Şehir rantları vergilendiriliyor
Türkiye hızlı bir şekilde kalkınıyor,bunu inşaat sektöründe de gözlüyoruz.Ülkemizin heryanında konut ve işyeri projeleri yükseliyor ve yüksek meblağlara ulaşan bedellerle satılıyor.
Bu çağdaş projelerin yapılması ülkemizin için güzel bir şey,ancak burada bir soruya cevap aramamız gerekiyor. Bu projelerin ekonomimize sağladığı katkıdan Maliyemiz ödenmesi gereken vergileri alabiliyormu ? Buna evet demek mümkün değil.
Özel inşaatlar bugün neden yeterince vergi kapsamına alınamıyor;
1-Özel inşaat yaptıranların ticari faaliyet kapsamına alınmasını gerektiren kriterler vergi mevzuatımızda yoruma açık,
2-Gellir Vergisi Kanununun mükerrer 80 nci maddesinin 6 numaralı bendindeki gayrimenkullerin beş yıl elde tutulmasından sonra satılması halinde değer artış kazancı hesaplanmamasını öngören düzenleme,
3-İnşaatların kooperatif görümünde olan müteahhitlerce gerçekleştirilmesi,
4-Gayrimenkullerin tapuya tescilinde emlak değerlerinin gerçek değerinin altında kalması.
Maliye idaresi, özel inşaat sahiplerinin elde ettiği kazançtan Devletin payını alarak bu haksızlığa son vermede kararlı, nitekim uzun süredir Vergi Konseyi ile birlikte hazırlıkları sürdürülen Gelir Vergisi Kanununun yeniden yazımı çalışmalarının tamamlanmak üzere olduğunu kamuoyuna yapılan açıklamalardan öğrenmiş bulunuyoruz.
Yeniden yazılacak gelir Vergisi Kanununda özel inşaatların vergilemesinde esaslı değişikliklere gidilmektedir.
Yapılacak değişiklikler ana hatları ile aşağıdaki gibidir;
1-Gelir Vergisi kanununda mevzuatımıza yeni girecek olan ticari işletme tanımı kavramı getirilmektedir.Tanım,objektif kriterlere bağlanmaktadır.
Böylece özel inşaat yapanlar, inşaata başlarken ticari işletme için aranan kriterlere bakarak yaptığı inşatın ticari faaliyet olduğunu belirleyerek inşaatın başlangıcında mükellefiyet tesis ettirecekler ve inşa edilen bağımsız birimlerin satışından elde ettikleri kazanç ticari kazanç olarak vergilenecektir.
Kat karşılığı inşaat işleri de aynı esaslara tabi olacaktır.
Hasılat paylaşımı esasında yaptırılan inşaatlar da daha baştan ticari faaliyet kapsamına alınmaktadır.
2- Kat karşılığı inşaat işleri de dahil olmak üzere özel inşaat işleri objektif kriterlere göre yapılacak belirleme sonucu ticari kazaç veya arizi ticari kazanç olarak vergilendirilerek mükellefler ile idare arasında ortaya çıkan gereksiz uyuşmazlıklara son verilmiş olacaktır.
3- Özel inşaat alanının belirlenecek olan metrekareyi aşması halinde baştan ticari faaliyet kapsamında vergilenecektir.
4- Kat karşılığı inşaat inşaat işlerinde arsa sahibinin arsa satışından elde etttiği kazanç, kendisine bırakılan bağımsız bölümlerin elden çıkarıldığı tarihte vergilenecek böylece arsa sahibinin fiilen gelir elde etmediği bağımsız bölümü satmadığı yıl vergi istenmesi önlenmiş olacaktır.
5- İnşaatın başlangıcında ticari işleme kriterine sahip olan bu nedenle mükellefiyet tesis ettirerek inşaata başlayan özel inşaat sahibi, inşaatını tamamladığı bağımsız bölümleri son satıştan itibaren üç yıl içinde hiç satış yapmaması halinde arsa sahibinin tesis edilen mükellefiyeti silinecek böylece devamlı olarak katma değer vergisi ve gelir vergisi beyannamesi vermesinin önüne geçilecektir.
Elde kalan taşınmazların daha sonra elden çıkarılması halinde satıştan, doğan kazanç, değer artışı kazancı olarak vergilenecektir.
Bilindiği üzere bugüne kadar kat karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibinin arsa satışından doğan kazancın vergilenmesine yönelik idarece yapılan tarhiyatlar, arsa sahibinin kat karşılığı edindiği bağımsız bölümleri arsa satış karşılığı alınan bedel olarak görmemiş, arsa sahibinin, arsasının başka bir gayrimenkul olan bağımsız bölüme dönüşmesi olarak görmüş ve yapılan tarhiyatları terkin etmektedir.
6- Yeniden yazılan Gelir Vergisi Kanununda öngörülen düzenlemelerle gayrimenkullerin beş yıl süreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, elde edilen kazancın vergi dışında tutulmasına yol açan düzenlemeye son verilerek mutlak istisnaya son verilmiş olacaktır.
Öngörülen düzenlemeyle taşınmazların elden çıkarılmasından doğan kazançların, iktisap tarihinden itibaren her takvim yılı için yüzde onu gelir vergisinden istisna edilecektir.
7- başkasının arsası üzerine inşaat yapanlar, her halukarda ticari faaliyet kapsamında değerlendirilecektir.
8- ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmeyip değer artışı kapsamında değerlendirilecek kat karşılığı inşaat işlerinde, arsa sahibine kalan bağımsız bölümlerin arsa payının emsal bedeli, bu inşaata tahsis edilen arsanın elden çıkarma bedeli olarak; müteahhite bırakılan bağımsız bölümlere isabet eden arsanın satış bedeli olarak da arsa sahibine teslim edilen taşınmazların maliyet bedeli üzerinden arsa sahibine fatura edilen tutar esas alınacaktır.
Yeniden yazılmakta olan Gelir Vergisi Kanunu tasarısında, yukarıda genel esasları belirtilen düzenlemeler yapıldığında ;
a) Bugün uygulamada özel inşaatların vergilendirilmesinde mevzuatta yaşanan farklı yorumlar ortadan kalkacak, mükellef özel inşaata başladığında ne şekilde vergileneceğini önceden bilecektir.
b) Özel inşaatta ticari ve değer artışı kazancı ayrımı somut kriterlere göre belirlenecektir.
c) Taşınmazların beş elde tutulmak suretiyle elden çıkarılmasında tamamen vergi dışında kalınmak suretiyle yaratılan vergi aşındırılması önlenerek vergi bilincinin zedelenmesi önlenemiş olacaktır.
d) Şehir rantları vergilendirilerek kamuoyunda oluşan “ Şehir rantları neden vergilenmiyor “ sorusuna maliye idaresi muhatap olmaktan kurtulacaktır.
e) Yeniden yazılan Gelir Vergisi Yasası şehir rantlarının vergilendirilmesi konusunda bir devrim yaratacaktır. Şehir rantlarından kamu hakkı olan vergiyi alabilecek , kamuoyunda var olan haksızlık ortadan kaldırılmış olacaktır.
Hazırlık aşaması büyük ölçüde tamamlandığı belirtilen yasa tasarısının kanunlaşması bu konuda son yıllarda yapılan en önemli adaletli vergi düzenlemesi olacaktır.
kaynak http://vergi.com.tr/vergi/docs_view.aspx?articleid=3874
