1. Giriş
Tebliğ kelimesi sözlük anlamı olarak "duyurma bildirme haber verme" anlamına gelen Arapça bir kelimdedir.
Kanuni olarak tebligat; istenilen bir sonucun, hukuk önünde ileri sürülebilmesini teminen yetkili mercii ya da kurumlar tarafından düzenlenen ve muhatabına ulaştırılan gönderi türü olarak tanımlanmaktadır. Kamu nezdinde tebliğ yasal sonuç doğuran bir işlemdir. Tebliğden sonra ilgili kişi, kendisine bildirilen şeyi yasal olarak öğrenmiş sayılır.
Tebligat muhatabına değişik yollarla yapılabilmektedir. En yaygın tebligat usulleri; posta ile tebliğ, ilan yoluyla tebliğ ve memur aracılığıyla tebliğ olarak görülmektedir.
Tebliğ işlemlerinin ne şekilde yapılacağı kanunla düzenlenmiş olup, 19 Şubat 1959 tarihinde çıkarılmış olan 7201 sayılı Tebligat Kanunu (1) zaman içerisinde değişikliklere uğramış olmakla birlikte halen yürürlükte bulunmaktadır.
Bu yazımızda; son yıllarda gelişen bilgi teknolojilerine uygun olarak elektronik tebligat uygulaması ve bu kapsamda elektronik tebligat yapılacaklar ve elektronik tebligat yapılması amacıyla zorunluluklar kapsamında elektronik posta adresi almak zorunda olanlar ve uygulanacak yaptırımlar yürürlükte olan Tebligat Kanunu esas alınarak açıklanmaya çalışılmıştır.
2. Elektronik Tebligat Nedir ?
Günümüzde bilişim sistemleri oldukça yaygınlaşmış ve hayatın her alanında kullanmaya başlanmıştır. Kamu kurumları da gelişen bu bilgi sistemlerinden yararlanmaktadırlar. Bu yolla kamu idarelerinin yaptığı işlemler hem daha hızlı yürütülmekte hem de istenen bilgiye hızlıca ulaşım sağlanmaktadır. Öyle ki kamu kurumları işlemlerin neredeyse tamamına yakınını bilgi sistemleri üzerinden yürütmekte; başvuru, beyanname verme, ödeme, işlem takibi gibi kamusal iş ve işlemler elektronik ortamda yürütülmektedir.
Gerçek ve tüzel kişilerin de gelişen bu teknolojilerden faydalanması sonucu değişik alanlarda alışkanlıklar da değişmeye başlamıştır. İletişim alanı da bu alanların başında gelmektedir. Önceden mektup, fax, teleks veya telgraf ile yapılan haberleşmeler, günümüzde kısa mesaj, tweet, e mail olarak değişmiş bulunmaktadır. İşte bunun sonucu hemen hemen tüm toplumun bir elektronik posta adresi oluşmuş bulunmakta, bu adresler kullanılarak yazışma ve dosya paylaşımları gerçekleştirilmektedir.
İşte bu gelişim kamunun yapacağı tebligatlarda da elektronik ortamın kullanımını gündeme getirmiş ve elektronik tebligat da uygulamaya girmiş bulunmaktadır.
Bilişim sistemleri vasıtasıyla muhatabın elektronik tebligat adresine iletilmek üzere, tebligatı çıkaran merci tarafından tebligatın gönderilmesini ve bu iletinin muhataba elektronik ortamda delillendirilerek tesliminin sağlanması elektronik tebligatı ifade etmektedir.
Yani muhataba elektronik olarak yollanan ve muhatabın kayıtlı olan elektronik posta adresine ulaşan elektronik tebligat normal olarak yapılan tebligat niteliğinde olmaktadır.
3. Elektronik Tebligat Nerede Düzenlenmiştir ?
Elektronik tebligat yasal olarak, 7201 sayılı Tebligat Kanunu'na 6099 sayılı Kanun ile eklenen 7/A maddesi ve 19 Ocak 2013 tarih ve 28533 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektronik Tebligat Yönetmeliği'nde (2) düzenlenmiştir.
4. Elektronik Tebligat Yapacak Kurumlar Hangileridir ?
Tebligat kanununda yapılan düzenlemeye göre;
- Kazai merciler,
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri,
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler,
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar,
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile il özel idareleri, belediyeler, köy hükmî şahsiyetleri,
- Barolar,
- Noterler,
Tarafından Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü vasıtasıyla yapılacak tebligatlar elektronik olarak yapılabilecektir.
5. Elektronik Tebligat Yapılmasında Zorunluluk Kapsamında Olanlar Kimlerdir ?
Tebligat Kanunu 7. maddesinin A fıkrası ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği'nin 7. Maddesinin 1. Fıkrasına göre; Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlere elektronik yolla tebligat yapılması zorunludur.
Gerçek kişiler ve diğer tüzel kişiler elektronik tebligat uygulamasından isteğe bağlı olarak yararlanır.
