Geçtiğimiz hafta ülkemizde çok yaygın bir hal alan, birçok kişinin haksız kazanç elde etmesine, aynı oranda kişinin ve Hazine'nin de mağduriyetine sebep olan naylon fatura olgusuna dikkat çekmiştim.
Naylon fatura kullanmanın sebep ve sonuçlarını kısaca anlatmıştım. Bu hafta bu faturalar sebebiyle tekrar vergi ödememek ve cezalarla muhatap olmamak için nelere dikkat edilmesi gerektiğini, alınan faturanın naylon olup olmadığını nasıl anlayacağımızı, çok yaygın bir hal alan naylon fatura düzenleme suçunun nasıl engellenebileceğini anlatacağım.
Bir faturanın naylon olduğu nasıl anlaşılır?
Bir faturanın sahte olup olmadığını ilk bakışta anlamak ne yazık ki mümkün değildir. Bu işi iyi bilmeyen naylon fatura düzenleyicilerinin faturaları hariç, ayrıntılı bir tetkikte bile faturanın gerçek mi sahte mi olduğunu anlamak zordur. Ancak yine de faturanın olmazsa olmaz bilgilerinden bakılarak fatura kontrol edilebilir. Alınan malın faturada yer alan mal olup olmadığı, faturada yer alan mükellef bilgileri ve vergi kimlik numaralarının bariz bir hata içerip içermediği, satın alınan malın teslim edildiği işletmede yer alan mükellefiyet bilgileri ile faturada yer alan mükellefiyet bilgilerinin uyumlu olup olmadığı hususları bu konu için önemli ipuçları oluşturmaktadır. Özellikle mal alınan firma dolayısıyla ödeme yapılan firma ile faturası verilen firmanın farklı olması halinde verilen faturanın naylon fatura olma ihtimali yüksektir. Ayrıca demir, inşaat malzemeleri, kum, hafriyat, akaryakıt gibi sektörlerde alınan faturalara çok dikkat etmek gerekir. Piyasadaki emsallerine göre bariz şekilde ucuz olan malların faturasından da şüphelenilmelidir.
Özellikle büyük çaplı firmalar satın alma ve diğer servislerin gerçekleştirdikleri mal ve hizmet alımlarında naylon fatura alımını önlemek için iyi tedbir almaları gerekir. Çünkü alt birimlerin belki de şirketten para kaçırmak için yaptıkları bu eylem yıllar sonra şirketler ve yöneticileri için farklı cezalara sebep olacaktır. Bu yüzden mal veya hizmet alınan firmalarla ilgili ayrıntılı araştırma yapmak gerekir. Öncelikle mal alınan firma ile faturası alınan firmanın kesinlikle aynı olmasına özen gösterilmelidir. Mal veya hizmet alınan firmanın güçlü, öteden beri bu işi yapan, bilinen, alımlarını sağlam firmalardan yapan bir şirket olmasına özen göstermelidir.
Alınan malın varlığına karine teşkil edecek doneleri de zamanında temin etmekte fayda var. Mesela satın alınan mal, borsası bulunan bir malsa malı oradan almak, tartılması gereken bir malın varlığında tartı fişi bulundurmak, nakliyenin bilinen ve güvenilir bir firmaya yaptırılması bu anlamda alınabilecek önlemler olarak sıralanabilir. Aynı şekilde nakliye sigortası veya alınan malın sigorta ettirilmesi de malın alındığını ispata yarayabilir.
Tanınmayan firmalardan yapılan alımlarda firmanın yerinin görünmesi, fatura bilgilerinin ve vergi beyanlarının araştırılması, faturanın malı satan firma tarafından düzenlenmesinin sağlanması ve ödemenin de fatura alındıktan sonra ilgili firma vergi kimlik numarası da yazılmak suretiyle banka veya benzeri ödeme aracı ile yapılması naylon fatura alma riskini oldukça düşürecektir. Aynı şekilde alınan malların kaydı envanterinin de takip edilmesi gerekir. Stokta bulunan mal, alınan mallar, satılan mallar ve dönem sonunda elde bulunan mallar kıyaslandığında bu malların alındığı ispat edilebilmelidir.
Bütün bu önlemlere rağmen firmaların yıllar sonra sahte fatura kullandıkları şüphesiyle incelemeye alınmaları ihtimal dahilindedir. Çünkü dört-beş yıl sonra yapılan bir incelemede, eskiden gerçekten mal alım satımı yapan bir firmanın yıllar sonra ortakların değişmesi, işlerin bozulması vb. sebeplerle sahte fatura düzenlemeye başladığı tespit edilmiş olabilir. Bu tespit esnasında gerçek satışlar sebebiyle düzenlenen faturalar da naylon fatura ilan edilebilir. Bu durumlarda tüm bu önlemleri alan firmaların da sahte fatura kullanma sebebiyle incelenmesi söz konusu olacaktır. Ancak mal alım ve ödeme safhasında bahsettiğim tedbirleri almış olan firmalar hakkında vergi suçu raporu yazılması ve cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulması pek ihtimal dahilinde olmayacaktır. Hatta iyi bir savunma ile indirimi reddedilen KDV'ler ile ilgili itirazların bile mahkemece kabul göreceğini düşünüyorum.
Naylon faturanın önü nasıl kesilecek?
Her karmaşık olayda olduğu gibi bu meselede de maalesef tek bir çözüm sunmak mümkün değil. Cezaları yüksek tutmak, bilerek/bilmeden ayrımına bakmadan kullanıcıları savcılıklara sevk etmek gibi önlemler denenmiş fakat çokça mağduriyete sebep olduğu için yumuşatılmıştır. İşi oluruna bırakmak da devlet ciddiyetine yakışmayacağından farklı tedbirlerin alınması gerekir. Bu yüzden malî idarenin muhakkak bu konuya neşter atması gerektiğini düşünüyorum. Neşterin de özellikle naylon fatura düzenleyicilerine ve bunlara yardımcı olan muhasebe mensuplarına atılması gerekiyor. Çünkü günümüz bilgi altyapısı ve bildirim durumları dikkate alındığında birkaç yıl boyunca sahte fatura düzenleyen birisinin herhangi bir yardım almadan bu işi devam ettirmesi mümkün değil.
Yusuf Keleş
http://www.zaman.com.tr/ekonomi/naylon-faturadan-ceza-almamak-icin-dikkat_2239849.html
