Anonim Şirket Kuruluşu

 

Anonim Şirket Kuruluşu

TANIM : Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. (TTK.MD.329)

AMAÇ VE KONU : AŞ’ ler kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir. (TTK.MD.329)
SERMAYE :                - Esas sermaye tutarı : 50.000 TL. dır. (TTK.MD.332/1)
 
                                 - Kayıtlı Sermaye Tutarı : 100.000 TL.dır. (TTK.MD.332/1)

İZİN :Halka açık olmayan AŞ’ ler gerekli şartlara sahip olmadıkları anda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin alarak kayıtlı sermaye sisteminden çıkabilirler. Sisteme alınırken aranan nitelikleri kaybettiklerinde istemeseler de bakanlık tarafından sistemden çıkartılırlar. (TTK.MD.332/3)

-AŞ’ ler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izniyle kurulurlar. Esas sözleşme değişiklikleri de bakanlık iznine bağlıdır. Bakanlık incelemesi sadece kanunun emredici hükümlerine aykırılık olup olmadığı yönünden inceleme yapar. (TTK.MD.333)

.
KURULMA :

Kurucuların; kanuna uygun olarak düzenlenmiş bulunan, sermayenin tamamını ödemeyi taahhüt ettikleri ve imzaların noterce onaylı esas sözleşmede AŞ kurma iradelerini açıklamalarıyla kurulur. (TTK.MD.335/1)

TÜZEL KİŞİLİK KAZANMA :   Şirket ticaret sicilline tescille tüzel kişilik kazanır. (TTK.MD.355/1)

KURULUŞ BELGELERİ :   
* Esas sözleşme   * Kurucular Beyanı * Değerleme Raporları

* Ayın ve işletme devralınmasına ilişkin olanlarda dahil olmak üzere, kurulmakta olan şirketle, kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan sözleşmeler.

Bunlar sicil dosyasına konulur ve birer nüshaları da şirket tarafından 5 yıl süreyle saklanır. (TTK.MD.336)

.
KURUCULAR :

- AŞ kurabilmek için bir veya birden fazla kurucu ortağın varlığı yeterli olacaktır. (TTK.MD.338/1)

- Şirket tek kişi tarafından kurulursa ya da sonradan pay sahibi sayısı bire düşerse tek pay sahibinin adı, yerleşim yeri ve vatandaşlığı da tescil ve ilan edilir. (TTK.MD.338/2)

- Pay sahibi sayısı bire düşerse, bu işlem tarihinden itibaren 7 gün içinde yönetim kuruluna durum yazılı olarak bildirir. Yönetim kurulu da bu bildirimden itibaren 7 gün içinde, şirketin tek pay sahipli AŞ olduğunu tescil ve ilan ettirir. (TTK.MD.338/2)

.
ESAS SÖZLEŞME İÇERİĞİ :

* Şirketin ticaret ünvanı ve merkezinin bulunacağı yer.

* Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış olarak şirketin işletme konusu.

* Şirketin sermayesi, her payın itibari değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları.

* Payların nama veya hamiline yazılı olduğu, belirli paylara tanınan imtiyazlar, devir sınırlamaları.

* Sermaye olarak konulan ayın ve haklar, bunların değerleri, bunlara karşı verilecek payların miktarı, bir işletme veya ayın devralınması halinde bunların bedeli ve şirket kurulması için kurucular tarafından şirket hesabına satın alınan mal ve hakların bedelleriyle, şirketin kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı.

* Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere şirket karından sağlanacak menfaatler.

* Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan şirket adına imza atmaya yetkili olanlar.

* Genel kurulların toplantıya nasıl çağırılacakları, oy hakları.
* Şirket bir süre ile sınırlandırılmışsa bu süre,
* Şirkete ait ilanların nasıl yapılacağı

* Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları
* Şirketin hesap dönemi

* İlk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşme ile atanır. (TTK.MD.339)

.
AYNİ SERMAYE :

* Üzerinde herhangi bir sınırlama bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devredilebilen; fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dahil olmak üzere mal varlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. (TTK.MD.342/1)

* Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olamaz. (TTK.MD.342/1)

* Sermaye olarak konulan ayınlara, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçilir. (TTK.MD.343)
PAY BEDELLERİNİN ÖDENMESİ :

* Sermaye nakten taahhüt edildiyse taahhüt edilen sermayenin en az % 25‘ i tescilden önce, kalanı tescilden itibaren 24 ay içinde ödenir. Payların çıkarma primlerinin tamamı tescilden önce ödenir. (TTK.MD.344/1)

* Nakdi ödemeler bir bankada şirket adına açılan bir hesapta blokeli olarak yatırılır. Banka mektubu ile gerekli tutarın yatırılmış olduğu ispatlanır. Şirket tüzel kişilik kazandıktan sonra ticaret sicilinin yazısıyla bedeller banka tarafından sahiplerine geri verilir. (TTK.MD.345/1)

* Şirket noter onay tarihinden itibaren 3 ay içinde tüzel kişilik kazanmamışsa, sicil müdürünün yazılı bildirimiyle banka tarafından sahiplerine geri verilir. (TTK.MD.345/2)

* Esas sözleşmede taahhüt edilmiş olup taahhüt sahiplerince, şirketin tescilinden itibaren en geç 2 ay içinde halka arz edileceği esas sözleşmede belirtilmiş ve garanti edilmiş bulunan nakdi payların karşılıkları satıştan elde edilen gelirden ödenir. Halka arz SPK mevzuatına göre yapılır. Satış süresinin sonunda, payların itibari değerinin, varsa çıkarma priminin karşılığı şirkete; giderler düştükten sonra kalan tutar ise, pay senetlerini halka arzeden pay sahiplerine ödenir. (TTK.MD.346/1)

