Meslek kodunu unutmayın!
Kayıt dışı istihdam hâlâ ülkemiz için en önemli sorunlardan birisi ve bu sorunla mücadelede birçok farklı yöntem kullanılıyor.
SGK bu yöntemlere bir yenisini ekledi ve bundan sonra işverenlerden çalışanlarını meslek kodlarıyla bildirmesini istiyor. Yani bir işverenin bildirdiği kişiler hangi mesleği icra ediyor bunu takip edecek. Peki bu uygulamayla SGK neyi hedefliyor derseniz, ücret kayıt dışılığını engellemek istiyor. Yani yüksek ücret ödendiği halde SGK'ya düşük ücretle bildirilen kişileri takibe almayı amaçlıyor.
Örneğin bir fabrikada vasıfsız işçi ile ustabaşı veya yeni başlayan mühendis ile genel müdür aynı ücretten bildiriliyorsa, SGK bu işyerini risk grubuna alacak. Denetimlerde bu işyerlerine öncelik verilecek ve işverenler gerçek ücretten bildirim yapmaya zorlanacak.
Kasım dönemiyle başlıyor
Yeni sistemde işverenler, prim belgesini SGK'ya verirken, belgede yer alan kişilerin meslek kodlarını da işaretleyecekler. Bu uygulama ilk olarak kasım ayına ait aylık prim ve hizmet belgeleri verilirken hayata geçmiş olacak. Dolayısıyla işverenlerimize hatırlatmış olalım; aralık ayının 23'üne kadar prim belgelerinizi verirken, meslek kodunu seçmeyi unutmayın. Tabii yeni sisteme göre çalışanlarınız arasında mesleklerine göre prim matrahlarını kademelendirmenizi de tavsiye ederiz.
Tazminatınızı alabilirsiniz
Soru: Sadettin Bey, ben beş yıl çalıştığım firmadan evlilik sebebiyle ayrıldım. İşverenden kıdem tazminatımı talep ettim fakat aradan altı ay geçmesine rağmen herhangi bir ödeme yapılmadı. Ayrıca işten ayrıldığım tarih itibariyle bir yıl içinde başka bir işyerinde çalışmaya başlarsam kıdem tazminatımı vermeyeceklerini söylüyorlar. Bana tazminatım ödenmediği için zor durumda kaldım ve çalışmak durumundayım. Fakat işverenin bu şekilde beni tehdit etme hakkı var mıdır? Bu durumda ne yapmam gerekir? Özlem S.
Cevap: Değerli okurum, evlilik sebebiyle iş akdinizi feshetmeniz halinde kıdem tazminatına da hak kazanmış olursunuz. Bu durumda işverenin tazminat ödememe veya geciktirme yoluna gitmesi yasaya aykırıdır. Ayrıca evlilik sebebiyle işten ayrıldıktan sonra başka bir işyerinde çalışmanıza da engel bir hüküm bulunmuyor. Kaldı ki işverenin tazminatınızı geciktirmesinden dolayı ihtiyaç içerisinde bulunduğunuz için çalışmak zorunda olduğunuzu ifade ediyorsunuz. Öncelikle iadeli taahhütlü posta yoluyla işverene bir ihtarname göndererek tazminatınızı ödemesini talep edin. Ödenmemesi halindeyse hemen en yakın Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne şikayet dilekçesi verin. Ayrıca istediğiniz işyerinde de çalışmaya başlayabilirsiniz. Tazminatınızın ödenmesine engel teşkil etmez.
İkinci aylık bağlanmaz
Soru: Sadettin Bey, annem evlenmeden önce dedemin gazilik maaşını alıyormuş. Şu an 2000 yılında vefat eden babamdan dul aylığı alıyor. Acaba dul aylığının yanında dedemin gazilik maaşını da alabilir mi? Elif A.
Cevap: Değerli okurum, babanızdan dolayı dul aylığı alan annenize ikinci bir aylık olarak gazilik yetim maaşı bağlanmaz. Zira 1005 Sayılı Kanun'a göre bağlanan aylık, gazinin kendisine veya vefatı halinde eşine bağlanır. Ayrıca çocuklara yetim aylığı bağlanmaz.
Örneğin bir fabrikada vasıfsız işçi ile ustabaşı veya yeni başlayan mühendis ile genel müdür aynı ücretten bildiriliyorsa, SGK bu işyerini risk grubuna alacak. Denetimlerde bu işyerlerine öncelik verilecek ve işverenler gerçek ücretten bildirim yapmaya zorlanacak.
Kasım dönemiyle başlıyor
Yeni sistemde işverenler, prim belgesini SGK'ya verirken, belgede yer alan kişilerin meslek kodlarını da işaretleyecekler. Bu uygulama ilk olarak kasım ayına ait aylık prim ve hizmet belgeleri verilirken hayata geçmiş olacak. Dolayısıyla işverenlerimize hatırlatmış olalım; aralık ayının 23'üne kadar prim belgelerinizi verirken, meslek kodunu seçmeyi unutmayın. Tabii yeni sisteme göre çalışanlarınız arasında mesleklerine göre prim matrahlarını kademelendirmenizi de tavsiye ederiz.
Tazminatınızı alabilirsiniz
Soru: Sadettin Bey, ben beş yıl çalıştığım firmadan evlilik sebebiyle ayrıldım. İşverenden kıdem tazminatımı talep ettim fakat aradan altı ay geçmesine rağmen herhangi bir ödeme yapılmadı. Ayrıca işten ayrıldığım tarih itibariyle bir yıl içinde başka bir işyerinde çalışmaya başlarsam kıdem tazminatımı vermeyeceklerini söylüyorlar. Bana tazminatım ödenmediği için zor durumda kaldım ve çalışmak durumundayım. Fakat işverenin bu şekilde beni tehdit etme hakkı var mıdır? Bu durumda ne yapmam gerekir? Özlem S.
Cevap: Değerli okurum, evlilik sebebiyle iş akdinizi feshetmeniz halinde kıdem tazminatına da hak kazanmış olursunuz. Bu durumda işverenin tazminat ödememe veya geciktirme yoluna gitmesi yasaya aykırıdır. Ayrıca evlilik sebebiyle işten ayrıldıktan sonra başka bir işyerinde çalışmanıza da engel bir hüküm bulunmuyor. Kaldı ki işverenin tazminatınızı geciktirmesinden dolayı ihtiyaç içerisinde bulunduğunuz için çalışmak zorunda olduğunuzu ifade ediyorsunuz. Öncelikle iadeli taahhütlü posta yoluyla işverene bir ihtarname göndererek tazminatınızı ödemesini talep edin. Ödenmemesi halindeyse hemen en yakın Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne şikayet dilekçesi verin. Ayrıca istediğiniz işyerinde de çalışmaya başlayabilirsiniz. Tazminatınızın ödenmesine engel teşkil etmez.
İkinci aylık bağlanmaz
Soru: Sadettin Bey, annem evlenmeden önce dedemin gazilik maaşını alıyormuş. Şu an 2000 yılında vefat eden babamdan dul aylığı alıyor. Acaba dul aylığının yanında dedemin gazilik maaşını da alabilir mi? Elif A.
Cevap: Değerli okurum, babanızdan dolayı dul aylığı alan annenize ikinci bir aylık olarak gazilik yetim maaşı bağlanmaz. Zira 1005 Sayılı Kanun'a göre bağlanan aylık, gazinin kendisine veya vefatı halinde eşine bağlanır. Ayrıca çocuklara yetim aylığı bağlanmaz.
Sadettin Orhan
