Depremde ölenlerin yakınlarına aylık daha kolay bağlanmalı-bağlanacakNormal şartlarda görevi sırasında veya görevi ile alakalı ölmeyen çalışanların geride kalanlarına aylık bağlanabilmesi için ya 1800 günleri (5 yılları) veya en son SSK’lı iseler 5 yıllık süre içinde 900 günleri olacak ama 17 Ağustos 1999 depremi için özel yasa çıkarılıp süre 360 güne düşürülmüştü. Şimdi sıra Van depreminde ölenlere geliyor…
***Ölüm (dul-yetim) aylığı
Vefat eden birisi emekli değilse geride kalan dul ve yetimlerine aylık bağlanabilmesi için ya 1800 günü olacak veya borçlanmalarla 1800 günü tamamlayacak veyahutta en son SSK’lı iken vefat etmişse işe girişinden itibaren 5 yıl geçmiş olacak ve bu 5 yıl içinde en az 900 günlük çalışması olacak. Bazı detaylar daha var ama onların burada pek önemi yok.
***17 Ağustos 1999 depremi için özel düzenleme
17 Ağustos 1999 depreminde vefat edenlerin geride kalanlarına ise özel bir yasa düzenlendi ve bu şartlar basitleştirildi (360 güne düşürüldü) halen de geçerli olan düzenlemeye göre;
“Geçici Madde 5 – (Değişik: 21/1/2000-KHK-592/2 md.) 17/8/1999 tarihinde ve daha sonraki tarihlerde meydana gelen depremler sonucunda malul kalan sigortalı veya iştirakçiler ile ölen sigortalı veya iştirakçilerin hak sahiplerine en az 360 gün prim veya 12 aylık prim veya kesenek ödenmiş ve her ne ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından aylık veya gelir almamak şartıyla; 506, 2925, 5434, 1479 ve 2926 sayılı kanunlarda öngörülen prim veya kesenek ödeme süresi aranmaksızın ilgili kurumca kendi mevzuatlarına göre aylık bağlanır. Bu şekilde bağlanan aylıklarla ilgili söz konusu kanunlarda öngörülen prim veya keseneklerin eksik olan kısmı Hazinece kurumlara ödenir. Bu konudaki usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanlığınca müştereken tespit edilir.”
***Van ve diğer depremzedeler de unutulmamalı
Şimdi de Van depreminde aralarında bir yıllık öğretmenlerin de olduğu yüzlerce vatandaşımız vefat etti bu arada Afyon’da ve diğer illerde de depremlerde 10’larca vatandaşımızı kaybettik. Sadece 17 Ağustos 1999 depremi değil genel bir tanım ile “deprem ve doğal afetler sonucu ölenler” için bu tür bir düzenleme yapmalıyız.
***Bakanlığın ve SGK’nın çalışması var
Çalışanlardan (İşçi, memur ve esnaf) vefat edenlerin eş ve çocuklarına maaş bağlanabilmesi için aranan 5 yıl sigortalı olma şartı Van depremzedeleri için 1 yıla indirilmesi için çalışma başlatıldı. Çalışmanın sonlanması halinde depremde vefat edenlerin 360 günlük sigortası olması halinde yakınlarına maaş bağlanacak. Bu arada depremde sakat kalıp malül olanlar için gereken 10 yıllık çalışma süresi de 1 yıla indiriliyor.
Ücretsiz izin işsizlik ödeneğine engel olmaz
Doğum izni sonrası 6 aylık ücretsiz izin süresi içindeyim ve şirketim küçülme kararı nedeniyle personelin yarısını işten çıkarmak istemektedir. Bu kişiler arasında beni de göstermektedir. Öncelikle ücretsiz izin sürem içinde beni işten çıkarabilir mi? (Kıdem ve ihbar tazminatımı vermektedir, iyi niyet olarak da 2 maaş vermektedir). Bir diğer sorumda, işten çıkarma nedeniyle (4 aydır doğum sonrası ücretsiz izinde bulunmam sebebiyle) son 3 aydır SGK primi yatmamış olması nedeniyle işsizlik maaşı alabilir miyim? Elçin Başal
Doğum sonrasın 6 aylık ücretsiz izin süresinde işçinin işten çıkarılamayacağına yönelik bir yasak yoktur. İşten çıkarılabilirsiniz buna karşın siz de (İşyerinde 30’dan çok çalışan varsa, 30 gün içinde) işe iade davası açabilirsiniz. Bu arada işveren de siz işe iade davası açmayın diye 2 aylık ikramiye verecek ama bunun davanıza engel tarafı yok. Sadece istifa dilekçesi vermeyin yeter. İşsizlik ödeneğine gelince, normalde işten ayrılmadan önceki son 120 günde kesintisiz çalışıyor olmanız gerekir ama Tebliğe göre; “Hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte, hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam ile grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, prim yatırılmayan süreler için Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kayıtları esas alınır ve 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmaz.” denildiğinden ücretsiz izin işsizlik ödeneği almanıza engel değil.
Ali TEZEL
http://www.alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=4940
01.11.2011
