Bilindiği üzere evli bulunan Devlet memurlarına, 399 sayılı KHK'ye tabi çalışan sözleşmeli personele ve geçici personele aile yardımı ödeneği veriliyor.
Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 2134, çocuklarından her biri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödeniyor. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödeniyor.
Geçici personele ise eş için 2533 çocuklar için 297'şer gösterge karşılığı aile yardımı ödeneği ödeniyor. Bu fark memurlar ve sözleşmeli personel için aile yardımı ödeneği her türlü vergiden muaf iken geçici personele ödenen aile yardımı ödeneğinin gelir ve damga vergisine tabi olmasından kaynaklanıyor.
Çocuk sınırı
Eş için aile yardımı ödeneğinde rakam 250 iken 2006 yılında 1500'e, çocuklar için 50 rakamı da 250'ye yükseltilmiş, 2011 yılından itibaren de eş için gösterge rakamı 2001/2022 sayılı BKK ile 2134'e yükseltilmişti. Çocuk için aile yardımındaki iki çocuk sınırı da 2011 yılında kaldırılmıştı.
Dul memurların çocukları için de, Devlet memurunun, geçimini sağladığı üvey çocukları için de bu ödeneklerden faydalanılması mümkün bulunuyor.
Eşlerin ikisi de memur ise
Aile yardımı ödeneği Devlet memurlarına her ay aylıklarıyla birlikte ödeniyor. Halen aile yardımı ödeneği eş için 164,31 TL, çocuklar için 6 yaşına kadar 38,50 daha büyükler için 19,25 TL olarak hesap edilmesi gerekiyor. Eşlerin her ikisi de memur iseler bu ödenek yalnız kocaya veriliyor. Her ikisi de memur olan eşlerden biri aylıksız izne ayrılırsa izindeki eş için diğer eşin aile yardımı ödeneği alması mümkün bulunuyor.
Haciz ve vergi yok
Aile yardımı ödenekleri hiç bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödeniyor ve borç için haczedilmemesi gerekiyor.
Hak kazanma
Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlendiği; çocuk için ödenen yardıma da çocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanmış oluyor. Elbette ödeme için bu durumların bir beyanname ile idareye bildirilmesi gerekiyor.
Hak kaybetme
Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını da çocuğun ölümü veya evlenmesi, çalışamayacak kadar malûl olmayan erkek çocuklar için 25 yaşını doldurması, çocuğun burs alması yahut Devletçe okutulması hallerinde kesiliyor. Çocuğun çalışması veya ticarete başlaması durumunda da kesilmesi gerekiyor ancak öğrenimi devamı süresince tatil dönemine münhasır olarak çalışan çocuklar için çocuk için aile yardımı alınmaya devam edilmesi istisnai olarak mümkün bulunuyor.
Boşanma halinde aile yardımı
Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkemenin bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini belirttiği kararına göre uygulama yapılaması gerekiyor. Mahkemenin çocuğun bakımını bir tarafa bıraktığı ve yardımın oranına ilişkin karar vermediği durumlarda ise söz konusunu yardımın çocuğun bırakıldığı tarafa yapılması gerekiyor. Çocuğun velayetinin verildiği anne yahut baba memur ise "Aile Yardımı Bildirimi" vermek suretiyle çocuk için verilen aile yardımı ödeneğinden faydalanması mümkün bulunuyor.
İşsizlik ödeneği alan eş için aile yardımı ödeneği alınabilir
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik ödeneği "Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödeme," olarak tanımlanan ve aylık niteliğinde olmadığı, geçici süreli bir ödenek niteliğinde olduğu için eşin işsizlik ödeneği aldığı sürede memura aile yardımı ödeneği ödenmesi mümkün bulunuyor. Yalnız burada unutulmaması gereken husus işten çıkan eş için memurun kurumuna aile yardımı bildirimi vermesidir. Bu şekilde memurun eşinin işten çıktığı tarihi takip eden aybaşından itibaren eş için aile yardımı ödeneği ödenmeye başlanabilir.
Çiftçi eşten dolayı aile yardımı ödeneği alınabilir mi?
Adına kayıtlı arazisinde tarım faaliyeti yapılan ve Ziraat Odasına kayıt olan ve "Muafiyet belgesi" de ibraz etmediği için Tarım Bağ-Kur'lu veyahut 5510 sayılı Kanuna göre 4/1-b sigortalısı sayılan eş için ise aile yardımı ödeneği alınma imkanı bulunmuyor. Bu eşler de eğer arazilerinden elde ettikleri gelir yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olanlar için muafiyet belgesi alınarak 4/1-b sigortalılığı kapsamından çıkmak mümkün bulunuyor.
Aile yardımı sonradan da alınabilir
Zamanında beyanname verilmediği için tahakkuk etmeyen aile yardımı ödeneğinin sonradan talep halinde verilmemesi için hukuki bir engel bulunmuyor. İdarenin olumsuz cevabı durumunda yargı yoluyla da olsa bu hakkın alınması mümkün.
Çocuk GSS bakımından bir eşe ödenek bakımından diğer eşe bağlı olabilir
GSS bakımından 4/1-a'lı (SSK'lı) veya 4/1-b'li (Bağ-Kur'lu) yahut özel banka sandığına tabi eş üzerinden yararlanmakta olan çocuk için diğer memur eş çocuk için aile yardımı alabilir. Aile yardımı ödeneği sağlık yardımına bağlı değildir. 15.01.2010'dan öncesi için bile sağlık yardımı hakkı aile yardımı hakkına bağlı bulunuyordu, ama tersi şimdi de önceden de vaki olmamıştır.
Yetim aylığı aile yardımı ödeneğine engel değildir
Eşlerden birinin ölüp bundan dolayı çocuklara yetim aylığı bağlanmış olması hayattaki memur eşin bu çocuklarından dolayı aile yardımı ödeneğinden faydalanmasına engel değildir. Çocuk için aile yardımı ödeneğinin alınamayacağı haller 657 sayılı Kanunun 206 ncı maddesinde sayılmış olup burada yetim aylığı alma hali engel olarak sayılmamıştır.ŞEVKET TEZEL / ALİTEZEL.COM
