Yeni maaş sistemine göre memurların vergi dilimi artıyor mu?666 sayılı KHK ile eşit işe eşit ücret sisteminin temelleri atılmış oldu. Yeni sisteme göre yapılacak ödemeler 15.01.2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Daha önceki yazılarımızda örneklerle maaş hesabı ve birçok unvandaki personelin alacakları maaşlar açıklanmaya çalışılmıştır. Bu yazımızda yeni sisteme göre vergi matrahında artış olup olmadığı ile bu durumun hangi gruptaki memur maaşlarına olumlu hangilerine de olumsuz olarak yansıdığını ele alarak açıklamayacağız.
666 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK ya eklenen ek 10 uncu maddeye göre ödenecek ücretin detayları verilmiştir. Buna göre (II) ve (III) sayılı listelerde unvanlar gruplar halinde yer almakta olup, bu unvanların alacakları ücret göstergeleri ve tazminat göstergeleri bulunmaktadır. Ücret göstergeleri ve tazminat göstergelerinin maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutarın toplamı personelin alacağı brüt tutarı oluşturmaktadır.
Tazminat göstergesinin maaş katsayısı ile çarpımından oluşacak tutardan sadece damga vergisi kesilmektedir. Ücret göstergesi ile maaş katsayısının çarpımından oluşacak tutardan ise gelir vergisi ve damga vergisi kesilmektedir. Emekli kesenekleri ise daha önce hangi kalemlerden oluşuyorsa yine o kalemler üzerinden kesilmektedir. Daha önceki yazılılarımızda bu konuya ilişkin birçok örnek verildiği için merak edenler o yazılarımıza bakabilirler.
Burada üzerinde durulması gereken önemli bir konu ise vergi dilimlerinin kısa sürede yükseleceği gerçeğidir. Çünkü, daha önceki maaş hesaplamasına göre vergi matrahına giren unsurlar daha düşüktü ve birçok maaş kalemi vergi matrahına dahil değildi. Maaşın önemli bir unsuru olan özel hizmet tazminatı, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı, ek ödemeler gibi birçok ödemeden gelir vergisi kesilmemekteydi. Şimdi ise maaşın önemli bir unsuru olan ücret göstergesi doğrudan vergi matrahına ilave olmaktadır. Bu durum ise vergi dilimini kısa sürede tavana yükselterek sonuçta bir yıllık dilimdeki alınan ortalama ücreti dürmektedir.
Bu durum bütün memurlar için geçerli midir?
666 sayılı KHK ekinde yer verilen (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan unvanların vergi dilimleri kısa sürede artacağı için bunların maaşlarının yıl başındaki tutarları ile yıl sonundaki tutarları çok farklılaşacağı için yıllık ortalaması düşecektir. Bunların dışındaki unvanlar için ise eski maaş hesabı geçerli olacağı için bunların vergi matrahlarında eski durumla yeni durum arasında değişiklik olmayacaktır. Dolayısıyla vergi matrahındaki yükselmeden kaynaklanan maaş düşmesinin bütün memurları kapsadığını söyleyemeyiz.
KİT'lerdeki sözleşmeli personel yeni sisteme göre mağdur oldu mu?
KİT personeli 399 sayılı KHK'nin I ve II sayılı cetveline göre çalışmakta. II sayılı cetvele tabi personel 4. aydan itibaren farklı vergi dilimine girmekte ve vergi oranı %15'ten %20'ye; 11-12 ayda ise vergi dilimi %20'den % 27 ye çıkmaktadır. Oysa Müdürün (I sayılı cetvel) maaşı bizden yüksek olmasına rağmen bu vergi dilimine girmemektedir. Zira "eşit işe eşit ücret" uygulamasının pratiğe döküldüğü şu günlerde gelir üzerinden alınan vergi matrahının 657'lerin lehine düzenlendiği; 399 Sayılı KHK tabi personelin ise aleyhine düzenlendiğini değerlendirmekteyiz. Öyle ki uygulamada 399'a yapılan zam neredeyse maaşa hiç yansımamakta; hatta zam yapılmasına rağmen maaşta düşme olmaktadır. Bu konuyu değerlendirebilir misiniz ?
