GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜSÜ
Gümrük mevzuatımızda bazı gerçek ve tüzel kişilerin gümrük işlemlerinin daha hızlı yürümesi için özel bir statüye sahip olabilmeleri öngörülmüştür.
En son Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan 20 Ağustos 2011 tarihli 5 seri nolu (Basitleştirilmiş Usul) Tebliği ile bu konuda yayınlanan diğer Tebliğler yürürlükten kaldırılmış ve yeni uygulama hakkında tümüyle bu Tebliğde açıklamalar yapılmıştır.
Mevzuatımıza göre Gümrük Yönetmeliğinde yazılı bazı koşulları sağlayan gerçek ve tüzel kişilere, A, B veya C sınıfı onaylanmış kişi statüsü tanınmaktadır
.
Bu statüye sahip kişilere aşağıda sayılan bazı kolaylıklar sağlanmıştır:
Eksik beyan usulü,
Kısmi teminat uygulaması,
Götürü teminat yetkisi,
Mavi hat uygulaması,
Onaylanmış ihracatçı yetkisi,
Ancak bu hak ve yetkilerden sadece BİLGE sistemi bulunan gümrük müdürlüklerinde faydalanılabilmektedir.
Onaylanmış Kişi Statüsünün Elde Edilmesi:
1. Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri Tarafından Yapılan Ön İnceleme:
Statü belgesi başvurusunda bulunan kişilerce bir Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri ile ön inceleme (OK1 tespiti) için tespit sözleşmesi yapılmış olması gerekir. Sözleşmenin yapıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde YGM’ce olumlu veya olumsuz olarak rapor düzenlenir. Bu süreyi aşan bir tarihte düzenlenen raporlar geçersizdir.
Başvurular, şahsen veya posta yoluyla 8 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca aranan belgelerle birlikte, EK-12’de yer alan tabloya göre belirlenecek yetkili bölge müdürlüğüne olumlu tespit raporunun düzenlenme tarihini izleyen beş iş günü içerisinde yapılır.
2. Başvuru yeri ve şekli:
Başvurular, şahsen veya posta yoluyla Tebliğde aranan belgelerle birlikte, yetkili gümrük bölge müdürlüğüne olumlu tespit raporunun düzenlenme tarihini izleyen beş iş günü içerisinde yapılır.
3. Statü belgesinin geçerlilik süresi ve yenilenmesi:
Statü belgesinin geçerlilik süresi iki yıldır. Statü belgesinin yenilenebilmesi için, tekrar başvuruda bulunulur. Statü belgesinin geçerlilik süresinin bitimine dört aydan fazla süre kala yapılan başvurular, değerlendirilmeksizin başvuru sahibine iade edilir.
Statü Belgesi Kapsamında Yararlanılacak Usul, Uygulama ve Yetkiler:
1. Eksik Beyan Usulü
Statü belgesi sahibi kişilerce, aşağıda sayılan belgelerin bir ya da daha fazlası beyannameye eklenmeksizin beyanda bulunulabilir:
a) Orijinal fatura,
b) A.TR dolaşım belgesi,
c) Menşe ispat belgeleri,
ç) Ödeme şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi,
d) İşlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde ibrazı gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu.
Yukarıdaki belgelerden bir veya daha fazlası beyannameye eklenmeksizin beyanda bulunulması durumunda bu belgelerin, gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde gümrük beyannamesinin tescil edildiği gümrük müdürlüğüne ibraz edilmeleri gerekir.
2. Kısmi Teminat Uygulaması:
Gümrük antrepo, gümrük kontrolü altında işleme ve geçici ithalat rejimlerine tabi tutulan eşya için teminat alınması öngörülen durumlarda, statü belgesi sahibi kişilerden, talep etmeleri halinde, ithalat vergilerinin yüzde onu oranında teminat alınır.
3. Götürü Teminat Uygulaması:
Götürü teminat uygulaması, eşyanın gümrük vergileri ve sair vergilerinin teminata bağlanmasını gerektiren bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulduğu durumlarda, bu uygulamadan yararlanacak kişi için belirlenmiş tutardaki teminatın, her işlem için ayrı ayrı teminat verilmeksizin, teminata bağlanması gereken tutardan bağımsız olarak ve herhangi bir düşüm yapılmaksızın bir yıl süreyle kullanılabilmesini ifade eder.
Götürü teminat tutarı, başvuru tarihinden itibaren geriye dönük bir yıl içerisinde gerçekleştirilen gümrük işlemlerine ilişkin olarak teminata konu olan gümrük vergileri ve sair vergilerin toplam kıymetinin %10’udur.
4. Mavi Hat Uygulaması:
Mavi hat; yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına veya A ve B sınıfı onaylanmış kişi statüsüne sahip kişilerin ithalatta ve ihracatta, C sınıfı kişi statüsüne sahip kişilerin ise yalnızca “1000” rejim kodu ile yapılan ihracatta yararlandığı, eşyanın belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı hattır.
5. Onaylanmış İhracatçı Yetkisi:
Onaylanmış ihracatçı yetkisi, A.TR dolaşım belgesinin Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından onaylanma ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmadan düzenlenebilmesini ifade eder.
Başvuru yılından bir önceki takvim yılı içerisinde veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde A sınıfı ve B sınıfı için en az yüz, C sınıfı için en az elli adet A.TR dolaşım belgesi düzenleyip vize işlemlerini tamamlamış ve söz konusu A.TR dolaşım belgelerini kullanmış olan statü belgesi sahiplerine, talep etmeleri halinde, statü belgelerinin geçerlilik süresi içinde, onaylanmış ihracatçı yetkisi verilir.
Statü Belgesinin ve Statü Belgesi Kapsamında Yer Alan Hak ve Yetkilerin Askıya Alınması, Geri Alınması ve İptali:
Gümrük işlemlerinden veya gümrük cezalarından doğan herhangi bir kamu alacağının, süresi içinde ödenmediğinin tespit edilmesi durumunda statü belgesi, kesinleşmiş gümrük vergisi ve/veya ceza borcu ödenene kadar askıya alınır.
.
Statü belgesinin düzenlenme tarihini takip eden on iki aylık dönem içinde Gümrük Yönetmeliği’nin 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b), © ve (ç) bentlerinde belirtilen genel koşullardan herhangi birinin veya belgenin geçerlilik süresi içinde aynı fıkranın diğer bentlerinde belirtilen genel koşullardan herhangi birinin ortadan kalktığının öğrenilmesi ya da belge sahibince talep edilmesi halinde statü belgesi, söz konusu belgeyi düzenleyen gümrük ve ticaret bölge müdürlüğünce geri alınır.
.
Yanlış veya eksik bilgilere veya sahte belgelere dayanılarak verildiği anlaşılan statü belgesi, söz konusu belgeyi düzenleyen gümrük ve ticaret bölge müdürlüğünce iptal edilir.
Bülent ÇAKAR
Yeminli Mali Müşavir
BATI YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK & BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş
