Yurtdışına gönderilen öğrencilere borçlanma hakkı
TBMM tatile girmeden önce yasalaşan 6353 sayılı yeni “Torba Kanun” ile yapılan düzenlemelerden biri de, Devlet tarafından yurtdışına eğitim ve öğretim için gönderilenlere, yurtdışında geçirdikleri bu sürelerini borçlanarak sosyal güvenliklerinden saydırma hakkının verilmesidir.
Genel Kural
Bu borçlanmadan yararlanılabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
1- Öğrencinin sigortalı olmaksızın yurtdışına gönderilmiş olması,
2- Öğrencinin 1416 sayılı Kanuna tabi olarak yani mecburi hizmet karşılığı yurtdışına gönderilmiş olması,
3- Öğrencinin, öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönmüş olması,
4- Yurda dönen öğrencinin mecburi hizmet süresini tamamlamış olması.
.
Borçlanılabilecek Süre
Bu koşulları taşıyanlar, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmını borçlanabileceklerdir.
Borçlanılan Sürenin Mahiyeti
.
Bu şekilde hizmet borçlanma hakkı olanların, borçlandıkları bu süreler hangi sigortalılık statüsünde sayılacaktır. Devlet eğitime gönderdiği için 4/c(Emekli Sandığı) mi yoksa 4/a(SSK) veya 4/b(Bağ-Kur) statüsünde mi sayılacak?
Borçlanılan sürenin hangi statüden sayılacağına, kişinin borçlanma tarihinde hangi statüde olduğuna bakılarak karar verilecektir. Kişi, SGK ya borçlanma başvurusu yaptığında, eğer işçi ise SSK, esnaf ise Bağ-Kur ve nihayet memur ise Emekli Sandığı statüsünde sigorta günü kazanacaktır.
.
Sigorta Başlangıcı Geri Gidebilir!
Belirtelim ki, borçlanılan bu süreler o kişinin Türkiye’deki sigortalılık başlangıç süresinden önceki bir döneme tekabül eder ise, sigortalılık başlangıcı da borçlanılan gün kadar geriye götürülür. Bu ise hem yaş hem yıl olarak daha erken emekli olmaya imkan verir…
.
Borçlanma Tutarı Nasıl Hesaplanır?
Borçlanma başvurusunu sigortalının kendisi yapacaktır. Ancak, ölüm halinde geride kalan hak sahipleri de bu süreleri ihtiyaçlarına binaen borçlanabilirler.
.
Borçlanılacak süre için ödenecek prim tutarı ise yine kişinin kendi talebine bağlıdır. Kişi, başvuru tarihinde geçerli olan prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında kalmak kaydı ile dilediği matrahı seçebilir. Seçilen bu matrahın %32’si de ödenecek prim tutarı olacaktır.
.
Örneğin; başvuru 2012/Temmuz ayında yapılmış ise, eğer asgari ücret düzeyinden borçlanılacak ise bir aylık(30 gün) için ödenecek prim tutarı, 940,50x%32=300,96 TL olacaktır.
.
Borç Ne Kadar Sürede Ödenir?
Borçlanma başvurusu yapıldıktan sonra, Kurum tarafından hesaplanıp kişiye tebliğ edilen borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.
.
Eski Memurlara Özel Hak!
Yukarıdaki şartları taşıyıp da, 1 Ekim 2008’den önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre çalışmaya başlayıp da halen memur olarak çalışmalarını sürdürenlere ise biraz daha özel şartlarda borçlanma hakkı verilmiştir.
Buna göre; 12 Temmuz 2012’den itibaren 3 ay içinde başvuru yapılması halinde, müracaatın kabul edildiği ay itibarıyla geçerli olan emekli keseneğine esas kazanç tutarı üzerinden ve borçlanacakları süreye ilişkin olarak hesaplanacak kesenek ve kurum karşılığı toplamından oluşan yükümlülük tutarı ödenmek suretiyle borçlanılabilecektir.
Ancak bu tutarın tamamı peşin olarak ödenebileceği gibi, müracaatın kabul tarihinden itibaren 12 ayda eşit taksitler halinde de ödenebilecektir.
MEHMET ESER
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/printnews.aspx?DocID=20993221
