Son yıllardaki düşüş eğilimine rağmen, kayıt dışı istihdam hâlâ %40'ın üzerinde seyrediyor.
Bu kapsamdaki kişiler SGK'ya ya hiç bildirilmiyor ya da yüksek ücret aldıkları halde asgari ücret üzerinden bildiriliyorlar. Her iki durum da en başta çalışanlar aleyhine sonuçlar doğuruyor.
Sigortasız çalıştırılan pek çok işçi, işten ayrıldıktan sonra SGK'ya şikâyette bulunuyor, buradan sonuç alamazsa iş mahkemesinde dava açıyor. Bu davalara hizmet tespit davası diyoruz. Çünkü davacının herhangi bir işyerindeki hizmetleri tespit edilmeye çalışılıyor.
Bu davalar ve sonrasındaki süreç bugüne kadar şu şekilde işliyordu:
· İş mahkemesi/Yargıtay delilleri yeterli görürse, davacı işçi lehine karar veriyor ve belirli bir tarih aralığında belirli bir işyerinde sigortalı çalıştığını kabul ediyordu.
· Söz konusu kararı alan işçi, bu karar doğrultusunda SSK/SGK'nın kendisi adına hizmet tescili yapmasını istiyordu.
· SGK, tespit edilen hizmetlere ilişkin sigorta primlerini ilgili işverenden tahsil etmeye çalışıyor, tahsil edebilirse işçinin sigortasını tescil ediyor, edemezse primleri işçiden istiyordu.
· Sigortasız çalıştırıldığı yetmezmiş gibi bir de davalarla uğraşan işçiden, bunların üzerine bir de sigorta primlerini ödemesi isteniyordu.
Anlayacağınız, sigortasız çalıştırılan işçi hakkını aramak isterse, ömrü Yargıtay ile SGK arasında geçiyor, bir de üstüne borçlu çıkıyordu.
Nihayet SGK, yaşanan bu kısır döngüye son verdi ve hizmet tespiti yönündeki Yargıtay kararlarını doğrudan uygulama kararı aldı. Yani tespit edilen hizmetlere ilişkin primleri işverenden tahsil edemese bile, işçiden talepte bulunmaksızın sigortasını tescil edecek. SGK bu kararıyla, on binlerce işçiyi rahatlatmış oldu. SGK Başkanı Fatih Acar ve ekibini kutluyorum, yıllardır süregelen bir eziyete son verdikleri için.
İsteyen emekli, maaşını kestirebilir
Soru: Sadettin Bey, şirketimizde dört kişi emekli olarak çalışıyor. Bunlardan ikisi emekli aylığını kestirip, normal sigortaya geçmek istiyor. Çünkü raporlu dönemlerde rapor parası alamıyorlar ve ayrıca kıdem tazminatı konusunda mağdur olmak istemiyorlar. Bu kişiler için sosyal güvenlik destek primi ödemesini sona erdirip normal sigortaya geçirebilir miyiz? Normal sigorta kapsamına geçip, bir süre sonra tekrar emekli olabilmek için SGK'dan "kıdem tazminatı alabilir" şeklinde bir yazı alabilirler mi? İsmail ...
Cevap: Değerli okurum, emekli aylığı almaktayken çalışmaya devam eden bir kişi istediği zaman aylığını kestirip, normal sigortalılık statüsüne dönebilir. Daha sonra istediği zaman yeniden emeklilik talebinde bulunabilir. Fakat bunu sırf kıdem tazminatı yazısı alabilmek için yaparsa ve işveren de bunu fark ederse, tazminat ödemekten kaçınabilir. Zira yapılan bu işlem, bir hakkın kötüye kullanılması şeklinde değerlendirilebilir. Konu yargıya intikal ederse sonucu şimdiden kestiremeyiz ancak hukuk, hakkın açıkça kötüye kullanımını korumaz. Dolayısıyla işveren lehine karar verilebilir.
Kaynak: Bugün Gazetesi
