Yeni Türk Ticaret Kanunu'na Göre Ön-Limited Şirket ve Şirketin Tüzel Kişilik Kazanması

 

Yeni Türk Ticaret Kanunu'na Göre Ön-Limited Şirket ve Şirketin Tüzel Kişilik Kazanması

 

1.GİRİŞ:
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun limited şirket kuruluş şartlarına ve kuruluş belgelerine ilişkin düzenlemelerine önceki çalışmalarımızda değinilmiş idi.

.

(Bu çalışmamızda ise yeni Türk Ticaret Kanunu(YTTK)

Karışıklığa sebebiyet vermemek için, çalışmamızda, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Kanun için Eski Türk Ticaret Kanunu manasında ETTK, 13 Ocak 2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu için de Yeni Türk Ticaret Kanunu manasında YTTK kısaltmaları kullanılacaktır.)

.

’na göre ön-limited şirket ile şirketin tüzel kişilik kazanması ve de kanuna aykırı kuruluş ile sonuçları üzerinde

durulacaktır.

.

2. YTTK’NA GÖRE ÖN-LİMİTED ŞİRKET :
YTTK’da limited şirketin kuruluşu, “kurulma anı” ve “tüzel kişilik kazanma” olarak ikili bir ayrıma tabi tutulmuştur. YTTK’nın 585’inci maddesinde “Şirket, kanuna uygun olarak düzenlenen şirket sözleşmesinde, kurucuların limited şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamamen ödemeleriyle kurulur.” denilmiş, anılan ifadenin devamında “588’inci maddenin birinci fıkrasının saklı olduğu” belirtilmiştir. YTTK’nın 588’inci maddesinin birinci fıkrasında ise “Şirket ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır.” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla, YTTK’nın m.585 hükmü, “ön-limited şirket”in varlığına işaret etmekte ve şirketin oluşma anını açıklığa kavuşturmaktadır.

3. YTTK’NA GÖRE LİMİTED ŞİRKETİN TÜZEL KİŞİLİK KAZANMASI :
ETTK’da olduğu üzere (ETTK, m.512/f.1), YTTK’da da, limited şirketin, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanacağı öngörülmektedir (YTTK, m.588/f.1). Bu manada, şirket sözleşmesinin tamamı, kurucuların imzalarının noterce onaylanmasını izleyen otuz gün içerisinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil ettirilecek ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunacaktır (YTTK, m.587). Ancak, YTTK, ilan edilen sözleşmeye ilişkin olarak, sadece aşağıda belirtilen hususların, ilan tarihinden itibaren hüküm ifade edeceğini öngörmektedir:

a. Şirket sözleşmesinin tarihi.
b. Şirketin ticaret unvanı ve merkezi.
c. Esas noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış şekilde şirketin işletme konusu; şirket sözleşmesinde bu konuda bir hüküm varsa, şirketin süresi.
d. Esas sermayenin itibarî değeri.
e. Gerçek kişi ortağın adı ve soyadı, yerleşim yeri, tüzel kişi ortakların unvanı, merkezleri ve her ortağın üstlendiği esas sermaye payları.
f. Aynî sermayenin konusu ve bu tür sermayenin karşılığında verilecek esas sermaye payları; bir aynın devralınması hâlinde ilgili sözleşmenin konusu, sözleşmenin karşı tarafı, şirketin borçlandığı karşı edim; özel menfaatlerin içerik ve değeri.
g. Öngörülmüş ise, intifa senetlerinin sayısı ve bunlara sağlanan hakların içeriği.
h. Müdürlerin ve şirketi temsile yetkili diğer kişilerin adları, soyadları veya unvanları ve yerleşim yerleri.
ı. Temsil yetkisinin kullanılma şekli.
i. Denetçinin yerleşim yeri, merkezi, varsa ticaret siciline tescil edilmiş şubesi, denetçinin yeminli malî müşavir veya serbest muhasebeci malî müşavir olması hâlinde adı, soyadı, yerleşim yeri, meslek odası numarası.
j. Şirket sözleşmesinde öngörülmüş bulunan imtiyaz, ek yükümlülük veya yan edim yükümlülükleri, esas sermaye payları ile ilgili önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları.
k. Şirket tarafından yapılacak olan ilânların şekli, türü ve şirket sözleşmesinde bu konuda bir hüküm bulunduğu takdirde, müdürlerin ortaklara ne şekilde bildirimde bulunacakları.

4. TESCİLDEN ÖNCEKİ İŞLEM VE TAAHHÜTLERİN ŞİRKET TARAFINDAN ÜSTLENİLMESİ
Limited şirketin tescilinden -yani tüzel kişilik kazanmasından- önce, şirket adına işlem yapılmış ve/veya taahhütlere girişilmiş olabilir. YTTK, limited şirketin, bu işlem ve taahhütlerden dolayı, ancak, “işlem ve taahhütlerin ileride kurulacak şirket adına yapıldığının açıkça bildirilmiş olması ve de şirketin ticaret siciline tescilinden itibaren üç ay içerisinde bu taahhütlerin şirket tarafından kabul edilmesi halinde” sorumlu olacağını öngörmektedir (YTTK, m.588/f.4).

