Bu makale Yaklaşım Dergisi'nin Ekim 2012 sayısında yayınlanmıştır. Makalenin ticaretkanunu.net sitesinde yayınlanmasını mümkün kılan Prof. Dr. Şükrü KIZILOT'a ve Yaklaşım Yayıncılık'a teşekkür ederiz.
LİMİTED ŞİRKETİ ANONİM ŞİRKETE DÖNÜŞTÜRMENİN AVANTAJLARI
Prof. Dr. Şükrü KIZILOT, Gazi Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi, Maliye Bölümü Başkanı
I- GİRİŞ
YTTK ile iş dünyasında yeni bir dönem başladı.
Başlangıçta ortaya çıkan hataların, Yasa yürürlüğe girmeden değiştirilmesi de olumlu bir gelişme oldu.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilen en önemli yeniliklerden biri de "tek kişilik anonim ve limited şirketlerle" ilgili.
Yeni TTK'nın yürürlüğe girmesi ile birlikte, anonim şirketler ve limited şirketler, "tek kişi" ile kurulabilecek.
Asgari sermaye, anonim şirketlerde 50 bin TL, limited şirketlerde 10 bin TL olacak.
Üç yıl içinde (14 Şubat 2014'e kadar) sermayesini bu tutara yükseltmeyen şirketler, infisah etmiş (sona ermiş) sayılacak (6103 sayılı Kanun md. 20).
Anonim şirketlerde, yönetim kurulu üye sayısı "en az üç kişi" olabiliyordu. Yeni TTK yürürlüğe girince, "tek kişilik yönetim kurulu" olabilecek.
O tek kişi, istenilirse "ortak olmayan" biri de olabilecek.
Tek kişilik A.Ş'lerde, "ibra" olayı da kalkıyor. Çünkü pay sahibi kendini ibra edemez (TTK. md. 436). Ancak, ortak olmayan birisi yönetim kurulu üyesi seçilirse, ibra gerekir.
II- ANONİM ŞİRKET Mİ, YOKSA LİMİTED ŞİRKET Mİ AVANTAJLI?
Yeni TTK ile birlikte, gündeme gelen konulardan biri de limited ya da anonim şirketlerden, hangisinin daha avantajlı olduğuyla ilgili.
Yeni TTK'da yer alan düzenlemeler doğrultusunda, limited ve anonim şirketleri kıyasladığımızda, anonim şirketler "daha avantajlı" gözüküyor.
Bu nedenle, yeni kurulacak şirketlerde, anonim şirketin tercih edilmesinde mevcut limited şirketlerin de anonime dönüştürülmesinde yarar var.
Yeni TTK'ya göre, anonim ve limited şirket kıyaslaması tabloda gösterilmiştir(1).
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile şirketlerin anasözleşmelerini değiştirmeleri için verilen süre, 1 Temmuz 2013'te sona erecek.
| YENİ TTK'YA GÖRE ANONİM VE LİMİTED ŞİRKET KIYASLAMASI | |
| ANONİM ŞİRKET | LİMİTED ŞİRKET |
| 1. Tek kişi ile kurulabiliyor. | 1. Tek kişi ile kurulabiliyor. |
| 2. Yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, şirketten tahsil edilemeyen vergi ve SSK (4/a) primi borçlarından "1 kuruş dahi"sorumluluğu yok. | 2. Şirketin vergi ve SSK (4/a) primi borçlarının, şirketten ve müdürden tahsil edilemeyen kısmından "tüm malvarlığıyla" sorumlu. |
| 3. Şirket pay senedinin, iki yıl geçtikten sonra satılmasından "doğan kazanç tutarı" (örneğin 10 milyon lira) gelir vergisine tabi değil. | 3. Şirket hissesi 5 yıl hatta 15 yıl sonra dahi satıldığında, elde edilen kazanç (örneğin 10 milyon lira) "değer artışı kazancı" olarak, gelir vergisine tabi. |
| 4. Şirket hissesinin satışının, "noterden yapılma mecburiyeti" yok. Hamiline yazılı pay senedi varsa pay senedinin teslimi yeterlidir. Ticaret sicilinde tescil mecburiyeti de yok. | 4. Şirket hissesi satışının "noterden yapılma mecburiyeti" var. Ayrıca"genel kurul onayı" gerekiyor. Pay devri onayının, Ticaret Siciline tesciligerekiyor. |
| 5. Halka açılma olanağı var. | 5. Halka açılma olanağı yok. |
| 6. Hamiline pay senedi bastırmadan kaynaklanan bazı özel avantajlar var. | 6. Hamiline pay senedi bastıramaz."Nama yazılı pay senedi" bastırabilir ama bunu sadece ortaklığı ispat için kullanabilir. Satışında "vergi avantajı"yok. |
| 7. Ortaklar ve onlara yakın kişilerin şirkete verilen ve özkaynakların yerini tutanödünçler, her zaman iade edilebilir. | 7. A.Ş'lerin aksine, sırada en sonda yer alanlar da dahil olmak üzere, diğer tüm alacaklardan sonra iade edilir(md.615). |
| 8. Şirket sözleşmesi, esas sermayesinin"yarısını" temsil eden ortakların kararıyla değişebiliyor (md. 421). | 8. Şirket sözleşmesi, esas sermayenin"üçte ikisini" temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir (md. 589). |
A- DEVİR GİDERİ
Olay sadece devir edenle değil, devir alanla da ilgili.
