284 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağında; 31/5/2012 tarihli ve 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5 inci maddesi ile; 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinde yapılmış olan değişikliğin uygulanmasına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Bu Taslağın geliştirilmesi ve yayınlanmaya hazır hale getirilmesi için Başkanlığımızca çalışmalarımız devam etmekte olup; mevcut Taslakta yer alan konuların geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması ile ilgili görüş ve önerilerinizi ‘‘byumruktay@gelirler.gov.tr’’ e-posta adresine iletebilirsiniz.
Söz konusu Genel Tebliğ Taslağına ulaşmak için tıklayınız.
Maliye Bakanlığından:
Gelir Vergisi Genel Tebliği
( Seri No: 284 )
31/5/2012 tarihli ve 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun[1] 5 inci maddesi ile; 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun[2] 21 inci maddesinde değişiklik yapılmış olup, bu değişikliğe ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
1. Yasal düzenleme
6322 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
‘‘Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar.’’
Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 86/1-a maddesinde, “kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı” için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği belirtilmiştir.
2. İstisnanın uygulanması
Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesine göre, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılında elde edilen hasılatın belli bir kısmının gelir vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmış olup, söz konusu istisnanın uygulanması da belli şartlara bağlanmıştır.
Buna göre, istisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi durumunda bu istisnadan yararlanılamayacaktır.
2.1. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar için istisna uygulaması
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyannameyle bildirmek zorunda olanlar söz konusu istisnadan yararlanamayacaklardır.
2.2. Ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler için istisna uygulaması
Gelir Vergisi Kanununun mezkûr maddesinde 6322 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, anılan Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarın (bu tutar 2012 yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere 88.000 TL) üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler, söz konusu istisnadan yararlanamayacaklardır.
Mesken kira gelirinin istisnadan yararlanıp yararlanamayacağına yönelik tutarın tespitinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı veya birlikte elde edilmesine bakılmaksızın, elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamı dikkate alınacaktır. Söz konusu tutarın tespitinde, sayılan bu kazanç ve iratların beyan edilip edilmemesinin ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının önemi bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, istisna haddinin altında mesken kira geliri elde edenler, bu gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil etmeyecekleri gibi, istisna haddinin altında elde edilen mesken kira gelirleri ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerin istisnadan yaralanmalarına esas tutarın tespitinde de dikkate alınmayacaktır.
Örnek 1: Bay (A), 2012 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri ile birlikte tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 40.000 TL işyeri kira geliri ve 40.000 TL mevduat faizi elde etmiştir.
Bay (A)’nın elde ettiği kira geliri bakımından istisna uygulanıp uygulanmayacağı; 2012 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte mükellefin elde etmiş olduğu varsa ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.
Buna göre, Bay (A)’nın 2012 yılı içerisinde elde ettiği 5.000 TL’lik mesken kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması nedeniyle, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak olup, elde edilen tüm gelir toplamının da 88.000 TL’yi aşması durumunda istisnadan yararlanma söz konusu olmayacaktır.
Dolayısıyla, 2012 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamı (40.000 + 40.000 + 5.000 = 85.000 TL), 2012 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (88.000 TL) aşmadığından Bay (A)’nın elde ettiği kira geliri için istisna uygulanacaktır.
Örnek 2: Bayan (B), 2012 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 90.000 TL kira geliri elde etmiştir.
Bayan (B)’nin elde ettiği kira geliri (90.000 TL), 2012 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (88.000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için istisna uygulanmayacaktır.
Örnek 3: Bay (C), 2012 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 4.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 15.000 TL işyeri kira geliri ve 75.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Bay (C)’nın elde etiği kira geliri için istisna uygulanıp uygulanmayacağı, 2012 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.
Elde edilen gelir toplamının (4.000 + 15.000 + 75.000 = 94.000 TL) 2012 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (88.000 TL) aşması nedeniyle, 4.000 TL’lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Örnek 4: Bay (D), 2012 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 2.800 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 15.000 TL mevduat faiz geliri ve 72.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Bay (D)’nin istisna haddinin altında elde etmiş olduğu kira geliri yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir
Örnek 5: Bayan (E), 2012 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 2.500 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 15.000 TL iş yeri kira geliri, birinci işverenden 45.000 TL, ikinci işverenden ise 30.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Bayan (E)’nin istisna haddinin altında elde etmiş olduğu kira geliri yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyecektir
Örnek 6: Bay (F), 2012 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri, ortağı olduğu anonim şirketten tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 90.000 TL kar payı elde etmiştir.
Her ne kadar anonim şirketlerden elde edilen kar payının yarısı Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, bu tutarın tamamı mesken kira gelirinin istisnadan yararlanıp yararlanmayacağına yönelik esas tutarın tespitinde dikkate alınacaktır. Buna göre elde edilen gelir toplamı, (90.000 + 5.000 = 95.000 TL) 2012 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (88.000 TL) aşması nedeniyle, 5.000 TL’lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Tebliğ olunur.