Bu koşulların mevcut olmaması, bir başka deyişle,
- tescilden önceki işlem ve taahhütlerin şirket adına yapıldığının açıkça bildirilmemesi,
- veya şirket adına yapıldığı bildirilmekle birlikte, bu işlem ve taahhütlerin şirketin tescilinin üzerinden üç ay geçtikten sonra talep/kabul edilmesi,
- ya da üç aylık süre içerisinde müracaat edilmekle birlikte, şirketin talebi reddetmesi durumunda
bu işlemleri yapanlar ve/veya taahhütlere girişenler, bu işlem ve taahhütlerden dolayı şahsen ve müteselsilen sorumlu olacaklardır (YTTK, m.588/f.3).

5. KURULUŞ GİDERLERİNİN ŞİRKET TARAFINDAN KARŞILANMASI
Limited şirketin kuruluşu esnasında yapılan giderler (kuruluş giderleri), ancak şirket tarafından kabul edilmeleri durumunda, şirket tarafından karşılanabilecektir. Şirket tarafından kabul edilmemesi halinde ise, kurucular tarafından karşılanması gerekecektir (YTTK, m.588/f.2). Kurucular, bu giderleri sadece şirketten talep edebilecek, şirketin bu taleplerini reddetmesi durumunda diğer pay sahiplerine rücu edemeyeceklerdir (YTTK, m.588/f.2).

6. KANUNA AYKIRI KURULUŞ VE SONUÇLARI :
YTTK’nın 644’üncü maddesinin (b) bendine göre, anonim şirketlerin fesih davasına ilişkin 353. maddesi hükmü, limited şirketlere de uygulanacaktır. Dolayısıyla, limited şirketin kuruluşunda, Kanun hükümlerine uyulmamış olunsa dahi, şirketin butlanına veya yokluğuna karar verilemeyecektir (YTTK, m.644/b, m.353/f.1).

Buna karşılık, şirketin kurulmasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmesi ve bu suretle alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamunun menfaatlerinin önemli bir şekilde tehlikeye düşürülmesi ya da ihlâl edilmesi halinde,
- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
- şirket müdürleri,
- ilgili alacaklı,
- veya şirket ortakları
şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine müracaat ederek şirketin feshini talep edebilecektir (YTTK, m.644/b, m.353/f.1). Mahkeme şirketin feshine karar verebileceği gibi, eksikliklerin giderilmesi, sözleşmeye veya kanuna aykırılıkların düzeltilmesi amacıyla şirkete süre de verebilecektir (YTTK, m.353/f.2).

YTTK’ya göre, fesih davasının, şirketin tescil ve ilânından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde açılması gerekmektedir (YTTK, m.644/b, m.353/f.2). Bunun yanında, hem davanın açılması hususu hem de kesinleşen mahkeme kararı, mahkeme tarafından resen ticaret siciline bildirilip tescil ettirilecek ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilân olunacak; şirket müdürleri de, tescil ve ilânı yapılan bu hususu, tirajı elli binin üzerinde olan ve yurt düzeyinde dağıtımı yapılan en az bir gazetede ilân edecek; ayrıca şirketin internet sitesine koyacaklardır (YTTK, m.644/b, m.353/f.5).

7. ÖZET VE SONUÇ :
YTTK, limited şirketin kuruluşunu, “kurulma” ve “tüzel kişilik kazanma” olarak ikili bir ayrıma tabi tutmaktadır. Buna göre limited şirket, kanuna uygun olarak düzenlenen şirket sözleşmesinde, kurucuların limited şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamamen ödemeleriyle kurulur. Buna karşılık, şirket ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Yani, YTTK, kurulduğu andan tescil edildiği zamana kadar geçecek sürede, “ön-limited şirket”in varlığını kabul etmektedir.

YTTK’ya göre, limited şirketin kuruluşunda, Kanun hükümlerine uyulmamış olsa dahi, şirketin butlanına veya yokluğuna karar verilemeyecektir. Bununla birlikte, limited şirketin kurulmasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmesi ve bu suretle alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamunun menfaatlerinin önemli bir şekilde tehlikeye düşürülmesi ya da ihlâl edilmesi durumunda; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, şirket müdürleri, ilgili alacaklı veya şirket ortakları, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine müracaat ederek fesih davası açabilecektir. Ancak, fesih davasının, şirketin tescil ve ilânından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde açılması zorunludur.

Soner ALTAŞ

Kaynak: Diyaloğ Dergisi Süryay Sürekli Yayınlar Ticaret ve Sanayi AŞ