Kimse farkında değil, limited şirket hisse devrine, yorum yoluyla binde 8,25 damga vergisi geldi!
Türkiye'de 600 bin civarında limited şirket, her şirketin de en az 2 ortağı olduğu için konu milyonlarca kişiyi ilgilendiriyor.
Olayda, bazı ince noktalar var. Bunları bilmeden hisse devir edildiğinde, gerek devir işlemleri sırasında gerekse devirden sonra, sorun yaşanabilir.
O nedenle, aşağıdaki "ince noktaları" dikkatle okumakta yarar var.
Limited şirketlerde hisse devri konusunda, T. Noterler Birliği 20 Temmuz 2012 tarih ve 14 no.lu Genelge ile Maliye Bakanlığı'nın 12 Haziran 2012 tarih ve 062857 sayılı Özelgesi konusunda, aşağıdaki açıklamayı yaptı.
1- Limited şirket pay devrinde, devir işlemi, nüsha sayısı dikkate alınarak "hisse değerinin binde 8,25'i" oranında damga vergisine tabi (Herhangi bir yasal değişiklik olmamasına rağmen Maliye idari görüş değişikliğine giderek, limited şirket hisse devir sözleşmesinin, ana sözleşmeyi tadil eden bir mahiyet taşımadığını öne sürerek, hisse devir bedeli üzerinden binde 8,25 oranında damga vergisi alınması gerektiğini belirtti).
Yorum yoluyla alınan bu vergi, yargıya başvurulması halinde iptal edilebilir.
2- Limited şirket hissesi devir alan şahıs, şirkete yeni ortak olarak giriyor olsa dahi, nispi harcı şirket sermayesi üzerinden değil, devreden şahısta olduğu gibi pay devir bedeli üzerinden ödeyecek.
3- Limited şirket pay devri sözleşmelerinin feshinde, fesih talebinin kimden geldiğine bakılmaksızın "devir konusu hisse değeri üzerinden"; binde 1,65 oranında damga vergisi, yine aynı değer üzerinden "her bir imza için" binde 0,99 oranında (2012 yılı için 43,90 TL'den az, 22.499,75 TL'den çok olmamak üzere) harç alınacak.
Pay devri de kayıtlı sermaye değil, şirketin "o günkü değeri" esas alınarak belirlenecek.
B- GELİR VERGİSİ
Limited şirket hissesinin devrinde, yukarıda belirtilen damga vergisi ve harçların yanı sıra, devir eden açısından bir de "gelir vergisi" ödenmesi söz konusu olabilir.
Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80/4. maddesi uyarınca, limited şirket hissesi 3 yıl ya da 10 yıl sonra da devir edilse, bundan doğan kazanç "değer artışı kazancı"olarak gelir vergisine tabi. Kazancın 8.800 TL'si gelir vergisinden müstesna, aşan kısımdan yüzde 15-35 oranında gelir vergisi alınıyor.
C- ANONİM ŞİRKET ÇÖZÜMÜ
Limited şirketin, anonim şirkete dönüşmesi durumunda;
1- Hisse devri anonim şirket "pay senedinin devri" şeklinde olacağı için devir işlemi damga vergisi ve harca tabi değil. Ayrıca, devir işleminin noterden yapılması da gerekmiyor.
2- Gelir vergisi boyutuna gelince, limited şirketin anonime dönüşmesi ve hemen ardından "pay senedi" veya "geçici ilmühaber" bastırması durumunda, pay senedi veya ilmühaberin iktisap (yani edinme) tarihi, "limited şirketin kurulduğu tarih olarak" kabul edilir(2). İktisap tarihinden itibaren iki yıl geçince de gelir vergisi yok.
Bu duruma göre, limited şirketin hissesini doğrudan devir etmeyip, anonim şirkete dönüştürerek pay senedi veya geçici ilmühaber bastırmak en sağlıklı yol oluyor. Damga vergisi, harç ve gelir vergisi ödenmiyor.
IV- SONUÇ
Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girmesi ile birlikte, limited şirketlerin anonim şirkete dönüşmesi daha cazip hale geldi.
Özellikle vergi yasalarında yer alan bazı avantajlar da göz önüne alındığında, limited şirketi anonime çevirmekte büyük yarar var(3).
http://www.ticaretkanunu.net/makale-26/
