Cinsiyet değiştirmenin avantajları
Okuyucularımızdan Fatih Çalık erkek bir işçinin cinsiyet değiştirmesi durumunda avantajlarını soruyor. Erkek işçi cinsiyet değiştirip kadın olması durumunda mevzuatımızda kadınlar için öngörülen bir çok haktan yararlanabilmektedir. Bu haklardan bazılarını açıklayalım.
İŞ DEĞİŞİKLİ
İş Kanununa göre kadın işçilerin maden ocaklarında, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Maden ocağında çalışan bir erkek işçi cinsiyet değiştirip kadın olursa işveren bu işçiye başka bir iş verip çalıştıracak yada kıdem tazminatını ödeyerek işten çıkarabilecektir. Örneğin maden işinde çalışırken kadın olan eski erkek işçiyi işveren bir büro işinde çalıştırabilir. Böylece işçi daha önce ağır bir işte çalışırken cinsiyet değişikliği sonucunda daha hafif işlerde çalışabilecektir.
ERKEN EMEKLİLİK
Erkek olan bir işçi cinsiyet değiştirip kadın olduğu zaman daha erken emekli olabilmektedir. Örneğin 24.05.1991 tarihinde eski SSK'lı(4/a'lı) olarak çalışmaya başlayan bir erkek işçinin emekli olabilmesi için 25 yıl sigortalılık süresi 53 yaş ve 5600 gün prim ödemesi gerekiyor. Aynı tarihte işe giren bir kadın işçinin ise 20 yıl sigortalılık süresi 47 yaş ve 5450 gün prim ödemesi gerekiyor. Görüldüğü üzere aynı durumda olan kadın işçi erkek işçiye göre 6 yıl daha erken emekli oluyor. sigortalılık süresi ve prim ödeme süresi de daha az oluyor. Örneğimizdeki erkek işçi cinsiyet değiştirip kadın olduğu takdirde kadın işçiler için tanınan haklardan aynen yararlanacak ve 5 yıl erken emekli olacaktır. Sosyal güvenlik sistemimizde emeklilik durumunun değerlendirilmesinde en son cinsiyet durumu dikkate alınmaktadır. Erkek işçi kadın olup emekli olduktan sonra tekrar erkek olursa kadın olduğu durumdaki emekliliğine dokunulmuyor. Bu emeklilik geçerli oluyor.
KIDEM TAZMİNATI
1475 sayılı Eski İş Kanunu'nun yürürlükte olan kıdem tazminatını düzenleyen 14 üncü maddesine göre kadın işçiler, evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi istekleri ile evlenme sebebiyle işten ayrıldıkları takdirde çalışma süreleri bir yıl ve üzerinde ise kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Erkek olan işçi cinsiyet değiştirip kadın olduktan sonra tekrar evlenirse evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde evlilik sebebiyle kendi isteği ile işten ayrılırsa kıdem tazminatını almaktadır. Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı konusunda en son cinsiyet durumu dikkate alınmaktadır.
Cinsiyet değiştirmenin avantajları sadece yukarıdaki konularla sınırlı değil. Kadın işçiler için gece çalışmasında erkeklere göre özel düzenlemeler ve bazı durumlarda kadınların çalışma saatlerinin özel olarak düzenlenmesi gibi bir çok avantajlı durumlar var.
Okur Sorularına Cevaplar
Fazla Mesai Ücreti Ödenmeyen İşçi İşi Bırakabilir
Soru: 7 senedir özel bir şirkette çalışıyorum. İşveren haftalık 45 saat üzerinde bir çalıştırma yaptırıyorsa (mesai vermeden) tazminatlı olarak iş akdini fesih edebilir miyim? O.Şahin
Cevap: İşveren fazla çalışma yaptırdığı işçinin ücretini ödemiyorsa işçi bu gerekçe ile iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24.maddesine göre tek taraflı olarak fesh edebilir. Bu tür fesihlerde işverene bir ihtar da bulunulmasında fayda var. Sayın Şahin, fazla çalışma ücretinin ödenmemesini gerekçe göstererek iş sözleşmenizi fesh edip 7 yıllık kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.
.
Emeklilik için yaşı bekleyenin tazminatı
Soru: 29.12.1975 doğumluyum. 7759 gün prim ödemem var. 01.03.1992 tarihinde işe girdim. İşe girmeden önce bir bankada stajyer olarak çalıştım. Hizmet dökümümde başka insanların isimlerine rastlıyorum. Kendi isteğimle işyerinden ayrılıp kıdem ve ihbar tazminatımı alabilir miyim ?
.
Cevap: Stajyerlik süresi emeklilik hesaplamalarında dikkate alınmamaktadır.
Hizmet dökümünde başka insanların isimlerinin çıkmasını Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine başvurarak düzelttirebilirsiniz. Sayın Aydın, emeklilik için 20 yıl sigortalılık 5525 gün prim ödeme ve 48 yaşa tabisiniz. Buna göre prim ödeme süresi ve sigortalılık sürelerini tamamlamışsınız. Sadece yaştan emekliliği beklemektesiniz. Sosyal Güvenlik Kurumunun İlgili biriminden emeklilik için sadece yaştan beklediğinizi gösteren kıdem tazminatı alabilir yazısını alıp işverene vererek işten ayrılabilirsiniz. Bu durumda kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ancak ihbar tazminatı alamazsınız. Arzu Aydın
Gece Çalışana da Ücret Var mı?
Soru: Gece çalışan işçilere zamlı ücret ödenmesi zorunluluğu var mı? M.Çelik
Cevap: Gece çalışan işçilere zamlı ücret ödeneceğine ilişkin 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuatta bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak bu hususlar uygulamada bazı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile düzenlenebilmektedir.
ARİF TEMİR / GÜNEŞ
