Yeni Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlere BakışYeni Türk Ticaret Kanunu Anonim Şirketlerle ilgili önemli yenilikler öngörmesi yanı sıra; Anonim Şirket yöneticilerine, önemli sorumluluklar yüklemekte olup yüklenen bu sorumlulukları yerine getirmeyenlere hapis ve adli para cezaları öngörmektedir. Bu makalemde önemli yeniliklere ana başlıklar halinde değinmeye çalışacağım.
Ortakların (Pay Sahiplerinin) Şirkete Borçlanma Yasağı;
Yeni Türk Ticaret Kanununu; Anonim Şirketlerde pay sahiplerinin şirkette borçlanmaları yasaklamıştır. Bu yasağa uymayanlara üç yüz günden beş yüz güne kadar adli para cezası uygulanması öngörülmüştür. Ortakların şirketten mal almaları sebebi ile borçlanmaları ise yasaklanmamıştır.
Tek Ortaklı Anonim Şirketler;
Yeni Türk Ticaret Kanununun devrim niteliğinde ki en önemli yeniliği tek kişilik Anonim Şirket kurmanın yolunu açmış ayrıca tek ortaklığa düşen Anonim Şirketlerin fesih olmasının yolunu tıkamıştır.
Yönetim Kurulu Üyelerin Pay Sahibi olma Zorunluluğu Kaldırılmıştır.
Eski Türk Ticaret Kanunda Anonim Şirketlerin yönetim kurulunu oluşturacak kişilerin pay sahibi olma zorunluluğu bulunmakta iken Yeni Türk Ticaret Kanununu bu zorunluluğu ortadan kaldırmıştır.
Yönetim Kurulu Sayısını Belirme Görevini Kurucu Ortaklara Bırakılmıştır.
Eski Türk Ticaret Kanunu, Anonim Şirketlerin yönetim kurulunun en az üç üyeden oluşmasını öngörmekte idi. Yeni Türk Ticaret Kanununu ise esas sözleşme de belirtilmek kaydı ile yönetim kurulu sayısını belirme görevini kurucu ortaklara bırakmıştır.
Yönetim Kurulunun Dörde Birinin Üniversite Mezunu Olma Zorunluluğu Getirilmiştir.
Eski Türk Ticaret Kanunu Anonim Şirketlerin yönetim kurulunda yer alacak kişilerle ilgi herhangi bir kriter bulunmamak da idi Yeni Türk Ticaret Kanunu ile şirket yönetim kurulunun dörde birinin üniversite mezunu olma zorunluluğu getirilmiştir.
Yönetim Kurulu Üyelerinin Bir Tanesinin Türk Vatandaşı Olma Zorunluluğu Getirilmiştir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu yabancı firmaların Türkiye de şirket kurmak istemeleri halinde ise yönetim kurulu üyelerinin bir tanesinin Türk vatandaşı olma zorunluluğu getirmiştir.
Anonim Şirketlerde Taahhüt Edilen Sermaye Prosedürü Değişmiştir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu; yeni kurulacak anonim şirketlerde taahhüt edilen sermayenin en az 50.000 TL olmasını, taahhüt edilen sermayenin en az yüzde yirmi beşinin kuruluş işlemi gerçekleşmeden önce bankaya yatırılmasını ve Şirketin taahhüt edilen sermayesinin tamamının 24 ay içinde bankaya yatırılmasını, yatırılmadığı takdirde ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‟na fesih davası açma hakkı tanımaktadır.
Anonim Şirketlerde Şirketi Kuran Ortakların Kuruluşa İlişkin Olarak Bir Beyan Verme Zorunluluğu Getirilmiştir.
Yeni Kurulacak Anonim Şirketlerde şirketi kuran ortakların kuruluşa ilişkin olarak bir beyan verme zorunluluğu getirilmiş olup Bu beyanın içeriğini şu şekilde sıralamak mümkündür; kuruluş sırasında konulan sermayenin türü, sermaye taahhütleri, ayni sermaye, devralınan bir işletme varsa ona ilişkin raporlar ve neden devir alındığı, satın alınan malvarlıklarının fiyatı, ödenecek komisyonlar, şirket taahhütleridir. Kurucu ortaklar tarafından verilen bu beyan işlem denetçisinin denetiminden geçecek olup verilen beyanın gerçeğe aykırı bilgiler içermesi halinde ise kurucu ortaklar üç yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile karşı karşıya kalacaklardır.
Yönetim Kurulu Toplantılarının Elektronik Ortamda Yapılabilmesi İmkânı getirilmiştir.
