4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun gereğince, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, doğumla Türk vatandaşı olup, 5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 28’inci maddesine göre çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ile 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun kapsamındaki Türk soylular da dahil olmak üzere yabancıların Türkiye’de bir işveren yanında veya kendi nam ve hesabına çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekiyor. Yabancı uyruklulara çalışma izinleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Bakanlık) tarafından verilmekte, ancak Başbakanlık, Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Yüksek Öğretim Kurulunca da Bakanlığa bilgi verilmek koşuluyla ilgili kanunlarda belirtilen işlerde çalışacak kişilere çalışma izni verilebiliyor.
Bakanlık tarafından çalışma izin belgeleri ile diğer bakanlıklar veya kurumlar tarafından verilen ve Bakanlığa gönderilen izin belgelerinin birer örneği ilgili sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine intikal ettiriliyor. Geçici görevli olarak ülkemize bir iş için gönderilen ve geldikleri ülkelerde sosyal güvenliklerinin sağlandığını belgelemeleri nedeniyle sigortalı sayılmayan sözleşmesiz ülkelerden gelen yabancı uyruklular üç ay, sözleşmeli ülkelerden gelenler ise sözleşmede öngörülen sürelerin bitim tarihinden itibaren sigortalı sayılacaklarından, çalışma izin belgeleri sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince klasörlerde muhafaza ediliyor. Bu kişilerin sigortalı işe giriş bildirgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na yasal süresi içinde verilip verilmediğinin takibi bu belgelere göre yapılabiliyor.
İşverenler tarafından 4817 sayılı kanun gereğince çalışma izni alınmadan çalıştırılarak Kuruma bildirimi yapılan sigortalılar ile kontrol ve denetim elemanlarınca çalışma izni olmadan çalıştırıldığı tespit edilen yabancı uyruklu kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumunca tescili yapılıyor.
Daha sonra sigortalının geçici görevli olarak gelip gelmediği ile çalışma izninden muaf olup olmadığı hususu araştırılarak sonucunun Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi için tescili yapan sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezlerince Bakanlığa, bunlardan yabancı kimlik numarası bulunmayanlar ise nüfus idarelerine bildirilecek.
Ülkemizdeki işverenler tarafından çalışma izni alınarak çalıştırılan yabancılar
4958 sayılı kanunla 6 Ağustos 2003 tarihinden itibaren 506 sayılı kanunun 3’üncü maddesi (II/A) değiştirilerek yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlar.
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren de kanunun 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi ile yine isteklerine bakılmaksızın 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmalarına imkan sağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğrenim Kanunu, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu gereğince ülkemizde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden gelerek çalışan yabancı uyruklu öğretim elemanları, 31 Ekim 1983 tarihli ve 16207 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin 83/7148 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 12’nci maddesi gereğince 28 Mart 2006 tarihine kadar 506 sayılı kanunun hastalık sigortası hükümlerine tabi tutulmuşlardır.
28 Mart 2006 tarihli ve 26122 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/11518 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile söz konusu madde değiştirilerek bu tarihten sonra bu kimseler tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlardır. 2008 yılı Ekim ayından itibaren de kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmalarına imkan sağlanarak uygulama devam ettirilmiştir.
2527 sayılı kanun gereğince ülkemize çalışmaya gelen Türk soylu yabancıların 2008 yılı Ekim ayından önceki ve sonraki sigortalılıkları hakkında yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılıyor.
İkili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerindeki hükümler gereğince, Türk soylu yabancılar dahil 2008 yılı Ekim ayı başından önceki ve sonraki sürelerde geldiği ülkelerde sigortalı olmayıp çalışma izni almak suretiyle ülkemizde çalışanlar hakkında;
1) Ülkemizle arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hakkında İsviçre ve İngiltere vatandaşları hariç, sosyal güvenlik sözleşmesinin yürürlük tarihinden, sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar hakkında ise çalışmaya başladıkları tarihten itibaren tüm sigorta kolları uygulanacak.
2) Sonradan Türk vatandaşı olanlar da vatandaşlığa geçtikleri tarihten itibaren ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklar.
