Anonim ve limited şirketler dikkat, yaptığınız genel kurul kararları yıllar sonra geçersiz sayılabilir!
Yeni TTK'nın 447 ve 622'nci maddeleri ile genel kurulların butlanı (geçersiz sayılması) kanuna girmiş oldu. Bu düzenleme kanuna yeni girmiştir, ancak Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında genel kurul kararlarının geçersiz sayılabileceği mevcut idi. Genel kurul kararlarının iptali ile geçersiz sayılmasını birbirinden ayırmak gerekir. Genel kurul kararlarının iptali farklı düzenlemelere tabi tutulmuştur. Örneğin, anonim şirketlerde genel kurul kararlarının hangi durumlarda iptal edilebileceği 445 ve 446'ncı maddelerde düzenlenmiştir ve bu düzenleme Eski TTK'nın 381'inci maddesi düzenlemelerine paraleldir. Yine limited şirketler için de Yeni TTK'nın 624'üncü maddesi ile genel kurul kararlarının iptali için anonim şirketlerdeki düzenlemelere atıfta bulunulmuştur.
Hangi durumlarda anonim ve limited şirket genel kurul kararları geçersiz (butlan) sayılacaktır.
Hangi durumlarda anonim şirket genel kurullarının geçersiz sayılacağı Yeni TTK'nın 447'nci maddesi ile düzenlenmiştir. Yeni TTK'nın 622'nci maddesi ile 447'nci maddede yer alan düzenlemeler limited şirket genel kurulları kararları için de uygulanacağı belirtilmiştir. Buna göre;
Genel kurulun, özellikle;
- Pay sahibinin, genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilemez nitelikteki haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran,
- Pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını, kanunen izin verilen ölçü dışında sınırlandıran,
- Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan, kararları batıldır.
Kanun metninde “geçersiz ya da hükümsüz” yerine “batıl” kelimesinin seçilmesi gerekçede, Borçlar Kanunu ile uyum sağlamak ve geçersiz ya da hükümsüz kelimelerinin daha geniş terimler olmasından kaynaklandığı ifade edilmiştir.
Dikkat edilecek olursa kanun metninde “özellikle” sözcüğü kullanılmıştır. Bu şu anlama gelmektedir; geçersiz genel kurul kararları sadece maddede sayılanlardan ibaret değildir. Yani, madde sınırlı sayı niteliği taşımamakta, maddede sayılan durumlar dışında da genel kurul kararlarının iptal edilebileceği vurgulanmaktadır. Eğer ki, tersi yapılarak hangi durumlarda genel kurul kararlarının geçersiz sayılacağı burada tek tek sayılacak olsa idi, geçersiz sayılabilecek bir çok genel kurul kararı düzenlemenin dışında kalabilirdi. Tüm geçersizlik hallerinin ve sebeplerinin kanunda gösterilmesi mümkün de değildir. Dolayısıyla, geçersizlik hallerini sadece kanunda sayılan durumlar olarak algılamamak, daha geniş manada algılamak gereklidir.
Genel kurul kararları “şekil” yönünden geçersiz olabileceği gibi “konusu” itibariyle de geçersiz olabilir.
Şekil yönünden geçersiz genel kurul kararları, kanunda genel kurulların yapılması sırasında öngörülen şekli düzenlemelere uyulmaması halleri olup, uygulamada bunu mahkemeler tespit edecektir.
Konusu itibariyle geçersiz sayılacak genel kurul kararları ise, pay sahipliği haklarını kaldıran veya sınırlayan, anonim şirketlerin temel yapısını bozan ve sermayenin korunması ilkesine aykırı olan kararlardır. Bunun dışında batıl sayılacak genel kurul kararları ise, hukukun genel hüküm ve ilkelerine göre geçersiz sayılmasına karar verilmesi anlamına gelir.
Geçersiz genel kurul kararları hüküm doğurabilir mi ve hangi sürede tespit davası açılmalıdır?
Batıl genel kurul kararları başından itibaren hüküm doğurmazlar ve sonraki süreçte de geçerli hale gelmezler.
Genel kurul kararlarının geçersiz olduğunu, mahkemeler re'sen (kendiliğinden) dikkate alabileceği gibi, def'i olarak da ileri sürülebilir. Ayrıca süreye bağlı olmaksızın asliye ticaret mahkemelerinde bir tespit davası da açılabilir. Yani yıllar sonra da genel kurul kararlarının geçersiz sayılması için tespit davası açılabilecektir.
Yıllar sonra genel kurul kararlarının geçersiz sayılması için tespit davası açılması durumunda alınan kararlara istinaden yapılan işlemlerin durumu ne olacaktır?
Gerçekten de yıllar sonra genel kurul kararları geçersiz sayılabilir. Bu durum, şirket yönetimi, pay sahipleri, alacaklılar, sermaye piyasasındaki yatırımcılar ya da potansiyel yatırımcılar bakımından bir tedirginlik yaratabilir. Yıllar sonra mahkemece geçersiz sayılan bir genel kurul kararı nedeniyle kurulan birçok ilişki ve işlem geriye etkili olarak ortadan kalkacaktır. İptal kararlarının sınırları kanunda çizilmediğinden mahkemelerin geçersizlik kararlarını çok yönlü değerlendirmesi gerekecektir. Kanunda çerçeve yukarıda bahsettiğimiz gibi çok geniş olarak çizildiği için başkaca da bir yol bulunmamaktadır.
Sonuç olarak genel kurul kararlarının geçersiz sayılmasına yönelik düzenlemeler Yeni TTK ile hukukta yerini almıştır. Bundan sonraki süreçte genel kurulları yapacak olanlar bu düzenlemeleri de dikkate alarak daha özenli davranmalıdır. Aksi türlü, yıllar sonra bile alınan kararlar geçersiz sayılabilecek ve kararlara istinaden yapılan işlemler de geriye dönük olarak ortadan kalkacaktır. Dolayısıyla, tüm şirketler bakımından ve özelikle de halka açık şirketler bakımından içinden çıkılmaz durumlar doğabilecektir.
Ekrem Öncü
ekrem.oncu@dkrdenetim.com
