Mükelleflerin Fatura Konusunda Bilmesi Gerekenler
Tüm mükelleflerimizin vergilendirmeye ilişkin ödevlerini harfiyen yerine getirmeye gayret ettiklerine inancımız tamdır. Bununla birlikte, bazı mükelleflerimizin, satın aldıkları mal ve hizmet karşılığında kendilerine verilen fatura vb. belgelerin vergi mevzuatı bakımından geçerli kabul edilemeyebileceğini bazen fark edemediklerine şahit olmaktayız.
Bu nedenle, mükelleflerimizin vergi mevzuatı bakımından herhangi bir sorun yaşamamaları için satın aldıkları mal ve hizmet karşılığında fatura vb. belge alırken dikkat etmeleri gereken hususlar ile kayıtlarına intikal ettirmiş oldukları bu fatura vb. belgelerin arasında vergi mevzuatı bakımından geçerli kabul edilmeme ihtimali olan fatura vb. belge bulunduğunu sonradan fark ettiklerinde başvurabilecekleri yolları kısaca açıklamakta fayda görmekteyiz.
I - VERGİ MEVZUATI BAKIMINDAN HANGİ FATURALAR GEÇERLİDİR?
Bir Faturanın vergi mevzuatı bakımından geçerli olabilmesi için;
1- Faturanın anlaşmalı matbaaya bastırılmış olması (Maliye Bakanlığı amblemi olmalı) veya Noter tasdikli olması gerekir.
2- Düzenlenen fatura malı satan firmaya ait olmalıdır. Yani, faturanın üzerinde satıcı kim ise onun isim, unvan, vergi dairesi ve numarası basılı olmalıdır.
3- Fatura malı satın alan firmanın adına düzenlenmiş olmalıdır.
4- Fatura, gerçek bir alış veriş sonucu düzenlenmiş olmalıdır.
5- Malın veya hizmetin cinsi, miktarı ve fiyatı faturada doğru gösterilmiş olmalıdır.
6-Vergi mevzuatında belirtilen diğer şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmiş olmalıdır.
II-HANGİ FATURALAR VERGİ MEVZUATI YÖNÜNDEN GEÇERLİ SAYILMAZ?
bölümde belirtilen şartlardan herhangi birini taşımayan faturalar vergi mevzuatı yönünden geçerli sayılmaz. Mesela; anlaşmalı matbaaya bastırılmış, alıcı firma adına, bizzat satıcı firma tarafından düzenlenmiş olsa bile gerçek bir alış-verişe dayanmayan faturaların vergi mevzuatı uyarınca gider belgesi olarak kabul edilmesi ve faturada yer alan KDV'nin indirim konusu yapılması mümkün değildir.
IIIVERGİ MEVZUATI YÖNÜNDEN GEÇERLİ SAYILMAYABİLECEK FATURA ÖRNEKLERİ
1- Hiçbir mal veya hizmet satın alınmadığı, böyle bir gider, masraf olmadığı halde, ödenecek vergi tutarını düşürmek için başkalarından alınarak gider yazılan faturalar (İşyeri asansörü tamir ettirilmediği halde asansör tamir ettirilmiş gibi tamirciden alınıp gider yazılan fatura gibi.)
2 - Mal veya hizmet gerçekten satın alındığı halde, mal veya hizmetin satın alındığı satıcıdan fatura alınamadığı için, başkasından temin edilen faturalar. (İşyeri asansörü gerçekten tamir ettirildiği halde, tamiri yapan tamirci yerine başka birinden temin eden tamir faturası gibi.)
3 - Mal veya hizmet gerçekten satın alındığı halde, satın alınan mal veya hizmetin cins, miktar veya fiyatının farklı gösterildiği faturalar (10 TL.'ye alınan malın, 100 TL.'ye alınmış gösterildiği faturalargibi)
.
IV-VERGİ MEVZUATINCA GEÇERLİ SAYILMAYAN FATURALARI KULLANANLARIN TESPİTİ
.
