Kurumlar vergisi beyan dönemi önümüzdeki hafta sonu başlayacaktır. Beyannameler, 25 Nisan 2012 günü akşamına kadar verilecektir.
Bu ve izleyen bir seri makalede beyannamenin hazırlanmasında dikkat edilecek bazı konulara yer verilecektir. Bu makalede, yatırım teşvikleri ve ilgili konular özetlenmiştir.
.
1. Yatırım indirimi istisnası
a) İstisna düzenlemesinde son durum
2010 yılında 6009 sayılı Kanun'la Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 69'uncu maddesine eklenen, yatırım indirimini kazancın %25'i ile sınırlayan hüküm, Anayasa Mahkemesi'nin 09.02.2012 tarihli kararıyla iptal edilmiş, hükmün karar Resmi Gazete'de yayımlanacağı güne kadar yürürlüğü durdurulmuştur.
.
Anayasa Mahkemesi'nin yürürlüğü durdurma kararı, 18.02.2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anayasa Mahkemesi kararları sonrasında, 2011 yılı kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında, %25 sınırlamasına bakılmaksızın yatırım indiriminden yararlanılmasının önünde hukuksal bir engel kalmamıştır.
.
Gelir İdaresi Başkanlığı, internet sitesinden yaptığı duyuruyla bu konuyu aynı paralelde netleştirmiştir.
b) Yatırım indirimi tutarının endekslenmesi
.
Gelir Vergisi Kanunu'nu düzenlemelerine göre;
- Ek 1-6. maddeler çerçevesinde yararlanılan indirim tutarı yeniden değerleme oranında,
- 19. maddesi çerçevesinde yararlanılan indirim tutarı ise ÜFE artışı oranında,
artırılarak dikkate alınmaktadır.
2009 - 2011 hesap dönemleri için dikkate alınacak yeniden değerleme ve ÜFE artış oranları aşağıdaki gibidir:
GVK mülga 1-6. maddeler kapsamında yatırım indirimi uygulaması GVK mülga 19. madde kapsamında yatırım indirimi uygulaması
Endeksleme ölçüsü Yeniden değerleme oranı ÜFE artış oranı
2009 hesap dönemi endeksleme oranı % 2.2 % 5.93
2010 hesap dönemi endeksleme oranı % 7.7 % 8.87
2011 hesap dönemi endeksleme oranı % 10.26 % 13.33
c) Yatırım indirimi sonrası kazanca uygulanacak kurumlar vergisi oranı
6009 sayılı Kanun'la yapılan düzenleme gereği, yatırım indirimi istisnası sonrası kalan kurum kazancına uygulanacak kurumlar vergisi oranı da % 20'dir.
.
2. İndirimli kurumlar vergisi
Teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar için indirimli kurumlar vergisi oranı uygulanabilmektedir.
Maddenin uygulamasıyla ilgili olarak halen yayımlanmış bir genel tebliğ veya sirküler bulunmamakla birlikte, son yayımlanan çok sayıda özelgeden, Gelir İdaresi'nin birçok konudaki yorumu öğrenilmiştir.
.
Aşağıda, ana başlıklar itibariyle konu özetlenmiştir.
a) İndirimli kurumlar vergisi oranları
İndirimli kurumlar vergisi oranları, yatırıma başlama tarihine göre farklılaşmaktadır. 2010 ve 2011 yıllarında başlanan yatırımlar için uygulanacak yatırıma katlı oranları ile indirimli kurumlar vergisi oranları aşağıdaki tablolarda topluca yer almaktadır:
.