Eski Türk Ticaret kanunda yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamakta idi Yeni Türk Ticaret Kanunu ise yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılabileceği hükmü getirmiştir. Bu sayede yönetim kurulları hızlı bir şekilde karar alma kabiliyeti kazanacaktır.
Yönetim Kurulu Üyelerine Kusurları Oranında Müteselsil Sorumluluk Yüklenmiştir.
Eski Türk Ticaret Kanunu; yönetim kurulu üyelerinin basiretli tüccar gibi davranması gerektiğini belirtilmiş ancak ölçütleri belirtilmemiştir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ise Yönetim Kurulu üyelerinin sorumluluk alanlarını bir başlık altında belirtilmiş ve kusurları oranında müteselsil sorumluluk yüklenmiştir.
Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Ve Cezai Sorumluluğu Artmıştır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu Yönetim Kurulu üyelerinin Hukuki Ve Cezai sorumluluklarını ayrı bir başlık altında düzenlemiş olup bu bölüm incelendiğinde hukuki ve cezai sorumlulukların artığını ve ilk defa adli para cezalarının düzenlendiği görülmektedir.
Yönetim Kurulu Üyelerinin Ve Yakınlarının Şirketle İş Yapma Ve Şirkete Borçlanma Yasağı Getirilmiştir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu yönetim kurulu üyelerine şirketle iş yapma ve şirkete borçlanma yasağı getirmesi yanı sıra aşağıda belirtilen kişilerinde şirkete borçlanamayacağını ayrıca bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremeyeceğini, sorumluluk yüklenemeyeceğini ve bunların borçlarını devir alamayacağını hüküm altına almıştır.
- Yönetim kurulu üyesi, alt ve üst soyundan biri ya da eşi yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından biri,
- Yönetim kurulu üyesinin ve alt ve üst soyundan birinin ya da eşinin yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından birinin ortağı oldukları şahıs şirketleri,
- Yönetim kurulu üyesinin ve alt ve üst soyundan birinin ya da eşinin yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından birinin en az yüzde 20’sine katıldıkları sermaye şirketleri
Yönetim Kurulu Üyelerinin Ve Yakınlarının Şirketle İş Yapma Ve Şirkete Borçlanma Yasağına Uymamaları Halinde;
- Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirket alacaklılarının şirketten alacaklarını alamamaları halinde; Borçlanma yasağına aykırı davranan kişilere doğrudan haciz yapma imkanı tanımıştır.
- Yeni Türk Ticaret Kanunu şirkete borçlanan yönetim kurulu üyelerine üç yüz günden az olmamak üzere adlî para cezası öngörmektedir.
Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyesi Olabileceklerdir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu Tüzel kişilerin Yönetim Kurulu üyesi olma hakkı getirmiş olup, Tüzel kişiyi temsil eden kişinin Yönetim Kurulunda söz sahibi olması ve oy kullanabilmesi için ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmesini ve tüzel kişinin internet sitesinde yayınlanmasını zorunlu kılmıştır.
Muhasebe sisteminde Ticari defterlerde Ana Sözleşmede, Ve Bağımsız Denetimde Köklü Değişikler Öngörmektedir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu;
- Anonim Şirketlerin; 31 Aralık 2012 tarihli bilançolarını Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak düzenlemelerini
- Anonim Şirketlerin; 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren Ticari Defterlerini Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak tutmaya ve bunun yansıması Finansal tabloları Türk Muhasebe Standartları’na göre hazırlayamaya başlamaları gerektiğini,
- Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterler sınıfına girdiğini,
- Ticari Defterlerin Açılış Ve Kapanış Tasdiklerinin yapılması gerektiğini,
- Anonim Şirketlerin; Şirket amacı ve işletme konusu dışında yapılan işlemlerin de şirketi bağlayacağını ve bu işlemler nedeniyle şirketin üçüncü kişilere karşı sorumlu olacağını,
- Anonim Şirketlerin; 14 Ağustos 2012 tarihine kadar ana sözleşmelerini yeni Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getirmelerini,
- Anonim şirketlerin; 1 Mart 2013 tarihine kadar Bağımsız denetçilerini seçmeleri gerektiğini, bu tarihe kadar Bağımsız denetçi seçmeyen şirketlere mahkemece atama yapılacağını, öngörmektedir.
Sedat ERYÜREK
SMMM
eryureksedat@yahoo.com
KAYNAK http://muhasebenet.net/haber.php?haber_id=1341
