Soru: Türkiye mukimi şirket tarafından Yurt dışında alınıp yurt dışında satılan mallarda belge düzeni nasıl olacaktır?Cevap: 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 171 inci maddesinde, “Mükellefler bu kanuna göre tutacakları defterleri vergi uygulaması bakımından aşağıdaki maksatları sağlıyacak şekilde tutarlar: 1. Mükellefin vergi ile ilgili servet, sermaye ve hesap durumunu tesbit etmek; 2. Vergi ile ilgili faaliyet ve hesap neticelerini tesbit etmek; 3. Vergi ile ilgili muameleleri belli etmek; 4. Mükellefin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek; 5. (2365 sayılı Kanunun 23'üncü maddesiyle değişen bent) Mükellefin hesap ve kayıtlarının yardımıyla üçüncü şahısların vergi karşısındaki durumlarını (Emanet mahiyetindeki değerler dahil) kontrol etmek ve incelemek.” hükmü yer almaktadır.Aynı Kanunun 229 uncu maddesinde ise fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmış; 231/5 inci maddesinde, faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, 219 uncu maddesinde de, muamelelerin defterlere zamanında kaydedilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.213 sayılı Kanunun 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak düzenlemesi yapılan ve 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ekinde muhasebe usul ve esaslarını açıklayan “V- Tekdüzen Hesap Çerçevesi Hesap Planı ve İşleyişi” bölümünün “C-Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı alt bölümünde de “15-STOKLAR” hesap grubuna ilişkin olarak, “Bu grup, işletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi bir yıldan az bir sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düşünülen varlıklardan oluşur. Faturası gelmemiş stoklar ilgili bulundukları kalemin içinde gösterilir. …” açıklamasına yer verilmiştir.Buna göre, vergi ile ilgili muameleleri belli etmek bakımından, satmak üzere edinilen mallar için, satıcı firmanın müşteriye verilmek üzere fatura düzenlemesi ve söz konusu muamelelerin Vergi Usul Kanununa göre tutulan defterlere zamanında kaydedilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, satılan emtia karşılığında borçlanılan miktarı gösteren ve tevsik edici bir belge olarak ilgili defterlere kaydedilmesi zorunlu bulunan fatura, satmak üzere edinilen emtia fiilen firmanın deposuna girmese dahi sözkonusu emtianın işletmenin stoklarına girdiğini tevsik etmesi bakımından yeterli bir belgedir. Olayda ise, yurtdışından temin edilen emtianın, gümrük bölgesine sokulmadan yine yurtdışında müşterilere teslim edildiği ve yurtdışında teslim etmek üzere satın alınan emtialar için satıcı firma tarafından Türkiyede mukim firmaya fatura düzenlendiği anlaşılmıştır.Yukarıda yer alan açıklamalara göre, satıcı firma tarafından düzenlenen faturanın, malın şirketin tasarrufuna ve aktifine girdiğini tevsik edici mahiyette bir belge olması karşısında, satmak amacıyla edinilen söz konusu emtianın, şirketin yurtiçindeki deposuna fiilen girişi olmasa dahi “15 STOKLAR” hesap grubunda izlenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Diğer taraftan, söz konusu malların satılması halinde ise, satış işleminin gerçekleştiği tarihten itibaren azami yedi gün içinde fatura düzenlenmesi gerekecektir.
Koray ATEŞ
SMMM-E. Öğretim Görevlisi
Akdeniz Denetim YMM Ltd.Şti.
Fax:0224 224 53 54
korayates@muhasebetr.com http://www.muhasebetr.com/sorucevap/haber_oku.php?haber_id=700
twitter.com/vergivekanunla http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/