Teknolojinin ve e-devlet uygulamalarının gelişmesiyle birlikte, düzenledikleri faturaların vergi mevzuatı yönünden kabulüne imkan bulunmayan firmalar ile bu firmalarca düzenlenerek verilen faturaları kullanan mükelleflerin izlenip tespit edilmesi daha kolay hale gelmiştir. Bir başka ifadeyle, mükelleflerimizin kayıtlarına intikal ettirdikleri fatura vb. belgelerin tamamı ile bunların arasında yer alan ve vergi mevzuatı yönünden geçerli sayılmayan faturalar kolayca tespit edilebilmektedir.
Kaldı ki, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen firmalar, düzenledikleri faturaları sadece bir firmaya değil, yüzlerce ve hatta binlerce firmaya vermektedir. Bu nedenle, Örneğin A firmasının hukuken geçerli olmayan faturayı B'den aldığı tespit edilmişse, B'nin bu tür fatura kestiği diğer yüzlerce firma da tespit edilmektedir. Bu itibarla, vergi mevzuatı yönünden geçerli sayılmayan faturaları kullanan mükelleflerin incelemeye alınma ihtimali, normal bir mükellefin incelemeye alınma oranına göre en az 5-10 kat daha yüksek olmaktadır.
.
V - GEÇERLİ SAYILMASI MÜMKÜN OLMAYAN FATURALARI KULLANMANIN SONUÇLARI
Mal veya hizmeti gerçekten satın aldıkları halde faturasının geçerli olamayacağını fark edemeyen mükelleflerimiz, hem vergi mevzuatı uyarınca geçerli sayılması mümkün olmayan faturayı aldıkları kişiye KDV ödemiş olmakta, hem de bu faturaların vergi idaresince tespiti halinde, aynı KDV'yi gecikme faizi ve cezasıyla birlikte vergi dairesine ödemek durumunda kalmaktadırlar. Bazı mükelleflerimiz ise, aldıkları faturanın, faturayı düzenleyen kişi veya firmanın KDV beyannamesinde beyan edilmesinin, faturanın geçerli olması için yeterli olduğuna inanmaktadırlar. Halbuki, faturayı düzenleyen kişi veya firmanın, kestiği faturayı KDV beyannamesinde göstermesi, faturanın geçerli olduğu anlamına gelmez. Çünkü bazen komisyon karşılığı naylon fatura ticareti yapanlar bile; vergi dairesine kayıt yaptırıp, verdikleri faturayı da beyan etmekte, ancak çıkan vergiyi ödememektedirler.
VI- VERGİ MEVZUATINA GÖRE GEÇERLİ SAYILMAYAN FATURADAN NASIL KORUNULUR?
1 - Faturanın, hukuken geçerli olması için gerekli 6 şartın tamamını taşımasına dikkat edilmelidir.
2 - Ödemeler banka kanalıyla hesaptan hesaba yapılmalıdır.
3 - Çek düzenlenmesi halinde, çekin mutlaka nama yazılı olmasına dikkat edilmelidir.
4 - Hesap sahibi ile adına çek düzenlenen firma, faturada yazılı firmayla aynı olmalıdır.
5 - Alınan mal ve hizmetle ilgili tüm belgeler (fatura, serbest meslek makbuzu, gider pusulası vb.) titizlikle saklanmalıdır.
.
Ancak ödemelerin çekle veya banka kanalıyla yapılması veya evrakların muhafaza edilmesi, bir faturanın vergi mevzuatı yönünden geçerli olduğu anlamına gelmez.
Kullanılan faturanın gerçek bir alış verişe dayanması ve malın veya hizmetin cins, miktar ve fiyatının da mutlaka doğru gösterilmesi gerekir.
Geçersiz sayılacak faturadaki KDV ‘inin belirlenmesi halinde bu KDV ler için VUK 371'e düzeltme beyannamesi vererek vergi aslı ve pişmanlık zammı (eski yılar aylık %2.5) ödeyerek kurtulabilirler.
Fikret KOÇ
Samsun Bağımsız Dış Denetim ve SMMM A.Ş.
