AVANS KAR DAĞITIMI
(1) Sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde kurumlar vergisi mükelleflerinin
geçici vergi dönemleri itibariyle doğan ticari karları üzerinden belli şartlarla avans kar payı dağıtabileceklerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Ancak Danıştay Kanunun Maliye Bakanlığı’na böyle bir düzenleme yapma yetkisi vermediği gerekçesiyle genel tebliğin avans kar dağıtımı ile ilgili bölümünün yürürlüğünün durdurulmasına karar vermiştir.
.
Danıştay 4.Dairesi 30.04.2008 Karar Tarihi Esas No. 2323 Karar No. 1612 Sayılı kararında;
‘’ 1 Sıra Nolu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 15.6.6 bölümünde, avans kâr payı dağıtımına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Davacı tarafından ,Tebliğin dayanağı olan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda bu konuda açık bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle Tebliğin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
.
Söz konusu bölümün dayandırıldığı 5520 sayılı Kanunun "Vergi kesintisi" başlıklı 15 inci maddesinde , "Kamu idare ve kuruluşları, iktisadî kamu kuruluşları, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, ziraî kazançlarını bilânço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler; kurumlara avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben yaptıkları aşağıdaki ödemeler üzerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben % 15 oranında kesinti yapmak zorundadırlar:" hükmü ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 94 üncü maddesinde belirtilen "avans olarak ödenenler dahil" ifadelerinde "avans kar payı" dağıtımı konusu ile ilgili bir düzenleme yer almadığı gibi, bu konuda Maliye Bakanlığına düzenleme yapma yetkisi de tanınmamıştır.
.
Avans kar payı, Sermaye Piyasası Kanununda düzenlenmiştir. Sermaye Piyasası Kanunu'nun "temettü ve bedelsiz payların dağıtım esasları" başlıklı 15 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında, "Halka açık anonim ortaklıklar, sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız denetimden geçmiş üçer aylık ara dönemler itibariyle hazırladıkları mali tablolarında yer alan karlarından, kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayırmak zorunda oldukları yedek akçeler ile vergi karşılıkları düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçmemesi, ana sözleşmelerinde hüküm bulunması ve genel kurul kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki verilmesi koşullarıyla temettü avansı dağıtabilirler.
Her ara dönemde verilecek temettü avansı bir önceki yıla ait bilanço karının yarısını aşamaz.
Önceki dönemde ödenen temettü avansları mahsup edilmeden ilave temettü avansı verilmesine ve temettü dağıtılmasına karar verilemez.
Temettü avansı dağıtımına karar verilmesinde ve avansın ödenmesinde Türk Ticaret Kanununun, bilanço ve gelir tablosunun kabulüne ve karın dağıtılmasına ilişkin olup, bu madde hükmüne aykırı olan hükümleri uygulanmaz.
Yönetim kurulu üyeleri ve temsilcisi oldukları tüzel kişiler, şirket denetçileri, bağımsız denetimi yapanlar ve bağlı oldukları gerçek ve tüzel kişiler, ara dönemler bilanço ve gelir tablolarının gerçeği aksettirmemesinden veya mevzuat ile muhasebe ilke ve kurallarına uygun olarak düzenlenmemiş olmasından doğan zararlar için şirkete, pay sahiplerine, şirket alacaklılarına ve ayrıca doğrudan doğruya olmak üzere temettü avansının kararlaştırıldığı veya ödendiği bilanço yılı içinde pay senedi iktisap etmiş bulunan kişiler ile üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumludurlar.
Hukuki sorumluluk doğuran hallerin varlığı halinde, pay sahipleri, yönetim kurulu üyeleri, denetçiler ve Kurul tarafından kararın ilanından itibaren otuz gün içinde, 12 nci maddenin altıncı fıkrasındaki esaslar çerçevesinde iptal davası açılabilir. Kurul, yasalardan kaynaklanan yükümlülüklerin doğruluk incelemesi dahil bilanço ve gelir tablolarını denetleme ve düzeltmeye yetkilidir.
Vergi Usul Kanununun vergi incelemesine ilişkin hükümleri saklıdır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esaslar Kurul tarafından belirlenir." hükmüne yer verilmiştir. Maddeden de anlaşılacağı gibi bu müessese, Sermaye Piyasası Kanunu'nun düzenlediği ve sadece kendine özel koşulları ve denetim usulleri bulunan halka açık anonim şirketler için öngörülmüştür.
.
Tüm sermaye şirketleri için kar dağıtımı müessesesinin düzenlendiği Türk Ticaret Kanunu'nda da "avans kar payına" ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı, aksine 470 inci maddesinde, kar payının ancak safi kardan ve bu gaye için ayrılan yedek akçelerden dağıtılabileceği belirtilerek kar payının ancak dönem sonunda ve dönem safi karı belirlendikten sonra dağıtılabileceği hükmü de dikkate alındığında, kanunda açıkça verilmiş bir yetki olmadığı halde Kanunda düzenlenmemiş olan bir konuda yorumu aşıp, bir verginin konulması, kaldırılması veya değiştirilmesi sonucunu doğurabilecek şekilde düzenleme yapma yetkisi bulunmayan davalı İdare tarafından bu konunun tüm sermaye şirketlerini kapsayacak şekilde düzenlenmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.’’
denilmiştir.
Sermaye Piyasası Mevzuatına göre ise (seri IV, tebliğ no:27) halka açık şirketlerin temettü avansı dağıtabilmesi için esas sözleşmelerinde hüküm bulunması gerekmektedir.
Ancak yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanununda temettü avansına imkan veren bir hüküm bulunmadığından esas sözleşmelerinde bu yönde bir değişiklik yapılamamaktadır.
6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununun 509/3. Maddesinde ise kar payı avansının, Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan şirketlerde Sanayi ve Ticaret Bakanlığının bir tebliği ile düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla bu gün için avans kar dağıtımı söz konusu değildir.
YILDIRIM ERCAN
http://www.huseyinust.com/Thread-AVANS-KAR-DAGITIMI-39632
