SGK tarafından işyerlerinin tehlike derecelerinin belirlenmesi

 

Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir.

 

İş kolu kodu ile tehlike sınıf ve derecesi kavramları

Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir. İş kolları tehlikenin ağırlığına göre sınıflara, bu sınıflar da özel iş şartlarına ve tehlikeyi önlemek için alınmış olan tedbirlere göre derecelere ayrılır. Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıf ve derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri de alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak bir tarife ile tespit edilir. Söz konusu tarife, Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi’dir. Prim tarifesi gerekli görülürse aynı usulle değiştirilebilir.
Yapılan işin prim tarifesine göre hangi tehlike sınıf ve derecesine girdiği ve ödenecek kısa vadeli sigorta kolları primi oranı Kurumca belirlenerek işverene ve 4/b kapsamındaki sigortalılara tebliğ edilir.

Tehlike sınıfı ve prim oranı

Prim tarifesi eki listede işkolları 12 tehlike sınıfına ayrılmış olup bu sınıfların normal prim oranları, en düşük haddi % 1, en yüksek haddi % 6,5 olarak belirlenmiştir. Bir işin normal yüzdelik prim oranı, dahil olduğu tehlike sınıfının 2’ye bölümü sonucunda bulunacak rakama, 0,5 değerinin eklenmesi suretiyle bulunur. Örneğin; tehlike sınıfı III olan bir işyerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı (III:2=1,5+0,5=2) %2 olarak bulunacaktır.

Esas işin fer’i ve mütemmimi olan işlerde prim oranları

Bir işyerinde yürütülen ve esas işin fer’i ve mütemmimi mahiyetinde olan bütün işlerin sigorta primleri, esas işin tabi tutulduğu prim haddine göre hesaplanır. Ancak, esas işin fer’i ve mütemmimi sayılan işler, sigortalıları birbirine karışmayacak şekilde, ayrı ve bağımsız olarak yürütüldüğü ve Kurumda ayrı bir işyeri olarak tescil edilmiş olduğu takdirde her biri kendi tehlike sınıfının prim haddine tabi olur.

Aynı işyerinde, aynı işveren tarafından yürütülen işlerde prim oranı

Aynı işveren tarafından, aynı işyerinde yürütülen ve mahiyetleri bakımından ayrı özellikler gösteren ve farklı tehlike sınıflarına dâhil olan bütün işler, işyerinde en yüksek tehlike sınıfına giren işin prim oranına tabi olur.

Prim tarifesi eki listede gösterilmeyen işlerde prim oranı

Prim tarife eki listede gösterilmeyen işler, mahiyetleri ve iş kazası ile meslek hastalığı tehlikesinin ağırlığı göz önünde bulundurulmak suretiyle kendisine en yakın işkolunun dâhil olduğu prim oranına tabi olur.

 

4/b kapsamındaki sigortalılarda kısa vadeli sigorta kolları prim oranı

4/b kapsamında sigortalı sayılanlar, birden fazla işyerinin sahibi veya ortağı olması durumunda tehlike sınıfı en yüksek olan işyerinin prim oranına tabi tutulurlar. Aynı ay içerisinde faaliyetini sonlandırıp, yine aynı ay içerisinde yeniden faaliyete başlayan sigortalıların kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin sigorta primi son faaliyet konusu işine göre hesap ve tahsil olunur.
4/b kapsamında sigortalı sayılanlar, aynı zamanda işyerinde 4a kapsamında sigortalı çalıştırması halinde, çalıştırdığı sigortalıların tabi olduğu tehlike sınıfı ve prim oranına tabi olurlar.
Birden fazla işyerinin sahibi veya ortağı olması ve aynı zamanda her bir işyerinde sigortalı çalıştırılması halinde, tehlike sınıfı en yüksek olan işyerinin prim oranına tabi tutulurlar.

Normal prim oranlarının derecelere ayrılması

Her tehlike sınıfı üst, normal ve alt derece olmak üzere 3 tehlike derecesine ayrılır.
Üst derece prim oranı dâhil olduğu tehlike sınıfının normal yüzdelik prim oranından 0,2 puan daha yüksek, alt derece prim oranı normal yüzdelik prim oranından 0,2 puan daha düşüktür. Şu kadar ki, I inci tehlike sınıfındaki işyerleri için alt derece prim oranı, bu sınıfın normal prim oranının altına düşemez ve XII nci tehlike sınıfındaki işyerleri için ise üst derece prim oranı, bu sınıfın normal prim oranını geçemez.

Dereceleme işlemleri

Kurum, her yıl yapacağı hesaplamalar ile dereceleme hesabının yapıldığı yıldan önceki 3 takvim yılı içinde aynı işkolunda 40 bin ve daha fazla gün için sigorta primi tahakkuk ettirmiş olan işyerlerini derecelemeye tabi tutar.

Kadri KABAK
Yenigün Gazetesi



twitter.com/vergivekanunlar
http://vergivekanunlar.blogspot.com/