Yine; 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun (3) 2.Maddesinin d bendine göre de;
- Bankalar,
- Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,
- Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,
- Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri,
- Sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve portföy yönetim şirketleri,
- Yatırım fonu yöneticileri,
- Yatırım ortaklıkları,
- Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri,
- Finansal kiralama şirketleri,
- Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar,
- Saklama hizmeti ile sinirli olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı,
- Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü ile kargo şirketleri,
- Varlık yönetim şirketleri,
- Kıymetli maden, tas veya mücevher alım satımı yapanlar,
- Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,
- Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları,
- Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,
- İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar,
- Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar.
- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,
- Spor kulüpleri,
- Noterler,
- Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlerden taşınmaz alım satımı, şirket, vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi işlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,
- Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler,
- Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları,
Zorunlu elektronik posta adresi bulunması gerekenler olup, bunlara yapılacak tebligatların elektronik olarak yapılması söz konusu olacaktır.
6. Elektronik Tebligat Hangi Adrese Yapılacaktır ve Bu Adres Nasıl Temin Edilecektir ?
E-tebligat sisteminden yararlanacak muhataplar, e-tebligata elverişli bir Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresi edinmeleri gerekecektir. Bu adresin edinilmesi ile yapılacak olan elektronik tebligatlar alınmış olan bu kayıtlı elektronik posta adresine yapılacaktır.
Kayıtlı Elektronik Posta günümüzdeki geleneksel posta pulunun elektronik ortamda eşdeğeridir. Tarih, saat, dijital tanımlama logosu, içerik doğrulama ve kriptolama özelliklerinin yanı sıra en önemli yapısı değiştirilemez olmasıdır. KEP kapsamında kullanılan zaman damgası, gönderilerin elektronik olarak orijinalliğinin bozulmadığı ve dokümanın değiştirilmediğinin hukuki kanıtıdır.
KEP sistemine, Kamu Kurum ve Kuruluşları ile tüzel ve özel tüm kişiler üye olabilecektir. Her üye bir başka üyeye Kayıtlı Elektronik Posta iletisi gönderebilecek ve alabilecektir.
Tüzel kişiler yetkilendirilmiş PTT Merkez Müdürlüklerine başvurarak, gerçek kişiler ise internet üzerinden veya yetkilendirilmiş PTT Merkez Müdürlüklerine başvurarak Kayıtlı Elektronik Posta Hesabı açtırabileceklerdir. Yani; KEP hesabı PTT'den edinilebilebileceği gibi bu konuda hizmet sunan bir hizmet sağlayıcıdan da alınabilecektir.
7. KEP Adresini Alanların Yapacakları İşlemler
Kendilerine yalnızca elektronik yolla tebligat yapılması zorunlu olan anonim ve limited şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, tebligat çıkarmaya yetkili merciler nezdindeki işlemlerinde Kayıtlı Elektronik Posta adreslerini tebligat yapılması amacıyla bildirmek zorundadır. Yukarıda belirtilen sermaye şirketlerine elektronik tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde, Tebligat Kanunu'nda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır. Bu tebligatta ayrıca, müteakip tebligatların elektronik ortamda yapılacağı bildirilecektir.
İsteğe bağlı olarak elektronik tebligat almak isteyenler, tebligat çıkarmaya yetkili merciler nezdindeki işlemlerinde elektronik tebligat adresini bildirmek zorundadır. Söz konusu kişilerin, tebliğ çıkaran merciye bildirdiği adresin elektronik tebligata elverişli olmaması halinde, bunlara, Kanunda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılır. Bu durumda gönderilecek tebligata, muhatabın bildirmiş olduğu adresin, elektronik tebligata elverişli olmadığına ilişkin şerh düşülecektir.
8. Elektronik Olarak Yapılan Tebligat Ne Zaman Tebliğ Edilmiş Sayılır ?
Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
Yine; muhatap tarafından hizmet sağlayıcıya iletişim için kısa mesaj alma özelliği olan telefon numarası bildirilmişse, talep halinde ve ücreti muhataba ait olmak üzere bu telefon numarasına hizmet sağlayıcı tarafından elektronik tebligat bilgilendirme mesajı gönderilir.
Yukarıda yer alan bilgilendirmelerin herhangi bir nedenle yapılamamış olması, tebligat süresini ve geçerliliğini etkilemez, hizmet sağlayıcının kısa mesaj ücretinin iadesi dışında bu madde kapsamında herhangi bir sorumluluğunu gerektirmez.
9. Elektronik Olarak Yapılan Tebligat Ne Zaman Tebliğ Edilmiş Sayılır ?
Elektronik Tebligat Yapmaya Yetkili İdare olarak Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü belirlenmiş bulunmaktadır. PTT haricinde hiçkimsenin veya hiçbir kuruluşun tebligat yapması konusunda herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır.