Yeni maaş sitemine göre bir çok kamu kurumunda ek ödeme alamayan ya da çok düşük ek ödeme alan bir çok memurun yeni ek ödemeler nedeniyle maaşlarında ciddi bir iyileşme olmuştur. Bunun yanında yüksek ücret alan bir çok kamu kurumunun memurlarının da ücretleri donacaktır. Diğer bir tabirle yüksek ücret alma durumları ücretlerinin dondurulması nedeniyle sona ermiştir.
Değerlendirme yapılırken durduğunuz yer çok önem arz etmektedir. Yüksek ücret grubunda iseniz ve ücretiniz dondurulmuşsa göreceli olarak mağdur gruptasınız demektir. Yok eğer ücretiniz yeni sistemden önce düşükse bu durumda da sevinen gruptasınız demektir.
KİT'lerdeki sözleşmeli personelinin yeni sistemden hiçbir şekilde olumsuz etkilenmediğini net bir şekilde söyleyebiliriz. Ayrıca mevcut maaş sistemlerine göre kamudaki emsaline göre KİT'lerdeki sözleşmeli personelin daha yüksek ücret aldıklarını da rahatlıkla söyleyebiliriz. Velev ki vergi dilimleri kısa süre sonra yükselse dahi yıllık ortalama ücretleri diğer kamu kurumlarındaki emsallerine göre yine yüksektir. O yüzden KPSS tercihlerinde yüksek ücret alanların KİT'leri tercih etmelerini önermiştik. Bu köşede çıkan yazılarımıza bakılabilir.
Yanlışı yapana göre yanlış olma durumu değişmez ama sonuçları ağırlaşabilir
Bizlerin kalemi yanlışı kim yaparsa yapsın onu yazmaktan çekinmez. Bu nedenle okuyucularımız bu konuda rahat olsun. Yanlışı yapana göre yanlışın yanlışlığı değişmez. Ama yanlışı yapanın durumuna göre sonuçlarının ağırlığı değişebilir. Birisinin bilmeden yaptığı yanlışla diğerinin bilerek ve isteyerek ve de sonuçlarını bilerek yaptığı yanlışın ağırlığı ve sonuçları farklıdır.
Basına yansıdığı kadarıyla Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun yapmış olduğu ve daha sonra bazı hatalı işlemlerden dolayı iptal edilen sınavda yanlış varsa burada yapılan yanlış da yanlıştır. Eğer bir sınav iptal ediliyorsa iptal edilmesinden sorumlu kişiler olabileceği gibi öngörülemeyen olağanüstü durumlarda olabilir. Bu durum ise yapılacak soruşturma neticesinde ortaya çıkacaktır. Daha önce büyük çaplı sınav organizasyonu yapmayan kurumların çok sayıda kişinin katılacağı sınavları yapmaya kalkışmaları yanlış yapmayı baştan göze almaları demektir. Bunun için en kısa ve rasyonel yol bu sınavlarda profesyonel hale gelen kurumların kullanılmasıdır.
Bu sınavla ilgili basın yayın kurumlarından tutun da Meclise kadar gündeme taşınmayan yer kalmamıştır. Herhalde ilgili kurumlar konuyla ilgili kamuoyunu tatmin edici bir soruşturma açmıştır. Bizim önerimiz 20 yıl öncesinde Moğultay'ın yaptığı sınavdaki durumla şimdiki durumlar karıştırılmamalıdır. Bakan değişikliğinde dahi ciddi değişimlerin yaşandığı bir süreci herhalde hatırlatmaya gerek yoktur. Hâsılı kelam gök kubbenin altında gizli bir şey kalmaz vesselam.
Ahmet Ünlü
aunlu@yenisafak.com.tr
aunlu@yenisafak.com.tr
http://yenisafak.com.tr/Yazarlar/Default.aspx?i=30343&y=Ahmet_Unlu
