KIRK BİR AY NE KADAR ÇABUK GEÇTİ VE SAHTE SİGORTALILIĞA DİKKAT ÇEKİYORUZİsteğe Bağlı sigortalılıkta sürpriz karşılaşma 01/10/2008 tarihinde yaşandı.Yüzlerce 4-1(a)'lı dediğimiz eski 506 sayılı SSK'ya tabi isteğe bağlı sigortalı olanlar 30/09/2008 akşamı 24'den sonra 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile ertesi gün Bağ-Kur'lu oldular.
Hokus pokus denilerek 4-1(b) kapsamına taşındılar.
Bu ne demek oluyordu!
Sigortalılık süresi uzuyor,fazla prim ödeniyor daha az maaş alınıyor.
Ne sihirdir ne keramet marifet 5510 sayılı SS ve GSSK olmuştu.
Sosyal Güvenlik yazarları ise köşesinden şu uyarı da bulunma ihtiyacını duymuş idi.
Birden fazla sosyal güvenlik kurumlarında hizmeti olanların 2829 sayılı Kanunun ile hizmet birleştirilmesi yapılırken 2520 günün yarısından fazlası hangi sosyal güvelik kurumunda hizmeti var ise o kurumdan emekli oluyordu.
Soru gönderen vatandaşlarımızın emekli planlamaları yapılırken de halk arasında rivayet olan 1260 gün kuralı ile cevap verirken özellikle eski adıyla SSK'lı çalışmış olanlara eksik günlerini tamamlamak için isteğe bağlıyı tavsiye ederken 41 aydan fazla ödememeleri konusunda sıklıkla 28/02/2012 tarihini vurgu yapıyorduk.
Burada 01/10/2008-28/02/2012 arasında geçen sürenin 41 ayı kapsadığı için bu sürenin sonunda derhal isteğe bağlı sonlandırmalarını ve Bağ-Kur surprizi ile karşılaşmadan geri kalan ihtiyacı olan günleri özellikle 4-1(a)'lı çalışarak kapatmalarını tavsiye etmiştik.
Bizleri dikkatlice takip eden bir çok okurumuz Ocak ayından itibaren İsteğe Bağlı Sigortalılığı terk etmek suretiyle sıkıntı yaşamamak adına 4-1(a)'lı olarak hizmet akdi ile fiilen çalışmaya başladılar.
Burada okurlarımızı bir konuda uyarmak istiyorum!
41 ay sonunda SSK açısından 4-1(a) statüsünden emekli olmak isteyenlerin eş dost tanıdık yanında yada fiilen çalışmadan bazı aracılara para ödeyerek kendilerini sigortalı göstermeleri sahte sigortalılık sonucunu doğuracaktır.
Sahte sigortalılık kavramı Bağ-Kur ve Devlet Memurluğunda ortaya çıkma ihtimali oldukça zayıftır.
Hizmet akdi ile çalışan 4-1(a)'lı SSK’lılarda ise oldukça fazla olarak sahte sigortalılık kavramı ile karşı karşıya kalmaktayız.
Bu konuda tespitler ise SGK Denetim Memurları,Müfettişleri tarafından saptanmaktadır.
Örneğin :
Bir işyeri hanında (A) LTD.ŞTİ .kurarak küçük bir yazıhane de reklam ,ajans ve danışmanlık hizmeti veren işyerinin bir ay içinde ve izleyen aylarda her ay için 100 kişiyi sigortalı olarak SGK 'na bildirilmesi şüphe uyandıracaktır.
SGK'nın bu tip işyerinin denetimi ve incelemesi sonucunda bu olağanüstü giriş ve çıkış hareketleri karşısında sigortalılık kavramının fiili çalışmaya dayanıp /dayanmadığı sorgulandığında sahte sigortalılık kararı verilecektir.
Sigortalı Sayılmada Üç Ana Unsur Vardır:
1.)Çalışmanın Hizmet Akdine dayanması(İş Kanunları Hükümleri yada 818 sayılı BK 313.maddesine istinaden)
2.)İşin işverene ait işyerinde yapılması(Fiilen çalışma)
3.)5510 sayılı Kanunun Madde:4 Sigortalı Sayılanlar kısmında tanımlı olmasıdır.
Bu üç koşulun birlikte olması ile yasal zeminde sigortalılık kavramı oluşmuş sayılacaktır.
Denetimde Israrla Sorgulama Fiili Çalışma Kavramı Üzerinde Durulur:
SGK denetimlerin de üzerinde durulan kural ise sigortalının fiilen o işyerinde çalışmasıdır.Bu konuda Yargıtay’ın destekleyici kararları da mevcuttur.
Mutlak Muvazaa Kavramı:
Taraflar gerçekte hiçbir anlaşma yapmadıkları halde ,başkalarına karşı sanki bir hukuki muamele yapmış gibi görünmek isterler.Sahte sigortalılık kavramı mutlak muvazaaya uymaktadır.
Mutlak muvazaa kavramında iki adım vardır.
1)Başkalarını aldatmak için hukuki bir işlem başlatmak(görünürdeki muamele),
2)Bu muamele işlemlerini kendi gerçek iradelerine uymadan,sadece dışarıya karşı aldatmak amacıyla yapılmış olması buna muvazaa anlaşması denir.
Sahte sigorta bize şunu anımsatıyor ortada fiili çalışma olmadan SGK aldatmak hedef seçilmiştir.
