YENİ T.T.K. GÖRE ANONİM ŞİRKETLERİN VE ŞİRKETLER TOPLULUKLARININ FİNANSAL TABLOLARI VE YILLIK FAALİYET RAPORLARI
01.07.2012 Tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Yasasında, anonim şirketlerle ilgili olarak yer alan önemli düzenlemelerden birisi de, şirketin finansal tabloları ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları ile ilgili olan hükümlerdir.
Finansal tabloların hazırlanmasında, Türkiye Muhasebe Standartları ilke ve kurallarının aranılacak olması, tabloların "dürüst resim ilkesine" göre hazırlanması zorunluluğunun yer alması, yeni yasanın devrim niteliğindeki hükümlerindendir.
Bu yazımızda, anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları ile ilgili düzenlemelere kısaca değinmeye çalışacağız.
ŞİRKET FİNANSAL TABLOLARININ HAZIRLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Anonim şirket yönetim kurulu, geçmiş hesap dönemine ait, Türkiye Muhasebe Standartlarında öngörülmüş bulunan finansal tabloları ve eklerini, yönetim kurulunun faaliyet raporunu, bilanço gününü izleyen hesap döneminin ilk üç ayı içinde hazırlar ve şirket genel kuruluna sunar.
Hazırlanacak finansal tabloların neler olacağı Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenecektir. Bilanço, gelir tablosu, öz kaynak değişim tablosu, nakit akım tablosu, kar dağıtım tablosu, satışların maliyeti tabloları gibi tablolardan hangi şirketler için hangilerinin düzenlenmesi zorunluluğu getirileceğine göre, şirketler kendi durumlarını değerlendirecek ve düzenlenme zorunluluğu gelen finansal tabloları düzenleyeceklerdir.
ŞİRKETİN FİNANSAL TABLOLARININ HAZIRLANMASINDA DÜRÜST RESİM İLKESİ
Anonim şirketin finansal tabloları, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şirketin mal varlığını, borç ve yükümlülüklerini, öz kaynaklarını ve faaliyet sonuçlarını tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun bir şekilde; şeffaf ve güvenilir olarak, gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtacak şekilde çıkarılır.
Şirketin bilançosunun, yukarıda sayılan ilkelere ve düzenlemelere uygun olarak hazırlanmasına "dürüst resim ilkesi" adı verilir.
ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN FAALİYET RAPORU
Anonim şirket yönetim kurulu, her faaliyet döneminin sonunda, faaliyet yılı ile ilgili olarak faaliyet raporu düzenler. Yönetim kurulu tarafından düzenlenecek yıllık faaliyet raporunun; şirketin, o yıla ait faaliyetlerinin akışı ile her yönüyle finansal durumunu, doğru, eksiksiz, dolambaçsız, gerçeğe uygun ve dürüst bir şekilde yansıtması gereklidir.
Bu raporda, şirketin finansal durumu, finansal tablolara göre değerlendirilir. Raporda, ayrıca, şirketin gelişmesine ve karşılaşması risklere de açıkça işaret olunur. Bu konulara ilişkin yönetim kurulunun değerlendirmesi de raporda yer alır.
Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun ayrıca aşağıdaki hususları da içermelidir;
•a) Faaliyet yılının sona ermesinden sonra şirkette meydana gelen ve özel önem taşıyan olaylar,
•b) Şirketin yaptığı araştırma ve geliştirme çalışmaları,
•c) Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilere ödenen ücret, prim, ikramiye gibi mali menfaatler, ödenekler, yolculuk, konaklama ve temsil giderleri, ayni ve nakdi imkanlar, sigortalar ve benzeri teminatlar.
Yeni yasada, hem anonim şirketlerin hem de şirketler topluluklarının, yönetim kurullarının faaliyet raporlarının, zorunlu olarak içermesi gereken asgari hususların Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği düzenlemesi yer almaktadır. Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikte yer alan düzenlemelere göre, gerek anonim şirket, gerekse şirketler topluluklarının yönetim kurulu faaliyet raporları şekillenmiş olacaktır.
ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN FİNANSAL TABLOLARI VE YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORLARI
Şirketler topluluklarının finansal tabloları, topluluğu oluşturan şirketlerin, bireysel finansal tablolarının konsolide edilmesi ile oluşturulur.
Şirketler topluluklarının finansal tabloları, finansal tabloların çıkarılması ile ilgili olarak, yukarıda sayılan ilke e kurallar aynen geçerlidir.
Şirketler topluluklarının, konsolide finansal tablolar hazırlaması ile konsolidasyon kapsamına giren işletmelerin belirlenmesinde ve diğer konularda Türkiye Muhasebe Standartlarının geçerli olacağı yasanın 517.inci maddesinde hüküm altına alınmıştır.