10. KEP Adresi Edinmeyen Kimseler Ne Şekilde Uyarılacaklardır ?
Kendisine zorunlu olarak elektronik yolla tebligat yapılması gereken ancak elektronik tebligat adresi edinmeyen muhatapların MERSİS'te kayıtlı olan tebligat adreslerine, elektronik tebligat adresi edinmeleri için başvuruda bulunmaları konusunda MERSİS'ten sorumlu kurum tarafından bildirim yapılır.
11. KEP Adresi Edinmeyen Kimselere Uygulanacak Yaptırımlar ve Cezalar Nelerdir ?
7201 sayılı Kanunda e-tebligat adresi alınmaması halinde uygulanacak bir cezai yaptırım görülmemektedir. Bununla birlikte, ilgili kurum ve kuruluşların tebligatlarında 7201 sayılı kanuna uymaları zorunludur. Bu durumda ilgili kurum ve kuruluşlar süreç içinde şirketlerden mutlak olarak e-tebligat adreslerini isteyeceklerdir.
7201 sayılı Kanunun 53'üncü maddesi "Bu Kanun mucibince tebligat yapılması gereken hallerde bir kimse kendisine veya başkasına ait isim veya adresi yanlış olarak bildirir ise fail hakkında altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur." şeklindedir. Bu durumda e-tebligat adresinin doğru bir şekilde beyanı büyük önem arz etmektedir.
Bununla birlikte; 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 2/d maddesi ile bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri 5549 sayılı Kanunun uygulanmasında yükümlü sayılmış, sayılanlar dışında kalan iş ve meslek sahiplerinin yükümlü yapılabilmesi için de Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
5549 sayılı kanuna göre elektronik tebligata ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen kişi, kurum veya kuruluşlara Başkanlık tarafından her bir tespit için on bin Türk Lirası (10.000,00 TL) idari para cezası uygulanır. Bu şekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının toplam tutarı iki yüz elli bin Türk Lirasını (250.000,00 TL) geçemez.
5549 sayılı kanuna göre uygulanacak idari para cezasının toplam tutarı; her bir yükümlülük için, ihlalin yapıldığı yıl itibarıyla, birinci fıkra kapsamında iki kat olarak uygulanacak yükümlüler için on milyon Türk lirasını, bunlar dışında kalan yükümlüler için bir milyon Türk lirasını aşamaz. Üst tutardan ceza uygulanan yükümlüler nezdinde takip eden yılda aynı neviden bir yükümlülük ihlali olması durumunda bu hadler iki kat olarak uygulanır.
12. Sonuç
Teknolojik gelişmelerin hızlanması, bilgi işletim sistemlerinin ilerlemesi sonucunda birçok kamusal iş ve işlemler de elektronik ortama taşınmış bunmaktadır. Bu işlemlerden bir tanesi de elektronik tebligat işlemidir.
7201 sayılı Tebligat Kanunu'na göre; Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 2. Maddesinin d bendine göre de; başta bankalar, portföy yönetim ve sigorta şirketleri olmak üzere spor kulüpleri, noterler, serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler ve avukatlar gibi elektronik yolla tebligat alması zorunlu olan tüm yükümlülerin e-Tebligat alabilmesi ve gönderebilmesi için kayıtlı elektronik posta (KEP) adresi edinmesi gerekiyor.
E-Tebligat almaya ve göndermeye uygun KEP adresi edinmeyen veya sistem oluşturmayan kanun kapsamına giren yükümlüleri her bir tespit için 10 Bin TL idari para cezası ile karşı karşıya bulunmaktadırlar. 5549 sayılı kanunla hükme bağlanan bir diğer konu ise, bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının toplam tutarının 250 Bin TL'yi geçemeyecek olmasıdır.
Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilere yapılacak tebligatların, hızlı ve güvenli bir şekilde yürütülmesi ve elektronik belge yönetim sistemine entegrasyonunun hızlandırılması gibi gerekçelerle uygulamaya konan bu uygulama, aynı zamanda yasa dışı işlemler, kara para ile mücadele ve yasa dışı faaliyetlerin finansmanının da önüne geçmeyi hedeflemektedir.
KAYNAKÇA:
1- 7201 Sayılı Tebligat Kanunu; 19 Şubat 1959 tarih ve 10139 Sayılı Resmi Gazete
2- Elektronik Tebligat Yönetmeliği; 19 Ocak 2013 tarih ve 28533 Sayılı Resmi Gazete
3- 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun, 18 Ekim 2006 tarih ve 26323 Sayılı Resmi Gazete
4- http://www.ptt.gov.tr/?wapp=postalServices_tr&id=8EF0EF89-7E40-477D-B51F-314FF779D94A&open=1&im=7
5- http://www.masak.gov.tr/tr/content/yukumluler/86
Dr. Murat KOÇ
Yeminli Mali Müşavir
Grant Thornton Türkiye
Eren Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.
kaynak: http://alomaliye.com/2014/murat-koc-smmm-ymm-kep-sorumluluklar.htm
