Vergi Usul Kanunu Çerçevesinde Sahte Ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Ve Cezai Müeyyideleri
1- GİRİŞ
Kamunu en önemli gelir kaynağı olan vergileri hazineye sağlıklı olarak intikalinin önünde en büyük engelerden biri vergi mükelleflerinin veya mükellef görünümündeki hırsızların sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma alışkanlığı olmaktadır.Bu çerçevede makalemizin konusu sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeler hakında yurttaşları ve bu işe alet olanlara karşılaşacakları cezai müeyidelerini bildirmek olacaktır.
.
2 - MAHİYETİ İTİBARİYLE YANILTICI BELGE NEDİR
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359’uncu maddesinin “a” fıkrasının 2 numaralı bendinin parantez içi hükmünde “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgedir. “şeklinde tanımlamıştır.Belgeler vergi usul kanunundaki şekil şartlarını taşıyabilirler ve görünüş olarak düzgün olabilirler.Hatta kayıt nizamına uygun olarakda kaydedilmiş olabilirler.Ancak, tüm bunlar, söz konusu belgeler itibarlı kılmaz.Çünkü bu belgeler geçek muamele veya durumu göstermediği yönünde yapılacak tespitlerle bunun aksi her zaman ispatlanabilir.
3- VERGİ USUL KANUNUNDA SAHTE BELGE NEDİR
.
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359. maddenin “b” fıkrasında ise sahte belge tanımlanmıştır. Buna göre sahte belge; gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgedir.
4- SAHTE VE MUHTEVİYATI İTİBARİYLE YANILTICI BELEGELERİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR
1. Sahte belgede hem belge hem de içeriği gerçek değildir.
2. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge, faturanın kendisinin gerçek olup içeriği gerçeğe uygun değildir.
3. İki durumdada alınan malın miktar veya fiyatı olduğundan farklı gösterilir.
4. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olan belgelerin, kimlik,adres, vergi numarası, miktar, fiyat gibi bilgilerin yanıltıcı şekilde hatalı olarak düzenlenmesi,
5. Sahte belge gerçekte olmayan bir mükellef adına belge bastırılması ve düzenlenmesi, gerçek bir mükellef adına aynı numaralar kullanılarak belge bastırılması ve düzenlenmesi, gerçek bir mükellef tarafından, hiç var olmayan bir alışveriş için belge düzenlenmesi,Mükellefiyetini terk etmiş bir mükellefin daha önce bastırdığı belgeleri düzenlemesi, belgelerin Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmadığı halde basılması,Vergi Usul Kanunun aradığı şekil şartlarına uygun olamayan belge düzenlenmesi,
6. Gerçek bedelinin altında veya üstünde fatura düzenlenmesi,
7. Gerçek satış miktarının faturada düşük veya yüksek gösterilmesi,
8. Faturada gerçekte satılan mal yerine başka bir malın satıldığının gösterilmesi,
9. İşletmeye ait olmayan gider veya maliyetlerin işletmeye aitmiş gibi gösterilmesi,
10. Alıcısı veya satıcısı gerçekte olduğundan farklı şekilde fatura düzenlenmesi,
Tarzlarında uygulamalar yapıldığı yapılan çalışmalarda tesbit edilmiş durumlardır.
5. VERGİ USUL KANUNUNDA SAHTE VE MUHTEVIYATI İTIBARIYLE YANILTICI BELGE KULLANMANIN CEZAI MÜEYYIDESI NEDİR :
.
1.Vergi Ziyaı Cezası :
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 344’üncü maddesinde, vergi ziyaı suçu işleyen mükellef veya vergi sorumluları adına vergi ziyaı cezası kesileceği belirtilmiştir.Anılan madde vergi ziyaı suçunu, mükellef veya sorumlu tarafından 341’inci maddede yazılı hallerde veri ziyaına sebebiyet verilmesi şeklinde tanımlamıştır.Vergi ziyaı ise, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevleri zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik yerine getirilmesini ifade etmektedir. Gerek sahte fatura gerekse muhteviyatı itibariyle yanıltıcı fatura düzenleyerek veya kullanarak vergi kaybına neden olunması halinde VUK.’nun 344’üncü maddesine göre vergi zıyaı cezası uygulanacaktır.Vergi ziyaı suçu işleyenlere, ziyaa uğrattıkları verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.344. maddesinin üçüncü bendine göre; vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
.