Şirketler topluluğuna ait yıllık faaliyet raporu, ana şirketin yönetim kurulu tarafından ve yukarıdaki bölümde ifade edilen ilke ve kurallara uygun olarak düzenlenmesi zorunludur.
FİNANSAL TABLOLARIN VE YILLIK FAALİYET RAPORLARININ İLANI
Anonim şirketin veya şirketler topluluğunun finansal tablolarını düzenlemekle yükümlü ana şirketin yönetim kurulu tarafından şirketin finansal tabloları, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirilir ve şirketin internet sitesine de konulur.
Finansal tabloların ilanı ve internet sitesine konulması, bilanço tarihinden itibaren altı ay içinde yapılır.
Şirketin veya şirketler topluluğunun finansal tabloları, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, kar dağıtımına ilişkin genel kurul kararı, Denetçinin görüşünü ve denetçi görüşü ile ilgili olarak genel kurulda alınan karar ilanı yapılacak ve şirketin internet sitesine konulacak belgelerdir.
YABANCI ŞİRKETLERİN TÜRKİYE ŞUBELERİNİN FİNANSAL TABLOLARI
Merkezleri Türkiye dışında bulunan şirketlerin Türkiye şubelerinin müdürleri, şubeye özgü finansal tablolarının ayrıntılı şekliyle, şubesi oldukları şirketin ve varsa bu şirketin dahil bulunduğu topluluğun, yıl sonu tablolarının özetlerini ve yıllık faaliyet raporlarını merkezin tabi olduğu hukuka göre gerekli olan onaylanmalarından itibaren altı ay içinde Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ederler ve şirketin internet sitesine de koyarlar.
ÖZET FİNANSAL TABLOLAR
Küçük ölçekli şirketler ile merkezleri yurt dışında bulunan şirketlerin Türkiye'deki şubelerinin yayımlayacakları özet finansal tabloların içeriğinin Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirleneceği yasanın 526.ıncı maddesinde hüküm altına alınmıştır.
ÖZEL HÜKÜMLER
Finansal tablolar ve yönetim kurullarının faaliyet raporları ile ilgili olarak; Bankalar ve diğer kredi kurumlarının, finansal kiralama ve faktöring gibi finansal şirketlerin, sigorta ve reasürans şirketlerinin, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki tüm kurumların ve kooperatiflerin finansal tabloları ile konsolide finansal tablolarına ilişkin özel hükümlerin saklı olduğu,
Özel kanunlarda ve Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca onaylanmış bulunan finansal tablolara ilişkin idari düzenlemelerde öngörülmemiş bulunan hususlarda Yeni Türk Ticaret Yasası ile yeni yasada gönderme yapılan Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanacağı,
Düzenlemesi yasanın 528.inci maddesinde yer almıştır.
SONUÇ
01.07.2012 Tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Yasasında; anonim şirketlerin ve şirketler topluluklarının finansal tablolarına ve yönetim kurullarının faaliyet raporlarına özel önem verilmiş ve bu hususla ilgili düzenlemeler yer almıştır.
Yasada yer alan tüm düzenlemeler; şirketlerin veya şirketler topluluklarının, finansal tablolarının ve yönetim kurullarının faaliyet raporlarının, şeffaflık, dürüst resim ve kamuyu aydınlatma ilkeleri ve muhasebe standartlarına uygun olarak hazırlanması ve bu tablolara göre şirketin gerçek fotoğrafının herhangi bir tereddüde yer bırakmayacak şekilde ortaya konulması amaç ve ilkesine yöneliktir.
Başta şirketin ortakları olmak üzere, finansal tabloları, inceleyen, finans kuruluşları ve kamu dahil, her kesimin bu tablolardan şirketin gerçek durumunu anlayabilmeleri esas alınmıştır.
Finansal tabloların, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şirketin mal varlığını, borç ve yükümlülüklerini, öz kaynaklarını ve faaliyet sonuçlarını tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun bir şekilde; şeffaf ve güvenilir olarak, gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtacak şekilde çıkarılacağının, yasada birebir yer alması, yasanın finansal tablolara verdiği önemin göstergesidir.
Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle, anonim şirketlerin ve şirketler topluluklarının finansal tabloları, Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olma zorunluluğunun da vereceği katkı ve yukarıda sayılan ilkelere bağlılık sonucu daha bir şeffaf, güvenilir, anlaşılır, ve işletmenin gerçek durumu hakkında bilgi verir hale gelecektir.
Finansal tablolar ve yönetim kurulu faaliyet raporları ile ilgili olarak yapılan düzenlemelerin, piyasalarda yer alan güven sorununu büyük ölçüde ortadan kaldıracağı inancı ve beklentisiyle, düzenlemelerin hayırlı olmasını diliyorum.
Hayrul KAYAR
Samsun Bağımsız Dış Denetim ve SMMM A.Ş.
