Bilindiği gibi daha önce SSK sigortalısı olan engellilere/sakatlara mahsus özel düzenlemelere yer verilmişti. Ancak, Bağ-Kur’lu olan engellilere/sakatlara mahsus özel düzenlemeler bulunmamaktaydı. Dolayısıyla 4/a kapsamındaki sigortalılar vergi indirim belgesi alarak daha erken emekli olabilirken, 4/b kapsamındaki sigortalılar bu haktan mahrum bırakılmıştı.
5510 sayılı Reform Kanununda engelli olan 4/b kapsamındaki sigortalıların daha erken emekli olmasına ilişkin düzenlemeler yer vermiştir. 5510 sayılı Kanunun yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanma şartlarının düzenlendiği 28’inci maddesinde 4/b kapsamındaki sigortalılar için de özel düzenlemelere yer verilmiştir. Özel düzenlemeler içinde yer alan ve; -Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlamadan önce malul olanlar ile,
-Çalışma gücü kaybı % 60’ın altında olanların (%40 ila %59 arası) daha erken emekli olabilmesi mümkündür. Bu düzenleme 4/b kapsamından emekli olacaklar açısından 1 Ekim 2008 tarihinden sonra tahsis talebinde bulunan sigortalılara uygulanmaktadır.
İşe başlamadan önce malul olanlara kolaylaştırıcı emeklilik
5510 sayılı Kanuna tabi sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün yüzde 60’ını kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilen sigortalı, bu hastalık veya özrü sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özrü bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan 4/b kapsamındaki sigortalılar, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün prim ödemek şartıyla yaşlılık aylığı almaya hak kazanır.
Belirtelim ki; bu düzenlemeden 4/b (Bağ-Kur) kapsamındaki sigortalılar 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yararlanmaya başlamışlardır. Yine iki önemli hususu da sizlere özellikle belirtmem gerekecek.
Malullük sigortası yönünden yapılan başvurularda, hastaneye sevk edilen sigortalılardan çalışma gücünün en az yüzde 60’ını yitirmiş durumda olduğu halde maluliyetine esas olan hastalık veya arızasının 5510 sayılı Kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte mevcut olması nedeniyle malullük aylığından yararlanamayan sigortalıların, en az on beş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün prim ödemiş olma şartını sağladığı anlaşılırsa, yeni bir dilekçe alınmaksızın malullük aylığı bağlanması için verdiği dilekçesi esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır.
Yaşlılık sigortası yönünden yapılan başvurularda, ilk işe giriş tarihinden önceki hastalık veya arızaları nedeniyle malullük aylığından yararlanamayacak sigortalılar, doğrudan bu maddeye göre yaşlılık aylığından yararlanmak isteyebilirler. Bunların hastaneye sevklerinde hâlihazır durumlarına göre malul sayılıp sayılmayacaklarının tespiti istenmez. Başka bir anlatımla, ilk işe giriş tarihinden önceki hastalık veya arızalarının raporun düzenlenmesinde dikkate alınması belirtilir.
Örnek:
İlk defa Sigortalı Olduğu tarih: 15 Mart 1991
Aylık Bağlanacak Sigortalılık Kapsamı: 4/b (son yedi yıl kuralı var)
Prim Ödeme Gün Sayısı: 4400
Tahsis Talep Tarihi: 30 Mayıs 2011
Çalışma gücü kayıp oranı: yüzde 65 (İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul)
Sigortalılık süresi: (30.05.2011)-(01.01.1994)=17 yıl 1 Ay 15 Gün
5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan 4b kapsamındaki sigortalının çalışmaya başladığı tarihten önce malul olduğu SGK Bölge Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmiştir. Bu durumda, sigortalının ilk defa sigortalı olduğu tarihe bakılarak tahsis talep tarihinde aranacak gün sayısı belirlenecek. Sigortalının 15 yıllık sigortalılık süresinin yanı sıra 3600 prim gün şartını da yerine getirdiği anlaşıldığından yaşlılık aylığı bağlanacak.
Yüzde altmıştan az özrü olanlar
SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği SGK Bölge Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen sigortalılar malul sayılar. Çalışma gücü kayıp oranlarının yüzde 60’ın altında olması nedeniyle malul sayılmayan sigortalılar için 5510 sayılı Kanunun 28’inci maddesinde bunlara yine belirli bir sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık sigortasından aylık bağlanması öngörülmüştür.
Buna göre; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Bölge Sağlık Kurulu tarafından çalışma gücündeki kayıp oranının;
- Yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
- Yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar.
Örnek:
İlk defa Sigortalı Olduğu tarih: 01.01.1991
Aylık Bağlanacak Sigortalılık Kapsamı: 4/b (son yedi yıl kuralı var)
Prim Ödeme Gün Sayısı: 4870
Tahsis Talep Tarihi: 30/04/2011
Çalışma gücü kayıp oranı: yüzde 58
Sigortalılık süresi -(30.04.2011)-(01.01.1991)=20 yıl 3 Ay 29 Gün
4/b Kapsamındaki sigortalılar için özel şartlardan emeklilik için 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olma kuralı uygulanmadığından, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra çalışma gücünü yüzde 40-59 arasında kaybedenler, belirtilen sigortalılık süresi ve prim ödeme gün şartını yerine getirince yaşlılık aylığına hak kazanabilmektedir.
Örneğimizdeki sigortalının çalışma gücünü kayıp oranı yüzde 58 olduğu, dolayısıyla 16 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4320 prim gün şartları da yerine getirdiği anlaşıldığından yaşlılık aylığına hak kazanacak.
http://www.turkiyegazetesi.com/makaledetay.aspx?id=493897
Şerif Akçan
twitter.com/vergivekanunla
http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/