Neden Sahte Sigorta:
1.)Kronik Sağlık Problemleri olan kişilerin tedavilerini sağlamak adına,
2.)Asgari işçilik adına işçi sayısını tamamlamak için bu işlerle ilgisi olmayan kişilerin sigortalı gösterilmesi,
3.)Yoksul kişilere yardım etmek için ,
4.)Belirli bir menfaat sağlanarak sigortalının fiilen çalışmadan o işyerinde sigortalı yapılmaları,
5.)İşveren yakınlarının fiilen çalışması olmadan sigortalı gösterilmeleri,
6.)Niteliği uygun olmayan işyerlerinde birkaç günlük bebeklerin sigortalı yaptırılmaları yada o işyerlerinde belirli yaş düzeyinde çalışamayacak çocukların yada gençlerin sigortalı gösterilmeleri,
Bütün bu saydıklarımız ise sigortalıların erken yaşta emeklilik hakkı almalarını sağlamak ,eksik günlerini tamamlamak ,asgari işçilik cezalarından kurtulmak ve sağlık hizmeti almak adına yapılmaktadır.
Sonucu Ne olacaktır?
1.)Hizmetlerin İptal Edilmesi:
Denetim sonucunda tespit edilen sahte sigortalılıktan dolayı hizmetler iptal edilir.SGK tarafından hizmetleri iptal edilen sigortalıların her türlü yardımlar,bağlanan maaş ve gelirler durdurulur.
2.)Alınan Primlerin İade Edilmemesi:
SGK tarafından sahte sigortalılığı tespit edilenlerin prim iadeleri yapılmamaktadır.
3.)Kurumca Yapılan Yardımların Geri İstenmesi:
5510 sayılı Kanunun 96. maddesine istinaden fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler geri alınır denmiştir.
4.)Sahte Sigortalı İncelenmesinde İşyerlerine İPC Uygulanması:
5510 sayılı Kanunun 102 maddesinde yazılı fiillere göre İPC ile sahte sigortalı yapan işyerleri cezalandırılacaktır.
5.)Sigorta Primlerinden Sağlanan Teşvikleri Durdurulacaktır:
SGK uyguladığı prim teşviklerinden çoğunlukla işyerlerinin kullandığı %5’lik MYÖ prim indirim haklarını 1 yıl boyunca almayacakları gibi,daha önce aldıkları %5’lik MYÖ prim teşviklerini faizi ile geri ödeyecekler.
6.)Cumhuriyet Savcılıklarına Suç Duyurusunda Bulunulacak:
Sahte sigortalılık için TCK kamu güvenine karşı işlenen suçlar(204,206,207.maddelerini ) kapsamında değerlendirilir.
Denetleme sonucunda haksız menfaat elde etme amacıyla bilerek ve isteyerek bildirim yaptığı anlaşılanlar Cumhuriyet Savcılıklarına bildirilmektedirler.
Sonuç:
SGK'nun denetimlerin de ağırlıklı olarak sahte sigortalılıkkavramı daha çok Asgari İşçilik incelemelerinde ortaya çıkmaktadır. İhaleye dayalı geçici işyeri dosyalarında yapılan incelemelerde bu işyerlerinde çalışanların gerçek işçiler değil işveren yakınlarının sigortalı oldukları görülmektedir.
Bazen paravan şirketler ile belli paralar karşılığında fiilen çalışma şekli olmadan sigortalılık gösterilmektedir.
51’inci maddenin beşinci fıkrasında ‘’ İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.’’tanımlandığı üzerine Mülga SSK tabi olan tüm isteğe bağlı sigortalılar 30.Eylül 23.59 akşamına kadar 4-1(a)’lı sigortalıyken,1.Ekim.2008 tarihi gece 00.00’dan sonra 4-1(b)’li sigorta kapsamında isteğe bağlı oldular.
Emeklilik için gerekli olan koşullar değişti.
2829 sayılı Hizmetlerin Birleştirilmesi Kanununa göre sigortalının son yedi yıl içinde ağırlıklı olarak MYÖ primleri hangi sigorta statülüğüne ödemesi fazla(4-1(a),(b),(c)) ise o sigorta statülüğünden emekli olur ilkesi ile 1260 gün kuralına takıldılar.
1.10.2008 ‘den itibaren 1260 gün kelepçesine takılmak istemeyen Mülga 506 sayılı SSK kanununa tabi iştirakçiler için 28.02.2012 günü önem kazandı.
Bu konuda SGK tarafından yapılacak denetimlerde sigortalılıkları iptal edilebilecek bir çok mağdur sigortalı ortaya çıkacaktır. İş Mahkemelerinin dava yükleri artacaktır.
SM ,SMMM,YMM oldukça uyanık olması gerekiyor.Olası hatalardan dolayı birçok meslek mensubu odalardan disiplin cezası ile karşı karşıya kalabilirler.
Yapılacak hukuki düzenleme ile birçok 4-1(a)’lının eski 506 sayılı Kanunundaki kazanılmış haklarının iade edilmesi ile sigortalılar rahat nefes alacaktır.
Yukarıdaki açıklamaların ışığında özellikle isteğe bağlı sigortalılıktaki statü değişikliği nedeniyle, emeklilik şartları değişecek olan ve bundan kurtulmak için fiilen çalışmaksızın bir yerlerden sigortalı görünmeyi düşünen sigortalıları da uyarmak isterim.
Not:Bu yazımı bir sene öncesinde Muhasebenet sitesinde yazmıştım.Aynı yazımı günümüze uyarlayarak bir kez daha yazma ihtiyacı duydum.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