31.12.2010 tarihine kadar başlanan yatırımlar için
Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar
Bölge Yat. katkı oranı (%) KV İnd. oranı (%) Uyg. KV oranı (%) Yat. katkı oranı (%) KV İnd. oranı (%) Uyg. KV oranı (%)
1 20 50 10 30 50 10
2 30 60 8 40 60 8
3 40 80 4 50 80 4
4 60 90 2 70 90 2
31.12.2011 tarihine kadar başlanan yatırımlar için
Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar
Bölge Yat. katkı oranı (%) KV İnd. oranı (%) Uyg. KV oranı (%) Yat. katkı oranı (%) KV İnd. oranı (%) Uyg. KV oranı (%)
1 15 50 10 25 50 10
2 25 60 8 35 60 8
3 35 80 4 45 80 4
4 55 90 2 65 90 2
Yatırıma başlamanın tanımı 2011/1 sayılı tebliğ ile değişik, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğ'in 11. maddesinde yapılmıştır.
.
b) İndirimli kurumlar vergisi oranının uygulanacağı kazanç
İndirimli kurumlar vergisi oranı, teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazanca uygulanabilmektedir. İndirimli oranın sadece yeni yatırımdan elde edilecek kazanca uygulanması, yeni yatırımdan elde edilen kazancın diğer kazançlardan ayrı olarak hesaplanmasını gerektirmektedir. Komple yeni yatırımlarda bu hesabı yapmak mümkündür. Diğer yatırım türlerinde ise çoğunlukla bu hesaplama yapılabilir değildir.
.
Tevsi yatırımlarda hesaplama zorluğunu gidermek üzere, varsayıma dayalı bir yöntem öngörülmüştür. Bu yatırımlarda, yeni yatırımdan elde edilen kazanç hesaplanamıyorsa, Kanun'un öngördüğü bir formülle bu hesaplama yapılacaktır. Tevsi yatırımlarda, yeni yatırımdan elde edilen kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanması yoluyla bulunacaktır.
.
Yapılan düzenlemeyi formüle edecek olursak;
İndirimli oran uygulanacak kazanç tutarı = (Yapılan tevsi yatırım tutarı / Toplam sabit kıymet tutarı ) x Toplam kazanç tutarı
olmaktadır.
.
Hesaplamada kullanılan bu formülde yer alan;
- "Yapılan tevsi yatırım tutarı" kavramı, indirimli kurumlar vergisi açısından yatırım harcaması kabul edilen, teşvik belgesi kapsamında yapılan harcama tutarını,
- "Toplam sabit kıymet tutarı" kavramı, üretimde kullanılsın kullanılmasın tüm amortismana tabi kıymetlerin birikmiş amortismanlar düşülmeden önceki brüt tutarları toplamını,
ifade etmektedir.
.
Öte yandan, hesaplamada sabit kıymetlerin gerekli şartların oluşması halinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan yeniden değerlenmiş değeri dikkate alınmakta, enflasyon düzeltmesi dışında başkaca bir değerleme yapılmaması gerekmektedir.
.
Yeni yatırımdan elde edilen kazancın ayrı olarak veya yukarıda açıklandığı şekilde öngörülen formül kullanılarak belirlenmesi seçimlik bir hak değildir. Oranlama yapılarak kazanç tespitinin sadece, kazancın ayrıca hesaplanamadığı durumlarda kullanılması gerekir.
.
Kanunda tevsi yatırımlar için varsayıma dayalı bir hesaplama şekli öngörülmüş, diğer yatırım türleri için herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Bu çerçevede örneğin modernizasyon yatırımlarında, yeni yatırımdan elde edilen kazancın ayrıca hesaplanamaması durumunda uygulamanın nasıl yapılacağı belirli değildir. Kişisel düşüncemiz, kazancın ayrıca hesaplanamadığı diğer yatırım türlerinde de bir şekilde yeni yatırımdan elde edilen kazancın belirlenmesi gerekmektedir. Daha iyi bir belirleme şekli yoksa tevsi yatırımlar için Kanun'un öngördüğü hesap yönteminin, diğer yatırım türleri için de kullanılabileceği şeklindedir.
.
c) İndirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına başlama tarihi
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32/A maddesi hükmüne göre, indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren başlanmaktadır. Teşvikten yararlanmaya başlamak için yatırımın tamamlanması ve tamamlama vizesinin yapılmış olması koşulu bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konuları yazmaya devam edeceğiz.
Kaynak: Dünya Gazetesi
