Küçük işletmelere teşvik var
İş sağlığı ve güvenliği, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi noktasında işverenlere bazı görevler ve sorumluluklar yüklüyor. Dolayısıyla işverenler iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek ve iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve sağlık personeli çalıştırma gibi bazı maliyetlere de katlanmak zorundalar.
Bununla birlikte bazı küçük işletmeler için devlet iş sağlığı ve güvenliği teşviki (desteği) uygulamakta. Ama bazı şartlarla…
TEŞVİKTEN KİMLER FAYDALANIYOR?
İş sağlığı ve güvenliği teşvikinden tüm işyerleri faydalanamıyor. Sadece Türkiye genelinde 10'dan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine destek söz konusu.
Yani 10 ve daha fazla çalışanı olan işyerleri ile 10'dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta olan işyerleri için teşvik söz konusu değil. Ayrıca işçi sayısı kaç olursa olsun kamu kurumları bu destekten faydalanamıyor.
ÇALIŞAN SAYISI NASIL BELİRLENİYOR?
Çalışan sayısının 10'dan az olup olmadığının tespitinde işverenin Türkiye genelindeki tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınmakta. Ayrıca söz konusu sayıya taşeronlarca çalıştırılan sigortalılar da dahil edilmekte.
Bunların dışında, işyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen sigortalılar ile ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da sigortalı sayısına dahil edilmekte.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ise çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmamakta.
TEŞVİK TUTARI NE KADAR?
İşyerlerine verilecek teşvik tutarı 2014'ün ikinci 6 aylık diliminde sigortalı başına, tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için brüt asgari ücretin %1,4'ü, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ise %1,6'sı.
Yani bir tane işçisi olan tehlikeli işyerine aylık 16 TL, çok tehlikeli işyerine ise 18 TL destek verilmekte. 9 işçisi olan bir tehlikeli işyeri için bu tutar 144 TL'ye, çok tehlikeli işyeri için ise 162 TL'ye kadar çıkabilmekte.
Görüldüğü gibi teşvik tutarları abartılacak miktarlarda değil. Belki bazılarınıza komik bile gelebilir.
TEŞVİK TUTARLARI NASIL ALINACAK?
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine sahip işverenler, teşvikten yararlanmak için işyerlerinin tescil edildiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne başvurmak zorundalar.
SGK, teşvik bedelini, üçer aylık dönemler halinde hesaplamakta ve dönem sonundaki tutarları takip eden ikinci ayın sonunda işverene ödemekte.
Ancak işverenin SGK' ya ödenmemiş borcu varsa, teşvik tutarları ödenmemekte ve bu borca mahsup edilmekte.
SİGORTASIZ İŞÇİNİZ VARSA TEŞVİK YOK
Söz konusu teşvikten faydalanabilmeniz için öncelikle aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde SGK' ya verilmesi gerekmekte.
Ayrıca işyerinde sigortasız işçi çalıştığı tespit edilirse işverenler, tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanılarak sağlanan teşvikten 3 yıl süreyle faydalanamamakta ve kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler de yasal faizi ile birlikte geri alınmakta.
YETERLİ Mİ? HAYIR...
Görüldüğü gibi iş sağlığı ve güvenliğine yönelik uygulanan teşvik, kapsam ve tutar olarak oldukça dar. Kapsamın dar olması doğru bir yaklaşım, ancak tutarlar teşvik ya da destek mantığıyla bağdaşmayacak derecede çok düşük seviyede. Bu sebeple teşvik tutarları tekrar gözden geçirilmeli.
Tabi iş sağlığı ve güvenliği sisteminin etkin bir şekilde işletilmesi için başka teşvik, ceza ve denetim önlemlerinin de bir an önce gündeme alınması gerekiyor. Dr. Mehmet Bulut
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/dr_mehmet_bulut/kucuk_isletmelere_tesvik_var-1218349
