Yeni TTK’ ya Göre Tasdiki Ve Tutulması Zorunlu Olan Defterler Nelerdir?
Bilindiği gibi, 6762 sayılı TTK’ da tutulması zorunlu olan defterler 66. maddede, tüzel kişiler ve gerçek kişiler için ayrı ayrı belirlenmiştir. Tüzel kişi işletmeler; Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri ve Karar Defteri tutmakla yükümlü tutulmuştur. Gerçek kişi işletmeleri ise, yaptıkları ticari faaliyetin önemine göre; yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri veya bunların yerine sadece işletme defteri tutabilirler.
Yeni TTK’ da defter tutmada gerçek kişi ve tüzel kişi ayırımı ortadan kaldırılmış ve tüm tacirler için tutulacak muhasebe defterleri; yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri olarak belirlenmiştir. Bunların dışında tutulacak defterler Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) tarafından bir tebliğ ile belirlenecektir. İşletmenin muhasebesi ile ilgili olmayan pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri de ticari defter olarak nitelendirilmiştir.
Görüldüğü gibi 6102 sayılı yeni TTK’ da, tutulacak defterler arasında işletme defteri yer almamaktadır. Bilanço esasına göre kayıt tutmak; tüm tacirler açısından zorunlu hale getirilmiştir.
6762 sayılı TTK’ nın 69. maddesine göre defterlerin kullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Bu Kanun’a göre kapanış tasdikine tabi olan defterlerden yevmiye defterinin en geç yeni yılın Ocak ayı sonuna kadar tasdik işleminin yaptırılması gerekmektedir. Envanter defterinin kapanış tasdiki ise yeni yılın Mart ayı sonuna kadar yaptırılabilmektedir.
Yeni TTK’ da defterlerin açılış tasdiki ile ilgili bir değişiklik bulunmamaktadır. Ancak kapanış tasdikinin defter ayırımı olmaksızın izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılacağı hükmü getirilmiştir. Ayrıca Türkiye Muhasebe Standartlarına göre elektronik ortamda veya dosyalamasuretiyletutulacak defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca bir tebliğle belirlenecektir (md. 64/3).
Yeni TTK’ da tacir tarafından tutulan tüm defterler ticari sayılmış ve defterlerin tamamı için açılış ve kapanış tasdiki zorunluluğu getirilmiştir. Kapanış tasdiki zamanı da ayrıca belirlenerek bu konuda karmaşa ve belirsizlik ortadan kaldırılmıştır. Tüm defterlerin tasdiki ile ticari defterler tacirler için özel delil olma özelliğine sahip olmuş olacaktır.
Eski Kanun’da olduğu gibi ticari defterlerin Türkçe olarak tutulacağı hükmü yeni Kanun’da da korunmuştur.
Aşağıdaki tabloda 6762 sayılı eskiTürkTicaret Kanunu’na ve 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’na göre tutulacak defterler ile bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarına ilişkin bilgiler karşılaştırmalı olarak aşağıda gösterilmiştir.
Tablo-1: Eski ve Yeni TTK’ ya Göre Defter Tutma Yükümlülüğünün Mukayesesi
| Eski TTK (6762 Sayılı) | Yeni TTK (6102 Sayılı) |
A) Ticari Defterler | Gerçek Kişiler - İşletme Defteri veya -Yevmiye Defteri -Defteri Kebir -Envanter Defteri
Tüzel Kişiler -Yevmiye Defteri -Defteri Kebir -Envanter Defteri -Karar Defteri | -Yevmiye Defteri-Defteri Kebir-Envanter Defteri -Pay Defteri -Yönetim Kurulu Karar Defteri -Genel Kurul Toplantı Defteri -Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenecek diğer defterler |
B) Defter Tasdikleri Açılış Onay Makamı
C) Açılış Onay Zamanı
D) Kapanış Onay Makamı
E) Kapanış Onay Zamanı | -Noter tarafından veya-Şirket kuruluşunda Ticaret Sicili Müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. -Kullanılmaya başlamadan önce -Noter tarafından -Yevmiye Defteri izleyen dönemin Ocak ayı sonuna kadar -Envanter Defteri izleyen dönemin Mart ayı sonuna kadar | -Noter tarafından veya-Şirket kuruluşunda Ticaret Sicili Müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. -Kullanılmaya başlamadan önce -Noter tarafından -İzleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar |
Dr. Mustafa ALPASLAN
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
m.alpaslan@windowslive.com
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
