği üzere aile içindeki kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinden az olduğu tespit edilenlere, 2022 sayılı kanun gereği aylık alanlara ve 442 sayılı kanun gereği koruculuk hizmeti yapanlar ile bu kanun gereği emekli olanlara 01.01.2012 tarihine kadar yeşil kart veriliyordu. Sağlık yardımları ise Sağlık Balkanlığınca karşılanmaktaydı. Ancak Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun geçici 12 nci maddesindeki ‘‘Kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevleri, yürürlükten kaldırılan kanunlardaki hak ve yükümlülükler çerçevesinde ilgili kayıt ve işlemler Kurum tarafından devralınan tarihe kadar devam eder. Devir süreci 01.01.2012 tarihine kadar tamamlanır.’’ Hükmü gereği SGK’ya devredilmiştir. Bu nedenle bu kapsamdaki kişiler yeşil kartlarındaki vize tarihlerine kadar her hangi bir işleme gerek kalmaksızın 01.01.2012 tarihinden itibaren SGK- MEDULA sistemi üzerinden sağlık hizmeti verilebilmesi için Kurum veri ambarına aktarılmıştır. Sağlık yardımları ile yol, gündelik ve refakatçi giderleri Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacaktır.[3][3]
III. 01.01.2012 TARİHİ SONRASI UYGULAMA
3816 sayılı ödeme gücü olmayan vatandaşların tedavi giderlerinin yeşil kart verilerek devlet tarafından karşılanmasına dair kanun 01.01.2012 tarihi itibariyle ortadan kaldırıldığından yeni dönemde ödeme gücü olmayanların yapması gereken iş ve işlemlerin neler olduğu sorular ışığında açıklanacaktır.
A.Gelir Tespiti İşlemleri İçin Nereye Başvurmalıyım?
Başvurular kişilerin Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idari sınırları içindeki vakıflara yapılacaktır.[4][4] 01.01.2012 tarihi itibariyle sağlık yönünden sosyal güvencesi olmayanlar kanun gereği genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Bu kişileri SGK 106,38-TL ’ye tekabül edecek prim üzerinden re’sen tescil etmiş olup, bu kapsamda olanlar bir ay içerisinde gelir tespit işlemleri için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı il veya ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurmaları gerekmektedir. Aksi halde gelir durumuna bakılmaksızın en yüksek gelir gurubundan (212,76-TL) tescil edilerek güncelleme yapılacaktır. Kişilerin başvurusu üzerine aile içerisinde fert başına düşen aylık gelir asgari ücretin altında olduğu anlaşılması halinde ise tescil tarihi itibariyle ya hiç prim tahakkuk etmeyecek veya 35,46-TL prim tahakkuk edecek şekilde tescil güncellemeleri yapılacaktır.
B. Gelir Tespitinde Dikkate Alınacak Aile Bireyleri Kimlerdir?
Gelir tespitinde aile bireyi olarak aynı hane içerisinde yaşayan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuklar ve genel sağlık sigortası tescili yapılacak kişinin anne ve babası dikkate alınacaktır. Öğrenim nedeniyle aynı hanede ikamet etmeyen öğrencilerde gelir tespitinde aile bireyi olarak dikkate alınmaktadır. Aynı hanede yaşayan kardeşler gelir tespitinde dikkate alınmayacaktır.[5][5]
C. Ne Kadar Genel Sağlık Sigortası Primi Ödeyeceğim?
Kişi başına düşen aylık gelir 295,50-TL’nin altına düşmesi halinde GSS primi alınmayacaktır. Fert başına düşen aylık gelir 295,50-TL ile 886,50-TL olması halinde 35,46-TL, 886,50-TL ile 1.773,00-TL arasında olması halinde ise 106,38-TL prim alınacaktır. Son olarak hane içerisinde fert başına düşen gelir 1.773,00-TL’yi aşması halinde 212,76-TL genel sağlık sigortası primi alınacaktır.[6][6]
IV. SONUÇ
Yeşil kartlı ve sosyal güvencesi olmayan yaklaşık 11 milyon kişinin de SGK şemsiyesine alınması ile birlikte ülke nüfusunun neredeyse tamamı genel sağlık sigortası kapsamında sosyal güvenceye kavuşmuş oldu. Buda kişilerin en zor durumlarında çaresiz kalmayacakları anlamına gelmektedir. Sağlık giderlerinin tek elde toplanması ile kuşkusuz ülke ekonomisine yansımaları ve bu yansımalar sonucu izlenmesi gereken sağlık politikalarına da olumlu yönde etkileyecektir. Ancak burada altını çizmem gereken husus 01.01.2012 tarihi itibariyle genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olanların SGK tarafından gönderilmiş olan tebligata istinaden en geç bir ay içerisinde mutlaka bağlı bulundukları il veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurmaları gerektiğidir. Aksi halde yüksek primler üzerinden genel sağlık sigortası primi tahakkuk edeceğinden büyük çoğunluğunun zaten iyi olmayan mali durumlarının olumsuz etkileneceği hususudur.
Kemal AKYOL
Sosyal Güvenlik Denetmeni - Gürsu SGM Müdür V.
Kaynak : Bilgili Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.
