İŞSİZLİK SİGORTASINA GENİŞ PENCEREDEN BAKALIM(YAZI DİZİSİ-1)
4447 Sayılı Kanun ile İşsizlik Sigortası ile tanışmış olduk.
Zorunlu tasarrufun tarih olduğu yıllarda yerine yapılan bir düzenleme olarak işsizlik sigortası ikame edilmeye başlandı.
Son 13 Yıldır işsizlik sigortasına alışmaya çalıştık.
2002 yılından itibaren ödemeler yapılmaya başlandı.
İşsizlik Sigortasına Hatırlamak adına Uygulamaya Yönelik Mevzuta Bakalım.
İşsizlik Sigortası Kimleri Kapsıyor?
- Ø 5510 sayılı SS ve GSSKanununun 4 -1(a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,
- Ø 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar,
- Ø Ülkemizde çalışma vizesi ile çalışan yabancı işçiler,
işsizlik sigortasının kapsamında bulunuyor.
Yararlanma Şartı Nedir?
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre,
- Ø İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken;
- Ø Çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen,
- Ø Kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler;
- Ø Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmaktır.
30 Gün İçinde Müracaat Edilecektir:
Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde ;
- Ø İŞKUR birimine şahsen
- Ø Elektronik ortamda İş Kur portalı üzerinden başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır.
- Ø Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülür.
İşsizlik Sigortası Primleri Oranı Nedir?
İşsizlik sigortası primi, sigortalının 5510 sayılı SS ve GSS Kanununun 80 ve 82 nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payından oluşmaktadır.
İşsiz Hangi Hizmeti İş Kur’dan Alır?
Sigortalı işsizlere 4447 sayılı Kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, İŞKUR tarafından
- Ø İşsizlik ödeneğinin verilmesi,
- Ø 5510 sayılı Kanun gereği genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi,
- Ø Yeni bir iş bulma,
- Ø Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi.
Olarak yukarıdaki hizmetler veriliyor.
İşsiz Ne Kadar Süre Yararlanacaktır?
Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
- Ø 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- Ø 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- Ø 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği veriliyor.
Ne Kadar Miktarda İşsizlik Ödeneği Veriliyor?
Günlük işsizlik ödeneği,
- Ø Sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olarak hesaplanmaktadır.
- Ø Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçememektedir.
- Ø Ayrıca işsizlik ödeneğinden damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Aşağıda Üç Farklı Örnek Olayda (1 Temmuz 2012'da yürürlüğe giren Asgari Ücrete Göre) Aylık İşsizlik Ödeneği Hesabı Verilmiştir.
Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların aylık ortalaması | Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı | Damga vergisi | Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı | |
SON DÖRT AY ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN | 940,50 | 376,20 | 2,26 | 373,94 |
SON DÖRT AY AYLIK 1000 TL İLE ÇALIŞAN | 1000,00 | 400,00 | 2,16 | 397,84 |
SON DÖRT AY AYLIK 2.000 TL İLE ÇALIŞAN | 2.000,00 | 800,00 | 4,18 | 747,89(*) |
(*) Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı, Aylık Asgari Ücretin Brüt Tutarının %80 geçemeyek Ödenecek Aylık İşsizlik Ödeneği Miktarı bu şekilde hesaplanmıştır.
İşsizlik Sigortası Nasıl Kesiliyor?
İşsizlik ödeneği alırken;
- Ø İş Kur tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
- Ø Gelir getirici bir işte çalıştığı
- Ø Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.
- Ø İş Kur tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın İŞ Kur tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.
Yukarıdaki hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır.
Bu nedenle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçmez.
Devamı Yarın
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
http://alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=5774