2.Özel Usulsüzlük Cezası :
Vergi ziyaına bağlı vergi ziyaı cezası dışında, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen yada kullananlara, Vergi Usul Kanunu’nun 353’üncü maddesinde belirlenen maktu ve nispi tutarlar üzerinden vergi ziyaına bağlı olan veya olmayan özel usulsüzlük cezaları da kesilir.
3.Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar:
Vergi kanunlarına aykırı hareket edenler, vergi cezaları dışında hürriyeti bağlayıcı cezalara da çaptırılırlar. Hürriyeti bağlayıcı cezalar Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmiş olmakla birlikte, cezalandırma Türk Ceza Kanununun genel ilke ve esaslarına göre yapılmakta bu cezalara, ceza mahkemelerinde hükmolunmaktadır. Yargılanmaları ceza mahkemelerinin yetkisine giren kaçakçılık ve iştirak suçları dolayısıyla, bu mahkemelerce hüküm altına alınabilecek cezalar, hapis, ağır hapis ve para cezalarıdır.Bu cezalar VUK'nun 359 ve 360’ıncı maddelerinde düzenlenmiştir.VUK'nun 359'uncu maddesinde sayılan fiiller hapis ve ağır hapis cezasını gerektirmelerine göre iki guruba toplamıştır.
VUK'nun 359'uncu maddesinin “a” fıkrasının 2’nci bendine göre muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar hakkında altı aydan üç yıla kadar hapis cezası hükmolunur. Anılan fıkranın son paragrafına göre, hükmolunan hapis cezasının paraya çevrilmesinde, hapis cezasının her bir günü için, sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için fiilin işlendiği tarihteki asgari ücret esas alınacaktır.
VUK'nun 359'uncu maddesinin “b” fıkrasında ise, “Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;
.
1. Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,
2. Belgeleri Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmadığı halde basanlar ile sahte olarak basanlar ve bu belgeleri kullananlar,Hakkında, on sekiz aydan üç yıla kadar ağır hapis cezası hükmolunur. Anılan maddenin “b” fıkrasında hüküm altına alınmış ağır hapis cezalarının paraya çevrilmesi mümkün değildir. Maddenin b/1 bendinde ifade ettiği gibi kanun, belgelerde sahteciliği, asıl ve suret sahteciliği olarak ayırmıştır. Yine asıl ve suretlerdeki sahteciliğin gerek kısmen veya gerekse tamamen olmasının sahte belgenin hüviyetini değiştirmeyeceğine hükmetmiştir.
3.Konunun Pişmanlık ve Uzlaşma Hükümleri Açısından Değerlendirilmesi :
Vergi Usul Kanunu 359'uncu maddenin ikinci fıkrası ile, 371'inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında kaçakçılık cezasının uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Örneğin sahte fatura kullanarak vergi zıyaına sebebiyet veren mükellef, pişmanlıkla beyanda bulunduğu takdirde, hakkında V.U.K.' un 359'uncu maddesine göre cezai takibat yapılmayacaktır.
Vergi Usul Kanununun 360’ıncı maddesinde düzenlenen iştirak sucunu işleyenlerinde anılan kanunun pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkündür. Buna göre iştirak fiilini işleyenlerin, kanunun 371’inci maddesinde yer alan şartlar çerçevesinde pişmanlık uygulamasından yararlanmaları halinde, haklarında hem hürriyeti bağlayıcı ceza hem de vergi zıyaı cezası uygulanmayacaktır.
Ayrıca Vergi Usul Kanunu 344 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca vergi ziyaı cezası kesilen tarhiyata ilişkin vergi ve ceza uzlaşma kapsamı dışında tutulmuştur.Buna göre sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanan ve haklarında 344.maddenin üçüncü fıkrası gereğince üç kat vergi ziyaı cezası kesilen mükellefler uzlaşma hükümlerinden yararlanamayacaklardır.
Abdullah EKİNCİ
SMMM
abdullahekinci25@gmail.com
KAYNAK :http://muhasebenet.net/haber.php?haber_id=911
