Süresinde düzenlenmeyene faturaların vergi kanunları karşısındaki durumu nedir?

Soru: Süresinde düzenlenmeyene faturaların vergi kanunları karşısındaki durumu nedir?
Cevap: Bazı durumlarda süresinde düzenlenmeyen faturalar karşı firma tarafından iade edilebilmektedir. Zira süresinden düzenlenmeyen faturalar gerçekten iadeyi gerektirir mi? Bir başka deyişle süresinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş gibi midir? Konu bu yönüyle vergi kanunları ışığında aşağıda etraflıca ele alınıp değerlendirilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmış; 230 uncu maddesinde de, faturada asgari olarak bulunması gereken bilgiler beş bent halinde sayılmıştır.

Buna göre, düzenlenecek faturalarda;

1. Faturanın düzenlenme tarihi ile seri ve sıra numarasının;
2. Faturayı düzenleyenin adının, varsa ticaret unvanının, iş adresinin, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının;
3. Müşterinin adının, ticaret unvanının, adresinin, varsa vergi dairesi ve hesap numarasının;
4. Malın veya işin nev’i, miktarı, fiyatı ve tutarının;
5. Satılan malların teslim tarihinin ve irsaliye numarasının;

bulunması zorunludur.

Anılan Kanunun 231 inci maddesinde ise,faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, ticari, sınai, zirai veya serbest meslek faaliyeti kapsamında yapılan hizmet ifalarının iadesi mümkün değildir. Dolayısıyla hizmet yapılmayabilir, yapılmasından vazgeçilebilir, eksik yapılabilir veya yapıldığı kadarıyla bırakılabilir. Hizmetlerde iade değil; bedelin ödenmemesi, eksik ödenmesi veya yeni bedel üzerinden anlaşılması söz konusu olabilir.
Ayrıca, Vergi Usul Kanununun 353/1 inci maddesinin 1 numaralı bendinde; “Verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 139 YTL’den (364 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 01/01/2007’dan geçerli olmak üzere.) aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, faturanın, kural olarak malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği ve bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı Vergi Usul Kanununun 231 inci maddesinin (5) numaralı bendinde hüküm altına alınmıştır. Ancak bu hüküm Vergi Usul Kanununun 3 üncü maddesinde yer alan “vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır” hükmü ile birlikte değerlendirildiği vakit; anılan Kanunun 231/5 inci maddesinde yer alan düzenlemenin süresinden sonra düzenlenen faturaya kesilecek ceza bakımından (VUK 353/1 inci madde) önem arzettiği görülecektir. Dolayısıyla süresinde düzenlenmeyen faturada belirtilen işlemin geçersiz sayılması mezkur Kanunun 3 üncü maddesiyle çelişmektedir.
Yukarıda da görüleceği üzere vergi kanunları dahi kendi içerisinde çelişebilmektedir. Bir yandan süresinden düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş gibi işlem göreceği ve bir yandan da süresinden sonra düzenlenen faturalara özel usulsüzlük cezası kesileceği belirtilmektedir.
Son tahlilde şunu söyleyebilirim ki, faturanın düzenlenmesi, ödemeye değil “mal teslimi” veya “hizmet ifasına” bağlandığından verilen hizmetlerde hizmetin verildiği tarihten, mal teslimlerinde ise malın tesliminden itibaren yedi gün içerisinde düzenlenmesi gerekmektedir. Süresi içerisinde düzenlenmeyen faturalar için Vergi Usul Kanununun 353/1 inci maddesi uygulanacak ve bu faturalar vergi kanunları bakımından ispat edici bir vesika olarak değerlendirilecektir. 
Koray ATEŞ
SMMM-E. Öğretim Görevlisi
Akdeniz Denetim YMM Ltd.Şti.
Fax:0224 224 53 54
korayates@muhasebetr.com

twitter.com/vergivekanunla
http://vergikanunhaberleri.blogspot.com/