3) Ülkemize gelerek üniversitelerde çalıştırılan yabancı uyruklu öğretim elemanları hakkında (1) ve (2)’nci maddelerde belirtilen hususlara göre işlem yapılacak.
Yaşar TAŞDEMİR
İ.T.O Gazetesi
Bakanlık tarafından çalışma izin belgeleri ile diğer bakanlıklar veya kurumlar tarafından verilen ve Bakanlığa gönderilen izin belgelerinin birer örneği ilgili sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine intikal ettiriliyor. Geçici görevli olarak ülkemize bir iş için gönderilen ve geldikleri ülkelerde sosyal güvenliklerinin sağlandığını belgelemeleri nedeniyle sigortalı sayılmayan sözleşmesiz ülkelerden gelen yabancı uyruklular üç ay, sözleşmeli ülkelerden gelenler ise sözleşmede öngörülen sürelerin bitim tarihinden itibaren sigortalı sayılacaklarından, çalışma izin belgeleri sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince klasörlerde muhafaza ediliyor. Bu kişilerin sigortalı işe giriş bildirgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na yasal süresi içinde verilip verilmediğinin takibi bu belgelere göre yapılabiliyor.
İşverenler tarafından 4817 sayılı kanun gereğince çalışma izni alınmadan çalıştırılarak Kuruma bildirimi yapılan sigortalılar ile kontrol ve denetim elemanlarınca çalışma izni olmadan çalıştırıldığı tespit edilen yabancı uyruklu kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumunca tescili yapılıyor.
Daha sonra sigortalının geçici görevli olarak gelip gelmediği ile çalışma izninden muaf olup olmadığı hususu araştırılarak sonucunun Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi için tescili yapan sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezlerince Bakanlığa, bunlardan yabancı kimlik numarası bulunmayanlar ise nüfus idarelerine bildirilecek.
Ülkemizdeki işverenler tarafından çalışma izni alınarak çalıştırılan yabancılar
4958 sayılı kanunla 6 Ağustos 2003 tarihinden itibaren 506 sayılı kanunun 3’üncü maddesi (II/A) değiştirilerek yabancı uyruklu sigortalılar isteklerine bakılmaksızın tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlar.
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren de kanunun 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi ile yine isteklerine bakılmaksızın 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmalarına imkan sağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğrenim Kanunu, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu gereğince ülkemizde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden gelerek çalışan yabancı uyruklu öğretim elemanları, 31 Ekim 1983 tarihli ve 16207 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin 83/7148 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 12’nci maddesi gereğince 28 Mart 2006 tarihine kadar 506 sayılı kanunun hastalık sigortası hükümlerine tabi tutulmuşlardır.
28 Mart 2006 tarihli ve 26122 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/11518 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile söz konusu madde değiştirilerek bu tarihten sonra bu kimseler tüm sigorta kollarına tabi tutulmuşlardır. 2008 yılı Ekim ayından itibaren de kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmalarına imkan sağlanarak uygulama devam ettirilmiştir.
2527 sayılı kanun gereğince ülkemize çalışmaya gelen Türk soylu yabancıların 2008 yılı Ekim ayından önceki ve sonraki sigortalılıkları hakkında yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılıyor.
İkili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerindeki hükümler gereğince, Türk soylu yabancılar dahil 2008 yılı Ekim ayı başından önceki ve sonraki sürelerde geldiği ülkelerde sigortalı olmayıp çalışma izni almak suretiyle ülkemizde çalışanlar hakkında;
1) Ülkemizle arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hakkında İsviçre ve İngiltere vatandaşları hariç, sosyal güvenlik sözleşmesinin yürürlük tarihinden, sözleşmenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar hakkında ise çalışmaya başladıkları tarihten itibaren tüm sigorta kolları uygulanacak.
2) Sonradan Türk vatandaşı olanlar da vatandaşlığa geçtikleri tarihten itibaren ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklar.
3) Ülkemize gelerek üniversitelerde çalıştırılan yabancı uyruklu öğretim elemanları hakkında (1) ve (2)’nci maddelerde belirtilen hususlara göre işlem yapılacak.
Yaşar TAŞDEMİR
İ.T.O Gazetesi
twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/
