Yıllara sari inşaat işinin fesh edilmesi halinde fesh tarihinden sonra yapılacak ödemelerden tevkifat yapılır mı? Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinden elde edilecek kazançların vergilendirilmesinde, kazançların yıllık olarak tespit edilmesinin dışında özel bir vergilendirme yöntemi belirlenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 42’nci maddesi hükmü gereği; birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir.
Bir işin bu özel vergilendirme usulüne tabi olabilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir.
1.İşin konusu inşaat ve onarım olmalıdır.
2.İnşaat ve onarım işi taahhüde bağlı olmalıdır.
3.İnşaat ve onarım işi birden fazla yılı kapsamalıdır.
Mükellefler birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde, her inşaat ve onarma işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterlerde veya tutmakta oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermeye mecburdur.
Yıllara sari inşaat ve onarma işlerinde kar ve zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilecek olmakla birlikte; işin devamı süresince, bu işler dolayısıyla, işleri yapanlara (Kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden Gelir Vergisi Kanunu'nun 94’ncü maddesine göre tevkifat yapılacaktır .(KVK’ nunun 15.maddesinde paralel düzenleme mevcuttur.)
Gelir Vergisi Kanunu'nun 121 ve KVK’nun 34’üncü maddeleri hükümleri gereği; yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan tevkif yoluyla kesilmiş bulunan vergiler beyanname üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisine mahsup edilir.
Uygulamada yıllara sari inşaat işinin fesh edilmesi halinde fesh tarihinden sonra yapılacak ödemelerden tevkifat yapılıp yapılmayacağı konusunda duraksamalar olmaktadır. Yıllara sari inşaat sözleşmesinin fesh edilmesi halinde fesih tarihi işin bitim tarihi olarak kabul edilir ve bu tarihten sonra yapılan ödemeler için vergi kesintisi yapılmasına gerek yoktur. Konuya ilişkin İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede de aynı görüş paylaşılmıştır. Söz konusu özelgenin özeti aşağıdaki gibidir.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; ... Vergi Dairesi Müdürlüğü'nün ... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz, yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamında 2007 takvim yılında müteahhitlik firması ile anlaşarak inşaat işine başladığınız ve müteahhit firma ile şirketiniz arasındaki bazı anlaşmazlıklar nedeniyle 10/11/2009 tarihinde iş sözleşmenizin karşılıklı olarak fesih sözleşmesi ile sona erdiği belirtilerek, müteahhit firma tarafından şirketinize 17/11/2009 tarihinde yaptığı ödemeler üzerinden tevkifat yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinde "Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir" hükmü yer almış olup, aynı Kanunun "İnşaat ve Onarma İşlerinde İşin Bitimi" başlıklı 44 üncü maddesinde ise; (2361 sayılı Kanunun 31'inci maddesiyle değişen madde) "İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edileceği, bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kâr veya zararının tespitinde dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasında kimlerin tevkifat yapacağı belirtilmiş olup, aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde; Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden tevkifat yapılacağı hükme bağlanmış olup, söz konusu tevkifat oranı 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile %3 olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, bir işin Gelir Vergisi Kanununun 42 nci madde kapsamına giren inşaat ve onarma işlerinden olması için, yapılan işin inşaat ve onarma işi olması, birden fazla takvim yılına sirayet etmesi ve taahhüde bağlı olarak yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla anılan madde kapsamına girmeyen işler dolayısıyla yapılan ödemelerden tevkifat yapılmayacağı tabiidir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işinde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edileceğinden, 2007 takvim yılında başlayıp birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat işinizin 10/11/2009 tarihinde feshedilmesi nedeniyle, sözleşmenin feshedildiği tarih işin bitim tarihi olarak kabul edilecek olup, bu tarihten sonra işveren tarafından söz konusu iş nedeniyle şirketinize yapılacak ödemeler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
S.Sabit Durlanık E. Baş Hesap Uzmanı / YMM
http://www.muhasebevergi.com/makale.aspx?id=262
