AFET DURUMUNDA BELGELERİN VERİLME SÜRESİ UZAR.
Mükelleflerimiz aşırı yağış alan Antalya Bölgesinde işyeri sahiplerinin aşırı yağış ve sel baskınlarından dolayı zararları var.APHB en geç ne zamana kadar verebilirler?Prim ertelemesi sözkonusu olabilir mi?Afetzedeler.
Öncelikle bu şehrimizde zarar gören vatandaşlarımıza geçmiş olsun diyoruz.Konuyla İlgili 5510 sayılı SS ve GSSK ve SSİY düzenlemeler mevcuttur.
5510 sayılı Kanunun 91'inci Maddesinde düzenlemeye gidilmiştir.
Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi
İşyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar, bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Kurumca ertelenebilir.
Birinci fıkrada belirtilen durumlarda, afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay içinde Kuruma verildiği takdirde, süresinde verilmiş sayılır.
15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerle sigortalı ve hak sahiplerinin bu Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süresi ile ödenmesi gereken primlerin ve diğer Kurum alacaklarının ödeme sürelerini bu Kanundaki sürelere bağlı olmaksızın, afet bölgesindeki şartları ve gelişmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.
Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
****
SSİY 109 Maddesine göre ;
Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi
1) Kanunun 91 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerle prim borçları ertelenen işverenler ile sigortalıların borçlarını ödeme vadesi, erteleme süresinin son günüdür.
2) Kurum Yönetim Kurulu; genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler dolayısıyla Kanunun 91 inci maddesinin üçüncü fıkrasının uygulaması bakımından prim ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren uzatmaya yetkilidir. Bu yetki, bölge, il, ilçe, mahal ve afetten zarar görenler ile afetten zarar görme derecesi veya prim türleri itibarıyla farklı süreler tespit etmek suretiyle de kullanılabilir.
****
Bu durumda zarara uğrayan işyeri sahipleri yapması gereken idari işlemler kısacana şu şekilde özetliyebiliriz.
Afete uğrayan işverenlerin bu durumu kamu kurum ve kuruluşlarından alacak yazı ile belgeleyerek afetin meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde bağlı bulunduğu SG İl yada Merkez Müdürlüğü'ne yazılı talepte bulunmaları halinde ,bu kişilerin prim ödeme aczine düştüklerinin SGK yapılacak inceleme neticesinde tespit edilmesi kaydıyla ,afetin meydana geldiği tarihte verilmesi gereken APHB ,afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay için de SGK verildiği taktirde yasal süresi içinde verildiği kabul edilecektir.
SGK genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler dolayısıyla 5510 sayılı kanunun 91 inci maddesinin üçüncü fıkrasının uygulaması bakımından prim ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren uzatmaya yetkilidir. Bu yetkiyi; bölge, il, ilçe, mahal ve afetten zarar görenler ile afetten zarar görme derecesi veya prim türleri itibarıyla farklı süreler tespit etmek suretiyle de kullanabilir.
Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına ertelendiği süre içinde gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
Örnek 1- (A) Limited Şirketine ait işyerinin 17/10/2008 tarihinde yangın felaketine uğradığı varsayıldığında, 17/1/2009 tarihinin Cumartesi gününe rastlaması nedeniyle 19/1/2009 Pazartesi gününe kadar işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne yangın felaketinden etkilendiğine dair kamu kurum ve kuruluşlarından alacağı belge ile müracaat etmesi üzerine, Kurumca yapılacak inceleme sonucunda, söz konusu işverenin ödeme aczine düşmüş olduğunun tespiti halinde, afetin meydana geldiği tarihte Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi 2008/Eylül ayına ilişkin belge olacağından, 2008/Eylül ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi, 23/1/2009 tarihine kadar Kuruma verildiği takdirde yasal süresi içinde verilmiş sayılacaktır.
SONUÇ:
İşyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler ile 4-1(b) bu durumunu belgeleyenler doğal afetlerin meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları,prim ödeme sıkıntısı ile karşılaşmış iseler SGK yapılacak incelem sonucuna gore afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar SGK ertelenebilir.
Afetin meydana geldiği ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiği ayı takip eden üç ay içinde SGK verildiği takdirde, süresinde verilmiş sayılır.
5510 Sayılı Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları belgelerin verilme süresi ile ödenmesi gereken primlerin ve diğer SGK alacaklarının ödeme sürelerini 5510 sayılı Kanundaki sürelere bağlı olmaksızın, afet bölgesindeki şartları ve gelişmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye SGK yetkilidir.
Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısmına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
VEDAT İLKİ
