03.07.2009 Tarih İtibariyle Arsası Olup Bina İnşaat Ruhsatı Alamayan Kooperatifler İçin Vergi Kaydı Açılamaz
Bilindiği gibi, KVK’nın 4/1-k maddesine göre, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, kooperatifler belli şartlarla kurumlar vergisinden muaftır. Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri için ise hiçbir şekilde muafiyet söz konusu değildir.[1] Bu kooperatiflerin her halükarda vergi kaydı vergi daireleri tarafından açılmaktadır.
Söz konusu maddeye göre, kooperatif muafiyeti aşağıda belirtilen koşulların sağlanması halinde mümkün olabilecektir.
Bu koşullar şunlardır:
a) Ana sözleşmelerinde; sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclis başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyaç akçelerinin dağıtılmaması, münhasıran ortaklarla iş görülmesine dair hükümlerin bulunması,
b) Ana sözleşmelerinde fiilen yukarıdaki kayıt ve şartların yer alması ve bunlara fiilen uyulması,
c) Bu kayıt ve şartlara ek olarak ilgili maddede yapı kooperatifleri için ayrı bir şart daha öngörülmüştür. Buna göre, yapı kooperatiflerinin muafiyetten yararlanabilmeleri için; kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya KVK’nun 13. maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemesi ve yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde, mal
teslimi ve işçilik için satış protokolü düzenlenmesi durumunda, %1 indirimli KDV oranı ve/veya KDV istisnası uygulanıp uygulanmayacağı konusunda tereddütler oluşmuştur. Bu tereddüt Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelge ile %1 KDV oranı veya KDVK geçici 15. maddesine göre KDV istisnası uygulaması gerektiği yönünde özelge verilmiştir.[2]
Konuyla ilgili olarak Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelgede vergi mükellefiyetinin hani hallerde açılacağı ve hangi hallerde mükellefiyet kaydının açılmayacağına ilişkin belirlemeler yapılmış olup, özelgenin özeti aşağıda olduğu gibidir:
“……
Bilindiği üzere, KDVK’nuna 4369 sayılı kanunla eklenen geçici 15. madde ile, 4369 sayılı kanunun yayımlandığı 29.07.1998 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı alınmış olan inşaatlara ilişkin olarak konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV’den istisna edilmiştir.
Öte yandan, KDVK’nun 17/4-k maddesinde yer alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimlerinin istisna kapsamında olacağına ilişkin ifade, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı RG’de yayımlanan 16.09.2009 tarih ve 5904 sayılı kanunun 13/b maddesi ile madde metninden çıkartılarak KDVK’nun geçici 28. maddesine taşınmıştır.
Söz konusu madde hükmüne göre; 03.07.2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerince, üyelerine yapılan konut teslimleri KDV’den müstesnadır.
Bu açıklamalara göre konut yapı kooperatiflerinde mükellefiyet tesisi konusunda aşağıdaki şekilde hareket edilecektir.
a) Geçici 28. maddenin yayımlandığı 03.07.2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olmaları halinde bu ruhsatlara dayanılarak inşa edilecek konutların üyelere tesliminde (vergiye tabi başka işlemleri bulunmamak kaydıyla) 69 Seri Nolu KDV GT gereğince, mükellefiyet tesis ettirmelerine ve beyanname vermelerine gerek bulunmamaktadırlar.
Bu kooperatiflerin 03.07.2009 tarihi itibariyle inşaat ruhsatı alınmamış başka
arsalarının bulunması halinde, bu arsalarda inşa edilecek konutlar için inşaat ruhsatı alınıncaya kadar mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.
b) 03.07.2009 tarihi itibariyle arsası olup bina inşaat ruhsatı almamış kooperatifler ile bu tarih itibariyle hiç arsası bulunmayan veya bu tarihten sonra kurulacak kooperatiflerin, bina inşaat ruhsatı almadıkları müddetçe mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.
……….”
şeklinde görüş bildirmiştir.[3]
Bu durumda özellikle yapı kooperatiflerinin 3 Temmuz 2009 tarih itibariyle arsası mevcut ise ve bu arsaya iskan raporu alınmamışsa vergi kaydı inşaat ruhsatının alınması halinde açılacaktır. Aksi takdirde, yapı kooperatiflerine beyanname verilmemesi dolayısıyla VUK mük. 355/1-1 maddesi gereğince beyannameyi internet ortamında vermediği gerekçesiyle özel usulsüzlük cezasının kesilmesi hukuka uyarlı olamaz.
Dr. Mustafa ALPASLAN
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
m.alpaslan@windowslive.com
DİPNOTLAR
[1] ÜREL Gürol, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Maliye ve Hukuk Yayınları, Mart 2009, s.54-57.
[2] KIZILOT Şükrü, KDV Kanunu ve Uygulaması, Yaklaşım Yayıncılık, 5. Baskı, 2010, s.363. söz konusu Bakanlık özelgesinin gün ve sayısı: 6.1.2000 gün ve 0.52/5274-161 sayılı.
[3] Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 04.09.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.53/5317-2383 sayılı Özelgesi.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