* Halka arz edilip de süresinde satılmayan payların bedellerinin tamamı, süresinde halka arzedilemeyen payların bedellerinin ise % 25 ‘i , 2 aylık süreyi izleyen 3.gün içinde ödenir. (TTK.MD.346/2)
PRİMLİ PAYLAR :

İtibari değerinden aşağı bedelle pay çıkarılamaz. Payların itibari değerinden yüksek bir bedelle çıkarılabilmeleri için esas sözleşmede hüküm veya genel kurul kararı bulunması gerekir. (TTK.MD.347)

.
KURUCU MENFAATLERİ :

Şirket kuruluşundan dolayı emekleri karşılığı kuruculara para ve bedelsiz pay senedi vermek gibi şirket sermayesini azaltan menfaatler sağlanamaz. Ancak yedek akçe ayrıldıktan sonra kalan kardan en çok 1/10’u intifa senetleri bağlamında kuruculara ödenir. (TTK.MD.348/1)

Paylarını halka arz edecek şirketler önce kurucu intifa senetlerini bir bedel ödemeden iptal ederler. Aksi takdirde   intifa senetleri kendiliğinden geçersiz olur. (TTK.MD.348/2)

Şirket kar dağıtılmamasına karar vermiş olsa bile, kurucu intifa sahipleri kar paylarını alırlar. (TTK.MD.348/3)
KURUCULAR BEYANI :

Kurucular tarafından kuruluşa ilişkin bir beyan imzalanır. Beyanda, ayni sermaye konuluyor, bir ayın ya da işletme devralınıyorsa bunların bedellerinin uygunluğu, bunları almanın gerekliliği ve yararları belgeli, gerekçeli ve kesin ifadeli açıklamalar yer alır. Şirket tarafından alınan menkul kıymetler, bunların alış fiyatları, bunları çıkaranların son üç yıllık finansal tablolarının değerleme ve çözümlemelerine ilişkin bilgiler, şirketin yüklendiği önemli taahhütler, makine vb. malların ve herhangi bir aktif değerin alımına ilişkin bağlantılar, fiyatlar, komisyonlar ile her türlü borçlar, emsalleriyle karşılaştırılarak açıklanır. (TTK.MD.349/1)

Kuruculara tanınan menfaatler gerekçeleriyle beyanda yer alır. Kimlerin halka arz amacıyla ne miktarda pay taahhüt ettiği, bunların birbirleriyle ilişkileri, bunlar şirketler topluluğuna dahil ise topluluk ile ilişkileri, diğer hizmet verenlere ödenen ücretler, emsalleriyle karşılaştırılarak beyanda açıklanır. (TTK.MD.349/2)

.
FESİH DAVASI :

AŞ‘ nin butlanına veya yokluğuna karar verilemez. Sadece şirket kurulmasında kanuna aykırı hareket edilerek menfaat sahiplerinin menfaatlerini tehlikeye düşürmüş veya ihlal etmiş olunursa ; yönetim kurulunun , Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ nın istemi üzerine şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince şirketin feshine karar verilir. (TTK.MD.353/1)

Mahkeme eksikliklerin giderilmesi, kanuna aykırı hususların düzeltilmesi için ek süre verebilir. (TTK.MD.353/2)

Davanın şirketin tescil ve ilanından itibaren 3 aylık hak düşürücü süre içinde açılması şarttır. (TTK.MD.353/4)

.
ŞİRKETE BORÇLANMA :

Pay sahipleri, sermaye taahhüdü borçlarını yerine getirmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamazlar. (TTK.MD.358)

.
ÖZET VE SONUÇ :

- 01.07.2012 tarihinden itibaren AŞ’ ler 1 kişi tarafından kurulabilecek.

- Bu tarihten önce kurulmuş olanlar, pay devri suretiyle tek pay sahipli AŞ’ ye dönüşebilecekler.

- Halka açık olmayan AŞ’ ler “ ESAS SERMAYE “ ya da Gümrük ve Ticaret Bakanlığından izin alarak “ KAYITLI SERMAYE “ sistemini seçebilecekler.
- Esas sermaye: 50.000 TL. Kayıtlı Sermaye: 100.000 TL. den aşağı olamaz.

- Nakdi sermaye taahhütleri için şirket adına bankada özel bir hesap açtırılması ve taahhüt edilen payların % 25 ‘ lik kısmının bu hesapta bloke edilerek , ödendiğinin ticaret sicil müdürlüğüne hitaben düzenlenen banka mektubu ile ispatı zorunludur. Şirket tüzel kişilik kazanınca ticaret sicil müdürü bankaya durumu bildirir ve yatırılan para şirkete iade edilir.

- Kuruluşta düzenlenen belgelerin bir takımı ticaret sicile verilir, bir takımı ise şirket tarafından 5 yıl saklanmalıdır.
- AŞ kuruluşunda kanun hükümlerine uyulmamış olması onun yokluğu ya da butlanı ile sonuçlanmaz. Yönetim kurulu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, pay sahibi, ilgili alacaklı mahkemeye başvurarak şirketin feshini talep edebilecektir. Bu dava şirketin tescil ve ilanından itibaren 3 aylık hak düşürücü süre içinde açılmazsa AŞ’ nin feshi dahi talep edilemeyecektir.

Aygül MUDURLU
 SMMM
http://muhasebenet.net/haber.php?haber_id=3196