Yapılan bir araştırmaya göre vergi afları, vergisini zamanında ödemeyenlerin devlet eliyle avantajlı hale gelmesine yol açıyor. Adalet duygusunu bozuyor, vergi ödeme bilinci ve vergi ahlakını yok ediyor
Vergi affı düzenlemesine çok sert eleştiri
Meclis Genel Kurulu'nda görüşülen torba yasadaki mali af düzenlemesine Muhasebat Kontrolörleri Derneği'nden (MUKDER) çok sert eleştiri geldi.
Önce artış sonra azalış
MUKDER vergi aflarıyla ilgili kapsamlı araştırma sonuçlarını kendi yayın organı olan Mali Kılavuz'da yayımladı. Pamukkale Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nagihan Özkanca Andıç imzasını taşıyan araştırmaya göre vergi afları önce devletin gelirlerinde bir miktar artış sağlasa da takip eden yıllarda azalışa neden olabiliyor.
32 vergi affı incelendi
Çalışmada, Cumhuriyet'in ilk kurulduğu günden bu yana, uygulamaya geçirilen ve 6 tanesi 2000 yılı sonrasında çıkarılan 32 ayrı vergi affı düzenlemesi tek tek incelendi ve sonuçları analiz edildi.
Araştırmada, vergi affı uygulamalarının çok sık yapılmasının vergi ödeme bilincinin kaybolmasına yol açtığı belirtilirken, afların aynı şekilde cezaların caydırıcılık özelliğini kaybetmesine ve vergi ahlakının yok olmasına neden olduğu tespiti yapıldı.
Devlet eliyle avantaj
Vergi aflarının borcunu zamanında ödeyen mükellefler aleyhine büyük bir haksızlık yarattığı, kanuna aykırı hareket edenleri ise ödüllendirdiği belirtilen analizde, "Aflarla vergisini zamanında ödemeyenler, ödeyenlere göre mali olarak devlet eliyle avantajlı hale getirilmektedir" denildi.
Gönüllü uyumda sonlardayız
Araştırmada, vergi aflarının mükelleflerde vergi ödeme bilincini zedelediği, vergiye uyumu azalttığına ilişkin tespitler, çeşitli ülke karşılaştırmalarıyla da desteklendi. Gönüllü vergi uyumu açısından Singapur'un 5.05 puanla, Yeni Zelanda'nın 5 puanla ve İngiltere'nin 4.67 puanla ilk sıralarda yer aldığı, buna karşılık Türkiye'nin 2.07 puanla vergi uyumunun en düşük olduğu ülkeler arasında yer aldığına belirtildi.
Yüzde 81'imiz yine af bekliyor
Araştırmada, mükelleflerin af düzenlemelerine bakışını ifade eden anket çalışmasına da yer verildi.Buna göre ankete katılan vergi mükelleflerinin yüzde 91'i Türkiye'de vergi sisteminin adil olmadığını düşünürken yüzde 81'i tekrar bir vergi affı çıkacağı beklentisi içinde olduğunu belirtti.
Asıl amaç gelir elde etmek
Analizde, Türkiye'de gerçekleşen vergi aflarının, vergisel sorunlara çözüm getirmekten ziyade kısa vadede gelir elde etmeyi amaçlayan çalışmalara dönüştüğü belirtilirken, bu duruma örnek olarak 2011 ve 2013 yıllarında peş peşe çıkarılan varlık barışı düzenlemeleri gösterildi. Çalışmada, "Varlık barışı adı ile bilinen 6111 Sayılı Kanun en kapsamlı af yasası olarak lanse edilmiş, fakat üzerinden 2 yıl geçmeden 6486 Sayılı Kanun ile ikinci varlık barışı uygulaması getirilmiştir" örneği verildi.
ERDOĞAN SÜZER / BUGÜN
