Vazgeçilen Alacakların Muhasebe Kaydı
Vazgeçilen alacaklara ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu’nda yer alan hükümler aşağıdaki gibidir.
.
“Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına aktarılır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur. (VUK Madde 324)”
.
Madde hükmünden de görüleceği üzere, vazgeçilen alacaklar alacaklısı yönünden değersiz alacaktır.
Alacaklının alacağından vazgeçmesi, borçlunun borçlarında bir azalmaya neden olmaktadır. Kanun koyucu, bu nedenle oluşacak karın üç yıl içinde zararla itfa edilmesi imkanını borçluya tanımıştır.
Üçüncü yılın sonunda zararla itfa edilmeyen kısım dönemin kârına eklenecektir.
Bekleme süresi içinde işin terki, devir, ölüm halinde, bu durumların gerçekleştiği tarihte itfa edilmeyen kısım, kâra intikal ettirilecektir.
.
Örnek
.
(X) A.Ş, (Y) Ltd. Şti.’den olağan 350,00 TL alacağından 30.09.2009 tarihinde sulh yoluyla vazgeçmiştir.
Alacaklı (X) A.Ş nin muhasebe kaydı
.
| Borç | Alacak | |
| 659-Diğer Olağan Gider ve Zararlar | 350,00 | |
| 121-Alacak Senetleri | 350,00 | |
| 350,00 | 350,00 |
.
Alacaklı (X) A.Ş tarafından bu işlem nedeniyle gider yazılan 350,00 TL kanaat verici bir vesikaya dayanmadığı için, kurumlar vergisi beyannamesi verilerken “Kanunen Kabul Edilmeyen Gider” olarak ticari kara eklenmelidir.
Borçlu (Y) Ltd. Şti nin muhasebe kaydı
.
Muhasebe sistemi uygulama genel tebliğleri bu şekilde vazgeçilen alacakların kaydedileceği bir hesap açılmamıştır.
Vergi Usul Kanunu’nun bu konudaki hükmü; bu şekilde vazgeçilen alacakların, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına aktarılacağı, bu hesabının, alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolacağı şeklindedir.
.
Açıklanan bu nedenlerle vazgeçilen alacak bir kâr yedeği niteliğindedir. Bu nedenle de 54 hesap gruplarına dahil hesaplarda izlenmesi gerektiği görüşündeyiz. “549-Özel Fonlar” hesabında alt hesap şeklinde izlenmesinin uygun olduğunu düşünmekteyiz.
.
Bu açıklamalar ışında borçlu yönünden yapılması gereken muhasebe kayıtları aşağıda aşağıdaki gibi olmalıdır:
.
| Borç | Alacak | |
| 321-Borç Senetleri | 350,00 | |
| 549-Vazgeçilen Alacaklar Karşılığı | 350,00 | |
| 350,00 | 350,00 |
.
Borçlunun devam eden hesap dönemlerindeki dönem sonuçlarının aşağıdaki gibi olduğunu varsayalım:
| Dönem | Kâr | Zarar |
| 2009 | — | 300,00 |
| 2010 | 50,00 | - |
| 2011 | 200,00 | - |
.
Alacaktan vazgeçilen 2009 yılının sonunda oluşan zararın karşılık hesabından mahsubu için aşağıdaki şekilde muhasebe kaydı yapılmalıdır:
.
| Borç | Alacak | |
| 549-Vazgeçilen Alacaklar Karşılığı | 300,00 | |
| 591-Dönem Net Zararı | 300,00 | |
| 300,00 | 300,00 |
.
Yapılan bu mahsup kaydından sonra izleyen iki dönemde kar edilmiştir. Bu nedenle de bu dönemlerde karşılık hesabından mahsup yapılmamıştır. Alacaktan vazgeçildiği 2009 yılı sonundan itibaren 3 yıl içinde zarar ile mahsup edilmeyen 50,00 TL 2011 döneminde gelir yazılmalıdır. Buna ilişkin muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olacaktır:
.
| Borç | Alacak | |
| 549-Vazgeçilen Alacaklar Karşılığı | 50,00 | |
| 671-Önceki Dönem Gelir ve Karları | 50,00 | |
| 50,00 | 50,00 |
Hüseyin Yalçın
E.Gelirler Kontrolörü/YMM
huseyinyalcin@hsyaudit.com
kaynak :http://www.muhasebevergi.com/makale.aspx?id=263
